O υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας , Μάικλ Νούναν, δήλωσε το βράδυ του Σαββάτου, ότι… τα επόμενα 24ωρα στην Ελλάδα είναι ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο, όσον αφορά στην κατάσταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
«Δεν θα ξέρουμε μέχρι το βράδυ της Κυριακής ή το πρωί της Δευτέρας αν η ΕΚΤ θα επεκτείνει τον ELA. Έχει και άλλες επιλογές», είπε χαρακτηριρικά, σημειώνοντας πως τη Δευτέρα οι τράπεζες μπορεί να είναι κλειστές.
Η Ιρλανδία έχει τυπώσει 40 δις ευρώ, δηλαδή το 25% του ΑΕΠ της !
Να γιατί το ΜΝΗΜΟΝΙΟ δεν ήταν μονόδρομος κ. Παπανδρέου και κ. Βουλευτές που το ψηφίσατε, χωρίς βέβαια να γνωρίζετε τότε τι ψηφίζατε!
Αναρωτηθείτε μόνο αν θα χρειαζόμασταν να δανεισθούμε από τον Μηχανισμό ( ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΕΕ ) της τρόικα τα 110 δις, όχι άμεσα αλλά σε δόσεις και με τους πλέον επαχθείς όρους.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας μπορούσε να το είχε προτείνει η Ελληνική Κυβέρνηση, ως «πειραματόζωο» που μας καταντήσατε, αλλά θα ήταν στη σωστή κατεύθυνση !
Αν η ΕΚΤ τύπωνε ευρώ και για την Ελλάδα, το 25% του ΑΕΠ μας, δηλαδή περισσότερα από 70 δις «ζεστά» ευρώ άμεσα, θα χρειαζόμασταν την προσφυγή στο ΔΝΤ;
Σιγά σιγά θ’ ακουστούν και άλλες προτάσεις που θα «ξεγυμνώνουν» τις επιλογές σας.
Διαβάστε λοιπόν την αποκαλυπτική είδηση:
Το zerohedge, απ’ όπου αλιεύσαμε και το άρθρο των Irish Times παρατηρεί πως η Ιρλανδία έχει τυπώσει περίπου 40 δις ευρώ μέχρι τώρα.
Το ΑΕΠ της Ιρλανδίας είναι περίπου 160 δις.
Άρα, η Ιρλανδία έχει τυπώσει περίπου το 25% του ΑΕΠ της σε «φρέσκα» ευρώ, και παρόλα αυτά η ΕΚΤ καμώνεται ότι τάχα αυτό δεν είναι «συστημικά σημαντικό» («systemically significant»).
Στάθης Σαραφόπουλος
Οικονομολόγος, πρ. Βουλευτής
15 Ιανουαρίου, στην έγκριτη Ιρλανδική εφημερίδα The Irish Independent σε άρθρο της με τίτλο:
«Η Κεντρική Τράπεζα προβαίνει σε στήριξη των Ιρλανδικών Τραπεζών χρηματοδοτώντας τες με χρήματα που τυπώνει η ίδια», βλ. Central Bank steps up its cash support to Irish banks financed by institution printing own money, αναφέρεται ότι:.» Η Irish Independent έμαθε χθες το βράδυ ότι η Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας θα χρηματοδοτήσει τις τράπεζες με 51 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω ενός προγράμματος δανείων έκτακτης ανάγκης εκτυπώνοντας δικά της χρήματα….
Εκπρόσωπος της ΕΚΤ δήλωσε ότι η Ιρλανδική Κεντρική Τράπεζα δημιουργεί η ίδια τα χρήματα που χορηγεί ως δάνεια σε τράπεζες και δε χρησιμοποιεί το δάνειο από την ΕΚΤ για τη χρηματοδότηση των πληρωμών.
Ο εκπρόσωπος της ΕΚΤ δήλωσε ότι η Ιρλανδική Κεντρική Τράπεζα μπορεί να δημιουργήσει τα δικά της κεφάλαια, αν το κρίνει σκόπιμο, εφόσον το γνωστοποιεί στην ΕΚΤ.
Η είδηση ότι δημιουργείται χρήμα στην Ιρλανδία θα τροφοδοτήσει τους φόβους που έχει ήδη εκφράσει αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος της ΕΚΤ Jean-Claude Trichet ότι ο πληθωρισμός αποτελεί δυνητικό πρόβλημα για την ευρωζώνη»..
