Σε αντίθεση με ορισμένα ζώα, όπως οι καρχαρίες και οι ελέφαντες, που έχουν την ικανότητα να αναπτύσσουν συνεχώς νέα δόντια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, οι άνθρωποι διαθέτουν μόνο μια μόνιμη σειρά δοντιών. Όταν αυτά υποστούν σοβαρή φθορά ή βλάβη, η συνήθης λύση είναι η χρήση σφραγισμάτων ή εμφυτευμάτων.
Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα φαίνεται να πλησιάζει σε μια επαναστατική λύση που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδύνατη: την ικανότητα αναγέννησης των δοντιών μέσω φυσικών διαδικασιών. Αυτή η προοπτική βασίζεται στη χρήση βλαστοκυττάρων και προηγμένων τεχνολογιών καλλιέργειας ιστών, προσφέροντας ελπίδες για μια πιο φυσική και βιώσιμη προσέγγιση στην αποκατάσταση της στοματικής υγείας.
Μια καινοτομία στην οδοντιατρική πρακτική
Ερευνητές από το King’s College του Λονδίνου εργάζονται για περισσότερα από δέκα χρόνια στην καλλιέργεια δοντιών στο εργαστήριο. Όπως εξηγούν, σε αντίθεση με τα σημερινά σφραγίσματα και εμφυτεύματα -που είναι μεν λειτουργικά, αλλά δεν διαθέτουν την ικανότητα φυσικής ενσωμάτωσης και προσαρμογής -τα εργαστηριακά δόντια από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς μπορούν να ενσωματωθούν στη γνάθο και να λειτουργήσουν σαν φυσικά.
«Τα σφραγίσματα, με την πάροδο του χρόνου, αποδυναμώνουν τη δομή των δοντιών, έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής και μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω φθορά ή ευαισθησία. Από την άλλη, τα εμφυτεύματα απαιτούν χειρουργική επέμβαση και καλό συνδυασμό με το φατνιακό οστό. Και οι δύο λύσεις είναι τεχνητές και δεν αποκαθιστούν πλήρως τη φυσική λειτουργία των δοντιών», επισημαίνει ο Xuechen Zhang, συν-συγγραφέας από τη Σχολή Οδοντιατρικής, Στοματικών και Κρανιοπροσωπικών Επιστημών του King’s College.
Αντιθέτως, όπως ο ίδιος προσθέτει, «τα δόντια που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο θα αναγεννηθούν με φυσικό τρόπο και θα ενσωματωθούν στη γνάθο -ακριβώς όπως τα φυσικά δόντια. Θα είναι ισχυρότερα, μεγαλύτερης διάρκειας και απαλλαγμένα από κινδύνους απόρριψης, προσφέροντας μια πιο ανθεκτική και βιολογικά συμβατή λύση».
Από το εργαστηριακό περιβάλλον στο οδοντιατρείο και τους ασθενείς
Σημαντικό μέρος της επιτυχίας των ερευνών βασίζεται στην ανάπτυξη ενός ειδικού βιοϋλικού, το οποίο επιτρέπει στα κύτταρα να «επικοινωνούν» μεταξύ τους, στέλνοντας σήματα που ενεργοποιούν τη διαδικασία διαφοροποίησης σε οδοντικά κύτταρα. Η τεχνολογία αυτή μιμείται με ακρίβεια το φυσικό περιβάλλον ανάπτυξης των δοντιών.
«Αναπτύξαμε το υλικό σε συνεργασία με το Imperial College για να αναπαράγουμε το περιβάλλον γύρω από τα κύτταρα. Αυτό σήμαινε ότι όταν εισαγάγαμε τα καλλιεργημένα κύτταρα, ήταν σε θέση να στείλουν σήματα το ένα στο άλλο για να ξεκινήσει η διαδικασία σχηματισμού των δοντιών. Οι προηγούμενες προσπάθειες είχαν αποτύχει, καθώς όλα τα σήματα στέλνονταν μαζικά. Όμως, το νέο υλικό μας απελευθερώνει τα σήματα αργά, αναπαράγοντας τη διαδικασία που επιτελείται στο σώμα», συμπλήρωσε ο Zhang.
Η ομάδα εξετάζει 2 βασικές προσεγγίσεις για την κλινική εφαρμογή: Είτε τη μεταμόσχευση νεαρών κυττάρων απευθείας στο σημείο όπου λείπει το δόντι ώστε να αναπτυχθεί in situ (επί τόπου), είτε την πλήρη ανάπτυξη ενός δοντιού στο εργαστήριο και την επακόλουθη εμφύτευσή του στον ασθενή.
Το μέλλον της οδοντιατρικής στην εποχή της αναγεννητικής ιατρικής
Η Δρ. Ana Angelova Volponi, επικεφαλής συγγραφέας δήλωσε ότι «καθώς η αναγεννητική ιατρική εξελίσσεται, η ενσωμάτωση τέτοιων καινοτόμων τεχνικών έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στην οδοντιατρική περίθαλψη, προσφέροντας βιώσιμες και αποτελεσματικές λύσεις για την αποκατάσταση και την αναγέννηση των δοντιών. Αντί να βασιζόμαστε σε τεχνητά υλικά -όπως μεταλλικά εμφυτεύματα ή οδοντοστοιχίες -εργαζόμαστε για την ανάπτυξη φυσικών αντικαταστάσεων, χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα και βιομηχανοποιημένα περιβάλλοντα».
