Οι Φιλελεύθεροι του πρώην κεντρικού τραπεζίτη Mark Carney είναι οι μεγάλοι νικητές των βουλευτικών εκλογών στον Καναδά, καθώς κατάφεραν μέσα σε λίγους μήνες να επιτύχουν μια τεράστια πολιτική ανατροπή και νίκη που ήρθε παρά τις προβλέψεις και τα στατιστικά.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο το εάν οι Φιλελεύθεροι θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν μια κυβέρνηση πλειοψηφίας – απαιτείται η εξασφάλιση 172 επί συνόλου 343 εδρών -, παρά το γεγονός ότι έχουν κερδίσει ή προηγούνται σε αρκετές περιοχές.
Προς κυβέρνηση μειοψηφίας
Τα περισσότερα ΜΜΕ εκτιμούν ότι οι Φιλελεύθεροι μάλλον οδεύουν προς μια κυβέρνηση μειοψηφίας, κάτι που σημαίνει πως θα χρειαστούν τη στήριξη και άλλων κομμάτων για να κυβερνήσουν.
Βάσει της μέχρι στιγμής καταμέτρησης, οι Φιλελεύθεροι λαμβάνουν 156 έδρες έναντι 145 των Συντηρητικών, αν και προηγούνται σε 161 περιοχές έναντι 150 των Συντηρητικών
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η δυτική επαρχία της Βρετανικής Κολομβίας θα κρίνει το εάν οι Φιλελεύθεροι θα σχηματίσουν κυβέρνηση πλειοψηφίας ή μειοψηφίας.
Από την εκλογική καταστροφή… στη νίκη
Σημειώνεται πως πριν μερικούς μήνες, όλα έδειχναν ότι οι Συντηρητικοί θα έπαιρναν ξανά την εξουσία και ότι οι Φιλελεύθεροι, μετά την αποχώρηση του Justin Trudeau κατευθύνονταν ολομέτωπα προς μια εκλογική καταστροφή εν μέσω εσωτερικών συγκρούσεων και ανταλλαγής πυρών για τη διακυβέρνηση του Trudeau.
Έως τα τέλη του 2024 η βασική εκτίμηση ήταν ότι οι Φιλελεύθεροι, στο καλύτερο για αυτούς σενάριο, θα κατάφερναν να περιορίσουν τη νίκη των Συντηρητικών, οι οποίοι θα περιορίζονταν σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας.
Μια καθαρή νίκη δεν ήταν καν στη στόχευση του κόμματος.
«Ήμασταν νεκροί και θαμμένοι τον Δεκέμβριο.
Τώρα θα σχηματίσουμε κυβέρνηση
Το γυρίσαμε αυτό χάρη στον Mark», δήλωσε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης των Φιλελευθέρων, David Lametti.
Κυβερνήσεις μειοψηφίας
Οι κυβερνήσεις μειοψηφίας στον Καναδά σπανίως διαρκούν πάνω από δύο-δυόμισι χρόνια και είναι κάθε άλλο παρά προφανές αν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συμμαχίας.
Στα 60 του χρόνια, ο Mark Carney, πρωτόπειρος στην πολιτική αλλά με πολυετή εμπειρία στο πηδάλιο κεντρικών τραπεζών, έδωσε την έμφαση της εκστρατείας του στο να πείσει τον πληθυσμό του Καναδά, που ανησυχεί για το μέλλον της οικονομίας, αν όχι της εθνικής κυριαρχίας της χώρας, πως ήταν ο καταλληλότερος για να διαχειριστεί την ταραγμένη περίοδο αυτή.
Ο άλλοτε διοικητής των κεντρικών πιστωτικών ιδρυμάτων του Καναδά και της Βρετανίας δεν σταμάτησε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας να τονίζει πως οι αμερικανικές απειλές είναι απόλυτα αληθινές.
«Θέλουν τους πόρους μας, το νερό μας, οι Αμερικανοί θέλουν τη χώρα μας», προειδοποιούσε Carney με αφορμή τις επιθετικές δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, Donald Trump, ο οποίος μιλούσε για τον Καναδά ως την … 51η Πολιτεία των ΗΠΑ.
Ο ρόλος του Trump και ο αντιδημοφιλής Trudeau
Οι απειλές του Trump να προσαρτήσει τη χώρα κάνοντάς την, την 51η Pολιτεία των ΗΠΑ, η απαξιωτική του στάση απέναντι στον Trudeau – τον οποίο αποκαλούσε απαξιωτικά «κυβερνήτη» – καθώς και οι οικονομικές πιέσεις, συνέβαλαν στην έντονη αίσθηση οργής και προδοσίας απέναντι στον νότιο γείτονα του Καναδά.
«Η μετατόπιση στις δημοσκοπήσεις ήταν εντελώς πρωτοφανής», δήλωσε ο David Coletto, επικεφαλής της δημοσκοπικής εταιρείας Abacus.
