Αποκαλύφθηκε υπόγειο υδάτινο σύστημα 800.000 ετών κάτω από τον Κορινθιακό

Ένα παράκτιο σύστημα υπόγειων υδάτων χαμηλής αλατότητας, ηλικίας περίπου 800.000 ετών, εντόπισε διεθνής επιστημονική ομάδα στον Κορινθιακό Κόλπο, φέρνοντας στο φως σημαντικά δεδομένα για τις δυνατότητες φυσικής αποθήκευσης νερού κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη, τα υπόγεια νερά εντοπίστηκαν εγκλωβισμένα μέσα σε ιζήματα, σε διάφορα βάθη κάτω από τον βυθό, και παρουσιάζουν χαμηλή αλατότητα. Το εύρημα θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο, καθώς αναδεικνύει τη σημασία χαρτογράφησης των υπόγειων υδάτων σε μια εποχή όπου η πρόσβαση σε πόσιμο νερό γίνεται ολοένα και πιο περιορισμένη.

Επιστημονικό ενδιαφέρον για τον Κορινθιακό

Η ερευνητική ομάδα, αποτελούμενη από επιστήμονες πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων της Μάλτας και της Ιταλίας, επέλεξε τον Κορινθιακό Κόλπο λόγω των γεωλογικών ιδιαιτεροτήτων του. Όπως σημειώνει η επικεφαλής της μελέτης, Σενάι Χοροζάλ, ο Κορινθιακός είναι «μια από τις πιο καλά μελετημένες περιοχές της Μεσογείου όσον αφορά στην τεκτονική δραστηριότητα και την απόθεση των ιζημάτων».

Ακόμα, η ίδια εξηγεί ότι «πρόκειται για μια γεωλογικά ενεργή λεκάνη σχίσματος με υψηλό ρυθμό συσσώρευσης ιζημάτων που έχει βιώσει σημαντικές διακυμάνσεις στη στάθμη της θάλασσας τα τελευταία εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, στοιχεία που την καθιστούν ιδανικό φυσικό εργαστήριο για τη μελέτη του πώς σχηματίζονται και διατηρούνται τα παράκτια συστήματα υπόγειων υδάτων χαμηλής αλατότητας».

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων («Hydrogeology Journal»), έδειξε ότι το νερό εγκλωβίστηκε στα ιζήματα σε περιόδους παγετώνων, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν σημαντικά χαμηλότερη. Τότε, το νερό της βροχής και των ποταμών διείσδυσε στα παράκτια και υποθαλάσσια ιζήματα, με μέρος του να παραμένει εκεί μέχρι σήμερα.

Αναλυτικά, το υδάτινο σύστημα χαμηλής αλατότητας εντοπίζεται σε βάθη 20 έως 600–700 μέτρων κάτω από τον πυθμένα στην κεντρική λεκάνη του Κορινθιακού, καθώς και σε βάθη 15 έως 150 μέτρων στην ανατολική περιοχή των Αλκυονίδων. Τα εκτεταμένα πλαγιόμορφα στρώματα ιζημάτων εκτιμάται ότι μπορούν να αποθηκεύουν έως και 250 κυβικά χιλιόμετρα υπόγειου νερού.

Υπολογιστικές προσομοιώσεις που κάλυψαν τα τελευταία 800.000 χρόνια, επιβεβαίωσαν ότι το νερό συσσωρεύτηκε κυρίως κατά τις παγετώδεις περιόδους. Όπως επισημαίνει η Σενάι Χοροζάλ, «κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, το νερό της βροχής και το νερό των ποταμών μπορούσαν να διεισδύσουν στα ιζήματα και να αποθηκευτούν». Προσθέτει, επίσης, ότι «η παρουσία πλευρικά εκτεταμένων, χαμηλής διαπερατότητας ιζηματογενών στρωμάτων έχει βοηθήσει στη διατήρηση αυτών των υδάτινων σωμάτων για 800.000 χρόνια».

Παρότι σημειώνει ότι με την πάροδο του χρόνου το νερό αναμείχθηκε σε κάποιο βαθμό με θαλασσινό, υπογραμμίζει πως «παρ’ όλο που το αποθηκευμένο γλυκό νερό δεν έχει παραμείνει πλήρως αμετάβλητο για 800.000 χρόνια, το σύστημα στο σύνολό του έχει σταθεροποιηθεί σε χαμηλή αλατότητα μακροπρόθεσμα αναμειγνυόμενο με το θαλασσινό νερό σε πολλαπλές ανόδους και πτώσεις της στάθμης της θάλασσας».

Προοπτικές και προειδοποιήσεις

Η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της Μεσογείου, δέχεται ήδη πιέσεις στα υδάτινα αποθέματά της. Η καταγραφή τέτοιων υπόγειων υδάτινων συστημάτων μπορεί να προσφέρει πολύτιμα δεδομένα σε επίπεδο σχεδιασμού υδατικής πολιτικής και αξιοποίησης φυσικών πόρων.

Ακόμα, η επικεφαλής της έρευνας επισημαίνει: «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της αυξανόμενης ζήτησης για γλυκό νερό, η γνώση του πού βρίσκονται αυτά τα υδάτινα σώματα χαμηλής αλατότητας και πόσο νερό μπορεί να περιέχουν είναι κρίσιμη για τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές διαχείρισης των υδάτων». Ωστόσο, η ίδια προειδοποιεί ότι «οποιαδήποτε πιθανή αξιοποίηση θα πρέπει να προσεγγιστεί πολύ προσεκτικά, δεδομένης της περιβαλλοντικής ευαισθησίας των παράκτιων συστημάτων».