Η είδηση έγινε γνωστή από άρθρο στην Daily Bell με τίτλο: «Τέλος του Ευρώ;…Η Ιρλανδία Τυπώνει το δικό της Χρήμα», βλ. End of Euro? … Ireland Prints Own Notes και από σχετική αναζήτηση στην Google προκύπτει ότι έχει αναδημοσιευτεί σε πολλά ιστολόγια.
Αν η είδηση είναι αξιόπιστη, είναι πραγματικά περίεργη. Το περίεργο δεν είναι φυσικά ότι η Ιρλανδία τυπώνει χρήμα από σχέτο αέρα. Το ίδιο κάνει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το περίεργο είναι ότι μπορεί να το κάνει.
Μέχρι τώρα είχαμε μείνει με την εντύπωση ότι αυτό δεν μπορούσαν να το κάνουν τα επί μέρους κράτη της Ευρωζώνης. Και τώρα μαθαίνουμε ότι τα κράτη μπορούν να τυπώνουν τα δικά τους ευρώ. Δεν τα εμποδίζει κάποια σύμβαση.
Γιατί κανείς δεν το πρότεινε αυτό για την Ελλάδα; Γιατί αυτό δεν μας το είπανε οι οικονομολόγοι μας; Αυτές τις ημέρες ακούμε ότι οι Ευρωκράτορες συσκέπτονται για να λύσουν το «ελληνικό» πρόβλημα.
Άραγε αυτός ο ξαφνικός οίστρος των Ευρωκρατών μετά από μήνες κωλυσιεργιών και παρελκυστικών ενεργειών σχετίζεται με την κίνηση αυτή της Ιρλανδίας;. Γιατί δεν ακούσαμε τίποτα από τα ΜΜΕ ;
Και όμως μπορεί η Ελλάδα να τυπώσει δικά της Ευρώ!!
Μπορεί κάποιοι να προσπαθούν να εμφανίσουν ως «τρελαμάρες» τη δήλωση της Ραχήλ Μακρή ότι η Ελλάδα μπορεί να τυπώσει μόνη της 100 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά μάλλον δεν είναι τρελαμάρες.
Η Ιρλανδία τύπωσε 80 δισ. ευρώ χωρίς να εγγραφούν στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και επιτρέπεται από το καταστατικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, παράγραφος 14.4.
Ναι, οι περιφερειακές τράπεζες μπορούν να τυπώσουν χρήμα υπό την πιο πάνω ερμηνεία.
Το 2010 η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας τύπωσε ξεχωριστά από το ευρωσύστημα περίπου 80 δισ. ευρώ.
Αργότερα η ΤτΕ τύπωσε περίπου 110 δισ. ευρώ με τον ίδιο τρόπο. Έκανε χρήση αυτό που λέμε συναλλαγές ELA.
Οι συναλλαγές ELA κυριολεκτικά είναι λεφτά που τυπώνει η περιφερειακή κεντρική τράπεζα και δεν συμπεριλαμβάνονται στο ενεργητικό της ΕΚΤ.
Οι συναλλαγές αυτές θεωρητικά έχουν μεγάλο ρίσκο και για αυτό τον λόγο δεν αποτελούν μέρος του ενεργητικού της ΕΚΤ.
Οι συναλλαγές αυτές επιτρέπονται με βάση την παράγραφο 14.4 της συνθήκης της ΕΚΤ, που ουσιαστικά αφήνει πολλά περιθώρια για τις περιφερειακές κεντρικές τράπεζες να κάνουν νομισματικές πράξεις, πιο δημιουργικές και από την ΕΚΤ την ίδια.
14.4. National central banks may perform functions other than those specified in this Statute unless the Governing Council finds, by a majority of two thirds of the votes cast, that these interfere with the objectives and tasks of the ESCB. Such functions shall be performed on the responsibility and liability of national central banks and shall not be regarded as being part of the functions of the ESCB.
μετάφραση:
14.4. Οι εθνικές περιφερειακές κεντρικές τράπεζες μπορούν να εκτελέσουν και λειτουργίες άλλες από εκείνες που καθορίζονται στο καταστατικό αυτό, εκτός αν, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφανθεί, με πλειοψηφία των δύο τρίτων, ότι αυτές (οι λειτουργίες) προσκρούουν στους στόχους και τα καθήκοντα του ESCB. Τέτοιες λειτουργίες εκτελούνται με την ευθύνη των εθνικών κεντρικών τραπεζών και δεν θεωρούνται ότι αποτελούν μέρος των λειτουργιών του ESCB.
Και όπως λέει η παράγραφος 14.4, όταν η περιφερειακή κεντρική τράπεζα κάνει τέτοιες συναλλαγές, αναλαμβάνει την ευθύνη η ίδια και οι πράξεις αυτές δεν θεωρούνται πράξεις της ΕΚΤ.