«Αλλά και το “μήνα του μέλιτος” που ακολούθησε – και ο τρόπος που η υποστήριξη διατηρήθηκε – είναι επίσης πρωτοφανής.
Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλη περίπτωση στον κόσμο που να είδαμε τέτοια πλήρη ανατροπή.
Και αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες: πόσο αντιδημοφιλής ήταν ο Trudeau και πόσο απειλητικός και καταλυτικός υπήρξε ο Trump για τον Καναδά» υπογράμμισε ο Coletto.
Έπεισε ο Carney
«Στις ζωές μας μπήκε το χάος.
Είναι τραγωδία, αλλά είναι επίσης πραγματικότητα.
Το ζήτημα-κλειδί αυτών των εκλογών ήταν ποιος θα μπορέσει να εναντιωθεί στον πρόεδρο Trump με τον πιο επαρκή τρόπο» έλεγε ο Carney.
O Carney υποσχέθηκε πως θα διατηρήσει σε ισχύ τους καναδικούς τελωνειακούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα όσο η κυβέρνηση του Ρεπουμπλικάνου συνεχίζει να εφαρμόζει τους δικούς της.
Αλλά εξήγγειλε επίσης ανάπτυξη του εμπορίου στη χώρα του με την άρση τελωνειακών και άλλων φραγμών μεταξύ καναδικών επαρχιών και αναζήτηση νέων εξαγωγικών προορισμών, ιδίως στην Ευρώπη.
Παραδοχή ήττας από Συντηρητικούς
Την ήττα των Συντηρητικών παραδέχθηκε ο επικεφαλής του κόμματος, Pierre Poilievre.
«Αγαπητοί φίλοι, έχουμε πολλά να γιορτάσουμε απόψε.
Κερδίσαμε πάνω από 20 επιπλέον έδρες.
Πήραμε το υψηλότερο ποσοστό ψήφων που έχει λάβει το κόμμα μας από το 1988» ανέφερε στους υποστηρικτές του ο Pierre Poilievre.
«Εμποδίσαμε το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα και τους Φιλελεύθερους να αποκτήσουν αρκετές έδρες για να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού.
Με αυτά τα δεδομένα, αναγνωρίζουμε πως δεν καταφέραμε ακόμα να περάσουμε τη γραμμή του τερματισμού.
Ξέρουμε ότι χρειάζεται αλλαγή, αλλά η αλλαγή είναι δύσκολη – απαιτεί χρόνο, απαιτεί δουλειά.
Γι’ αυτό πρέπει να διδαχθούμε από τα μαθήματα αυτής της βραδιάς ώστε να πετύχουμε ένα ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα την επόμενη φορά που οι Καναδοί θα αποφασίσουν για το μέλλον της χώρας» επισήμανε ο επικεφαλής των Συντηρητικών.
«Οι Καναδοί επέλεξαν μια κυβέρνηση μειοψηφίας με οριακή διαφορά – σχεδόν ισοπαλία στην καταμέτρηση των ψήφων.
Θέλω λοιπόν να συγχαρώ τον Πρωθυπουργό Mark Carney για την ηγεσία του σε αυτήν την κυβέρνηση μειοψηφίας.
Θα έχουμε πολλές ευκαιρίες να διαφωνήσουμε και να αντιπαρατεθούμε. Αλλά απόψε, είμαστε ενωμένοι ως Καναδοί» υπογράμμισε ο Poilievre.
Ιδιαιτερότητες
Σχεδόν 29 εκατομμύρια ψηφοφόροι είχαν δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές, με τη συμμετοχή να σπάει κάθε ρεκόρ, φθάνοντας τις 7,3 εκατομμύρια ψήφους.
Η εκλογική αναμέτρηση είχε και άλλες ιδιαιτερότητες: για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 70 χρόνια, τα δύο βασικά κόμματα – Φιλελεύθεροι και Συντηρητικοί – επρόκειτο να συγκεντρώσουν πάνω από το 80% των ψήφων, γεγονός που αντικατοπτρίζει την κατάρρευση άλλων μικρότερων αντιπολιτευτικών κομμάτων, όπως το αριστερό Νέο Δημοκρατικό Κόμμα και το αποσχιστικό Μπλοκ του Κεμπέκ.
Μάλιστα ο επικεφαλής του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος, Jagmeet Singh έκανε λόγο για μια απογοητευτική βραδιά, ανακοινώνοντας την παραίτηση του από την ηγεσία του κόμματος.
Ο Τράμπ με τους τραμπουκισμούς του δεν εξόργισε μόνο τους Καναδούς αλλά έχει εξοργίσει και πολλούς απο τους Αμερικανούς ψηφοφόρους του επιβάλλοντας δασμους ή (στην ουσία) νέους φόρους καθιστώντας πολλά προιόντα πανάκριβα για τους καταναλωτές.