ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ: ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ ΕΚΡΙΝΕ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΑΜΠΟΛΙΑΣΤΟΥΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥΣ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΄΄ΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΗΔΕΝ΄΄

Με απόφασή του την Πέμπτη 28 Απριλίου 2022, το Δικαστήριο της Πάντοβα έκανε δεκτή την προσφυγή υγειονομικού υπαλλήλου της εταιρείας Ulss  Euganea, που τέθηκε σε διαθεσιμότητα επειδή δεν είχε υποβληθεί σε εμβολιασμό κατά του covid. Το Δικαστήριο υπογραμμίζει το παράλογο της απαίτησης εμβολιασμού για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και τη ματαιότητα της πρόληψης της μόλυνσης, ορίζοντας την εγγύηση του εμβολίου “ίση με το μηδέν”.

Η απόφαση σταθμός έχει ως εξής: “η υποχρέωση εμβολιασμού που επιβλήθηκε στους εν λόγω εργαζομένους δεν φαίνεται να είναι κατάλληλη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού της, δηλαδή της διατήρησης της υγείας των επισκεπτών,  και εκεί έγκειται το παράλογο του νόμου κατά το άρθρο 3 του Συντάγματος.

Στην πραγματικότητα, είναι γνωστό ότι ένα άτομο που έχει υποβληθεί στον κύκλο εμβολιασμού μπορεί ακόμη να προσβληθεί από τον ιό και, επομένως, να μολύνει άλλους. Επομένως, είναι γνωστό ότι μπορεί να συμβεί, και πράγματι συμβαίνει, όπως επιβεβαιώνει η καθημερινή εμπειρία, ότι ένα εμβολιασμένο άτομο προσβάλλεται από τον ιό και μολύνει άλλους ανθρώπους (είτε είναι εμβολιασμένοι είτε όχι). Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρέχει το Υπουργείο Υγείας παρά την έναρξη της εκστρατείας εμβολιασμού, ο απόλυτα υψηλότερος αριθμός μολύνσεων από την έναρξη της πανδημίας, που ανέρχεται σε + 220.532, καταγράφηκε στις 11.01.2022”.

“Το εμβολιασμένο άτομο που δεν έχει κάνει τεστ μπορεί επίσης να μολυνθεί και επομένως να μολύνει και άλλους. Η εγγύηση ότι το εμβολιασμένο άτομο δεν έχει μολυνθεί είναι μηδενική. Από την άλλη πλευρά, ένα άτομο που δεν έχει εμβολιαστεί, αλλά έχει υποβληθεί σε λήψη επιχρίσματος, μπορεί εύλογα να θεωρήσει ότι δεν έχει μολυνθεί για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Σε αυτή την περίπτωση, η εγγύηση ότι δεν έχει προσβληθεί από τον ιό δεν είναι απόλυτη, αλλά είναι σίγουρα μεγαλύτερη από το μηδέν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το επίχρισμα επιβεβαιώνει την απουσία της νόσου μόνο την ημερομηνία κατά την οποία λαμβάνεται, αλλά αυτό είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των διαγνωστικών εξετάσεων και γι’ αυτό πρέπει να επαναλαμβάνεται περιοδικά. Η εγγύηση που παρέχεται από το επίχρισμα, επαναλαμβάνουμε, είναι ασφαλώς σχετική- αλλά αυτή που παρέχεται από το εμβόλιο είναι μηδενική.

Το Δικαστήριο της Πάντοβα έκρινε ως παράλογη και δυσανάλογη την υποχρέωση εμβολιασμού: “η ιταλική νομοθεσία που αναστέλλει δραστικά την εργασία και την αμοιβή του εργαζομένου που δεν προτίθεται να εμβολιαστεί,  παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας που κατοχυρώνεται στο άρθρο 1 του Συντάγματος 52(1) του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον οποίο “κάθε περιορισμός στην άσκηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναγνωρίζονται από τον παρόντα Χάρτη (συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην εργασία σύμφωνα με το άρθρο 15 του Χάρτη, σ.σ.) πρέπει να προβλέπεται από το νόμο και να σέβεται την ουσία των εν λόγω δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Με την επιφύλαξη της αρχής της αναλογικότητας, οι περιορισμοί μπορούν να γίνονται μόνο όταν είναι αναγκαίοι και ανταποκρίνονται πραγματικά σε στόχους γενικού συμφέροντος που αναγνωρίζονται από την Ένωση ή στην ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων” (βλ. επίσης άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και πρωτόκολλο αριθ. 2, ενοποιημένη έκδοση όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 της Συνθήκης της Λισαβόνας της 13ης Δεκεμβρίου 2007, που κυρώθηκε με το νόμο αριθ. 130 της 2ας Αυγούστου 2008, στο ΦΕΚ αριθ. 185 της 8-8-2008 – τακτικό συμπλήρωμα αριθ. 188). Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας προϋποθέτει την εκπλήρωση τριών σωρευτικών προϋποθέσεων: ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ, ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ και ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ υπό στενή έννοια.

Ως καταλληλότητα νοείται η καταλληλότητα του μέτρου για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου.

Η προϋπόθεση της αναγκαιότητας απαιτεί το ληφθέν μέτρο να είναι η επιλογή που προκαλεί τη μικρότερη δυνατή ζημία στα διακυβευόμενα συμφέροντα.

Τέλος, η θυσία που επιβάλλεται από το μέτρο πρέπει να είναι ευλόγως αναμενόμενη (βλ. για παράδειγμα, ΔΕΕ, τμήμα Ι, 8.03.2022, στην υπόθεση C-205/20, τμήμα Ι, 21 Ιουλίου 2011, στην υπόθεση C-2/10, τμήμα VI, 16 Ιανουαρίου 2003, στην υπόθεση C-12/00, και τμήμα VI, 16 Ιανουαρίου 2003, στην υπόθεση C-14/00).

Στην προκειμένη περίπτωση, η ιταλική νομοθεσία, η οποία αναστέλλει δραστικά την εργασία και την πλήρη αμοιβή του εργαζομένου που δεν προτίθεται να εμβολιαστεί, χωρίς να προβλέπει καμία εναλλακτική ή ενδιάμεση λύση, παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και από τις τρεις απόψεις, διότι, όπως φαίνεται, δεν είναι αναγκαία ούτε επιτυγχάνει τον στόχο της αποφυγής της μόλυνσης, και επιβάλλει στον εργαζόμενο μια θυσία που είναι σαφώς εντελώς αβάσιμη, στερώντας του εντελώς και δραστικά το μόνο μέσο που επιτρέπει σε αυτόν και την οικογένειά του μια ελεύθερη και αξιοπρεπή διαβίωση”.

Tο πλήρες κείμενο της απόφασης