Με λίγα λόγια, δεν αποτελούν μέρος του ισολογισμού της ΕΚΤ. Που σημαίνει ότι τη ρευστότητα την προσφέρει η περιφερειακή κεντρική τράπεζα άρα ναι, μπορεί να τυπώσει χρήμα.
Τώρα, αν υποθέσουμε ότι η ΕΚΤ θα αφήσει τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν κάποιου είδους QE, σημαίνει ότι οι περιφερειακές τράπεζες θα δώσουν αυτή τη ρευστότητα και όχι η ΕΚΤ.
Το γεγονός ότι το ρίσκο θα το αναλάβουν οι περιφερικές τράπεζες (το ρίσκο της χασούρας δηλαδή mark-to- market), σημαίνει κυριολεκτικά ότι οι συναλλαγές αυτές δεν θα διαφέρουν και πολύ από συναλλαγές ELA.
Η διαφορά είναι ότι θα μπορεί η περιφερειακή τράπεζα να αγοράσει στοιχεία ενεργητικού ή πάσης φύσεως assets και αυτή η ρευστότητα να μείνει μόνιμη στην αγορά, χωρίς να υπάρχει η πίεση να αντιστραφεί στο μέλλον.
Σημειώστε ότι δεν είναι σαφές τι μπορεί να κάνουν και δεν μπορούν να κάνουν οι περιφερειακές κεντρικές τράπεζες αλλά και η ΕΚΤ η ίδια. Όλα αυτά αποφασίζονται αναλόγως τις ανάγκες και τις περιστάσεις.
Σημειώστε όμως ότι αν τελικά γίνουν τα πράγματα όπως περιγράφονται πιο πάνω, τότε θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κεντρική τράπεζα τόσο για την αποπληρωμή του Ελληνικού χρέους (προς τον οποιονδήποτε το οφείλουμε) αλλά και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτή η μέθοδος για να χρηματοδοτεί και τον κρατικό προϋπολογισμό αν χρειαστεί (αυτό έτσι και αλλιώς έχει ήδη γίνει, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος τύπωσε 4 δισ. ευρώ πριν 2 χρόνια για να βρει λεφτά το υπουργείο Οικονομικών).
Tribune
Η Ελλάδα μπορεί να επικαλεσθεί “δημοσιονομική αδυναμία” (State of Necessity) και να σωθεί
Πέρα από την τρομοκρατία που ασκείται στους Έλληνες για το ενδεχόμενο «χρεωκοπίας» της Ελλάδας, επιστροφής στη δραχμή κλπ., η ουσία είναι ότι ενώ η στάση πληρωμών αποτελεί ρεαλιστικό ενδεχόμενο, δεν φαίνεται να υπάρχει καμία σοβαρή προετοιμασία της Ελλάδας για να την αντιμετωπίσει, εάν χρειαστεί. Η γενική παραπληροφόρηση – τηλεοπτική και μη – συσκοτίζει την κατάσταση ακόμη περισσότερο. Ο κόσμος ακούει «στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» και φαντάζεται τα χειρότερα.
Η αλήθεια είναι όμως, ότι ακόμη και εάν ένα κράτος κηρύξει στάση πληρωμών προς τους δανειστές του (αυτό εννοεί ο όρος «χρεωκοπία» κράτους), το κράτος εξακολουθεί να έχει στη διάθεσή του χρήματα από φόρους για πληρωμές των βασικών του λειτουργιών. «Στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» κράτους στη διεθνή οικονομική αργκό δεν σημαίνει ότι το κράτος δεν έχει καθόλου χρήματα, αλλά ότι το κράτος παύει να εξυπηρετεί τα δάνειά του. Άσχετα από το επιθυμητό ή μη μιας στάσης πληρωμών των ελληνικών δανείων, η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί για μια τέτοια περίπτωση, για τον πολύ απλό λόγο ότι το ενδεχόμενο αυτό γίνεται όλο και πιο πιθανό. Πώς όμως θα πρέπει να χειριστεί μια τέτοια κατάσταση;
Αυτό που δεν μας λένε: State of Necessity
Επιμελώς αποκρύπτεται στην Ελλάδα από όλους ότι το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει σε ένα κράτος που βρίσκεται σε κατάσταση δημοσιονομικής αδυναμίας (αγγλ.: State of Necessity) το δικαίωμα να αναστείλει την πληρωμή των δανείων του. Αυτό δεν είναι η γνώμη του ανώνυμου Επώνυμου, αλλά όσα κωδικοποίησε η Διεθνής Νομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών (International Law Commission) από εφαρμογή αυτού του κανόνα για πάνω από έναν αιώνα στο διεθνές δίκαιο. Δείτε στο ILC-Yearbook του 1980 πόσα ενδιαφέροντα επιχειρήματα μπορεί να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα έναντι των δανειστών της (από τη σελίδα 14 και μετά, ειδικά από το σημείο 25 και έπειτα) και αφήστε το ΣΥ.ΡΙ.Ζ.Α. να ζητάει «λογιστικό έλεγχο του χρέους», ενώ η Ελλάδα έχει στο χέρι της τη δυνατότητα να πει ένα νομιμότατο «ελάτε όταν έχω» στους δανειστές της.
Αυτό που αποκρύπτεται ακόμη πιο επιμελώς είναι ότι υπάρχει σήμερα όλο και πιο έντονη διεθνής αμφισβήτηση της δυνατότητας αναστολής των πληρωμών όταν τα δάνεια οφείλονται σε ιδιώτες δανειστές (όχι κράτη) και υπάγονται σε αλλοδαπό δίκαιο. Η σημαντικότερη αμφισβήτηση αυτού του είδους τα τελευταία χρόνια προήλθε από το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο το 2007, σε σχέση με τα χρέη της Αργεντινής, τη στιγμή που άλλα ανώτατα δικαστήρια (όπως της Ιταλίας το 2005) είχαν αναγνωρίσει ότι η Αργεντινή δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές των δανείων προς ιδιώτες πιστωτές, ακόμη και εάν αυτά υπάγονται στο αγγλικό δίκαιο.
Αυτός είναι λοιπόν ο λόγος, για τον οποίο υπάρχει τέτοια πίεση για το αγγλικό δίκαιο και ταυτόχρονα (κάτι που δεν λέγεται τόσο πολύ δημοσίως) για το δικαστήριο που θα κρίνει α) αν η Ελλάδα είναι πράγματι σε state of necessity και β) αν δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές προς ιδιώτες. Είναι η μόνη ελπίδα που έχουν σήμερα οι ιδιώτες πιστωτές να ξεπεράσουν το σημαντικότατο νομικό εμπόδιο της State of Necessity.
Οι δυνατότητες της Ελλάδας σε καθεστώς State of Necessity
Η δυνατότητα να επικαλεστεί η Ελλάδα State of Necessity σε περίπτωση χρηματοδοτικού αδιεξόδου είναι το βασικό της όπλο, που κινδυνεύει με το αγγλικό δίκαιο. Το ελληνικό δίκαιο (άρθρο 31 ν. 1914/1990) προβλέπει ότι οι όροι των ομολόγων (επιτόκιο, χρόνος αποπληρωμής κλπ.) ρυθμίζονται με απλές υπουργικές αποφάσεις. Αυτό σημαίνει ότι, όταν η Ελλάδα επικαλεστεί State of Necessity, μπορεί την άλλη στιγμή με μια απλή υπουργική απόφαση να σταματήσει την τοκογονία των ομολόγων (0% επιτόκιο) και να αναστείλει την πληρωμή τους για όσο διαρκεί η State of Necessity. Με τον τρόπο αυτό, ρίχνει το έλλειμμά της κατά 6% ή περισσότερο (όσο είναι η δαπάνη των τόκων ως ποσοστό του ΑΕΠ) και σταματάει να έχει την πίεση της αποπληρωμής του χρέους. Το σημαντικότερο: Η νομιμότητα μιας τέτοιας ενέργειας θα κριθεί (πλην περιπτώσεων όπου ενεργοποιούνται ρήτρες διεθνούς διαιτησίας) από τα ελληνικά δικαστήρια.
Το ίδιο ακριβώς μπορεί να κάνει και με τα δάνεια του Μνημονίου, με τη διαφορά ότι εδώ θα χρειαστεί νόμος της Βουλής και όχι απλή υπουργική απόφαση. Εδώ η επίκληση της State of Necessity θα είναι όμως πιο ασφαλής, διότι η εφαρμογή της State of Necessity δεν αμφισβητείται έναντι άλλων κρατών ή διεθνών οργανισμών – ασχέτως του ότι η δανειακή σύμβαση του Μνημονίου προβλέπει παραίτηση της Ελλάδας από ασυλίες εθνικής κυριαρχίας: Αυτά δεν ισχύουν όταν υπάρχει State of Necessity, που αποτελεί αναγκαστικό διεθνές δίκαιο. Εδώ η νομιμότητα της State of Necessity θα κριθεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δύσκολα θα αρνηθεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται πράγματι σε State of Necessity.
Σε απλή αριθμητική, η επίκληση της State of Necessity σημαίνει για την Ελλάδα αυτόματη μείωση του ελλείμματός της στο 3-4%, το οποίο μπορεί να καλυφθεί (εντός του ευρώ και χωρίς καμία ανάγκη για μετάβαση στη δραχμή) είτε με εσωτερικό δανεισμό, είτε με στοχευμένες περικοπές δαπανών, είτε με δανεισμό από τρίτα κράτη, που θα είχαν ενδιαφέρον ή συμφέρον να δανείσουν την Ελλάδα. Για τους δανειστές της Ελλάδας σημαίνει ότι κρατούν όλο το κεφάλαιό τους, αλλά θα ξεκινήσουν ξανά να εισπράττουν τόκους και να μπορούν να ζητήσουν αποπληρωμή του κεφαλαίου τους, όταν η Ελλάδα δηλώσει ότι έχει ξεπεράσει τη State of Necessity. Αυτό θα συμβεί από τη στιγμή που θα επιτευχθούν τα πρώτα πλεονάσματα και βελτιωθεί η διεθνής χρηματοπιστωτική εικόνα της Ελλάδας, ώστε να μπορεί να απευθυνθεί ξανά στις αγορές χρήματος.
Θεωρίες συνωμοσίας
Εδώ τίθεται το ερώτημα: Αν είναι τόσο απλό και τόσο εύκολο, γιατί δεν θέλουν όλοι να ακολουθήσει η Ελλάδα αυτή την λύση, που αφήνει ευχαριστημένους και την Ελλάδα, που θα ξεφύγει από το Μνημόνιο, και τους δανειστές, που δεν θα πρέπει να υποστούν κανένα haircut;
Πρώτον, διότι από τον Οκτώβριο του 2009 και μετά η ηγεσία της Ελλάδας υπηρετεί οποιαδήποτε άλλα συμφέροντα, εκτός από τα ελληνικά.
Δεύτερον, διότι η ελληνική κρίση προκλήθηκε στα πλαίσια ευρύτερου νομισματικού πολέμου και συντηρείται στα πλαίσια του ίδιου νομισματικού πολέμου.
Τρίτον, διότι η ελληνική κρίση είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για πλιάτσικο στην ελληνική δημόσια περιουσία και στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και αυτοί που κινούν τα νήματα δεν θέλουν να αφήσουν τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη.
Αυτά όλα μπορεί να είναι θεωρίες συνωμοσίας, όμως είναι και η μόνη λογική εξήγηση γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει διερευνηθεί η προφανής (και νόμιμη) λύση για την Ελλάδα, που είναι η, σε διαπραγμάτευση με τους εταίρους, κήρυξη της Ελλάδας σε προσωρινή State of Necessity (δημοσιονομική αδυναμία), ζητώντας από τους πιστωτές να μην χάσουν κεφάλαιο (όπως στο PSI), αλλά μόνον τόκους για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι να στρώσει η Ελλάδα τα οικονομικά της.
Κάθε αντίλογος είναι ευχαρίστως δεκτός. Δεδομένα είναι όμως ότι
α) η State of Necessity ως κανόνας του διεθνούς δικαίου είναι εκεί και ήταν εκεί πάντα και
β) κανείς δεν μιλάει για αυτή τη ρεαλιστικότατη εκδοχή, ενώ διαδεδομένες είναι οι μη ρεαλιστικές συζητήσεις για λογιστικό έλεγχο του χρέους κλπ.
Αν αυτά από μόνα τους δεν μας υποψιάζουν ότι οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν κάποια βάση, ας δούμε τουλάχιστον κατάματα την πραγματικότητα μιας ενδεχόμενης ελληνικής χρεωκοπίας: Η Ελλάδα πρέπει να μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση προς το συμφέρον της. Και το καθαρό συμφέρον της είναι, αν χρειαστεί να επικαλεστεί State of Necessity, όπως είναι όλο και πιθανότερο, να το κάνει αυτό με τα ελληνικά ομόλογα υπό το υπάρχον καθεστώς τους.
Ούτε το μάτι του βλέπω να ανοίγει μέχρι την Δευτέρα. Όποιος τα έχει ας αγχωθεί. Εγώ τους τα χαρίζω γιατί το ΑΤΜ δεν βγάζει ψιλά. Ας πιούνε ένα φραπεδάκι οι τραπεζίτες με τα ψιλά μου.
Πιθανοτερο ειναι να ανοιξουν οι τραπεζες απο το ματι του παντος.