ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΚΟΚΑΣ ΑΠΛΩΝΟΥΝ ΤΑ ΠΛΟΚΑΜΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΩΣ – ΟΙ ΝΑΡΚΟΒΑΡΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ! ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ!

Η εκρηκτική κατάσταση στην Αϊτή δείχνει πως οι ναρκοβαρόνοι αποκτούν όλο και μεγαλύτερη εξουσία

Εκτός ελέγχου βρίσκεται η κατάσταση στην Αϊτή, το φτωχότερο κράτος του δυτικού ημισφαιρίου, όπου η βία έχει αυξηθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες. Βαριά οπλισμένες συμμορίες που ελέγχουν ολόκληρους τομείς στη χώρα της Καραϊβικής συμπεριλαμβανομένων συνοικιών της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς ανακοίνωσαν ότι θα εξαπολύσουν συντονισμένες επιθέσεις για να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αριέλ Ανρί να εγκαταλείψει την εξουσία. Σε αντίθετη περίπτωση «θα ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος», όπως προειδοποίησε ο Τζίμι Σεριζιέ, γνωστός ως «μπάρμπεκιου», επικεφαλής μιας ομοσπονδίας συμμοριών που ονομάζεται G9 Family and Allies και αποτελείται από τις εννέα ισχυρότερες συμμορίες του Πορτ-ο-Πρενς. Εχει τεράστια δύναμη και ενδέχεται να έχει φίλους ακόμη και εντός της κυβέρνησης. Η συμμορία του λέγεται μάλιστα ότι διαθέτει περισσότερα όπλα και από την αστυνομία. Κατηγορείται ότι ενορχήστρωσε την αιματηρή επίθεση στην Pénitencier National, τη μεγαλύτερη φυλακή της Αϊτής, που επέτρεψε τη μαζική απόδραση χιλιάδων κρατουμένων. Εκτοτε συμμορίες επιτίθενται εναντίον στρατηγικών τοποθεσιών στο πλαίσιο συντονισμένης δράσης για την ανατροπή του Ανρί, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Φυσικά, η κατάσταση στην Αϊτή αποτελεί μονάχα ένα κομμάτι του παζλ το οποίο συνθέτει την πολυτάραχη πραγματικότητα στη Λατινική Αμερική, όπου τα καρτέλ ναρκωτικών έχουν τους δικούς τους νόμους και κανόνες, υπονομεύοντας τους δημοκρατικούς θεσμούς. Τα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της Αϊτής και η γειτνίασή της με τις Ηνωμένες Πολιτείες την καθιστούν ιδανικό σημείο για τη διέλευση ναρκωτικών, τα οποία φτάνουν με αεροπλάνα και πλοία από την Κολομβία και τη Βενεζουέλα. Η διακίνησή τους αποτέλεσε σημαντική πηγή εισοδήματος για την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Αϊτής, η οποία χρησιμοποίησε τις διασυνδέσεις της για να προστατεύσει τους εμπόρους ναρκωτικών και να ξεπλύνει χρήμα.

Εγκληματικότητα εκτός ορίων

Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική έχουν τα υψηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας στον κόσμο. Η αδύναμη διακυβέρνηση και οι περιορισμένες οικονομικές ευκαιρίες που έχουν τα κράτη της περιοχής αποτελούν τα κυριότερα τρωτά σημεία που εκμεταλλεύονται οι έμποροι ναρκωτικών. Η μεγάλη έκρηξη στη διακίνηση ναρκωτικών εντοπίζεται στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, πρώτα στην Κολομβία και στη συνέχεια στο Μεξικό.

Μέσα σε 20 χρόνια το εμπόριο κοκαΐνης στην Κολομβία είχε εξελιχθεί σε βαριά βιομηχανία, με τα έσοδα να φτάνουν τα 4 δισ. δολάρια ετησίως για το καρτέλ του «βασιλιά της κοκαΐνης» Πάμπλο Εσκομπάρ στην πόλη Μεδεγίν στη βορειοδυτική Κολομβία. Ταυτόχρονα, τα ποσοστά ανθρωποκτονιών στην εν λόγω πόλη αυξήθηκαν από 44 ανά 100.000 άτομα το 1979 σε 388 το 1991.

Με τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που οργάνωσαν οι δυνάμεις ασφαλείας εναντίον των βαρόνων του οργανωμένου εγκλήματος η εξαιρετικά κερδοφόρα δραστηριότητα των καρτέλ επεκτάθηκε σε νέες περιοχές. Η βία επικεντρώνεται ολοένα περισσότερο σε σημεία αιχμής κατά μήκος των οδών διακίνησης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη μεγαλύτερη αγορά ναρκωτικών στον κόσμο, και εντοπίζεται σε στρατηγικούς τομείς. Το 2020 το Αμαμπάι της Παραγουάης, μια καίρια τοποθεσία στη διαδρομή της διακίνησης ναρκωτικών, αντιπροσώπευε μόλις το 2,4% του πληθυσμού της χώρας και ταυτόχρονα εκεί τελούνταν το ένα τέταρτο των δολοφονιών που καταγράφονταν στη χώρα. Την ίδια ώρα συμμορίες του Μεξικού και της Βραζιλίας στράφηκαν σε ασφαλέστερες χώρες της Νότιας Αμερικής που δεν ήταν προηγουμένως γνωστές ως σημεία διέλευσης, όπως η Χιλή. Και εκεί τα ποσοστά ανθρωποκτονιών αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50% μεταξύ 2016 και 2020.

Σε δίνη τρομοκρατίας και το Εκουαδόρ

Αυτή η τάση επέκτασης επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης πανδημικής κρίσης. Τότε οι έμποροι χρειάστηκε να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού, βρίσκοντας νέες διαδρομές γύρω από κλειστά σύνορα και νέα λιμάνια για να μεταφέρουν την πανάκριβη πραμάτεια τους. Τα lockdowns μείωσαν τα ποσοστά ανθρωποκτονιών σε μεγάλο μέρος της περιοχής, ωστόσο αυτό δεν κράτησε για πολύ. Οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής κατέγραψαν αύξηση των δολοφονιών το 2021, σύμφωνα με στοιχεία του InSight Crime, ιστότοπου που καλύπτει το οργανωμένο έγκλημα. Μια δολοφονία υψηλού προφίλ ήταν εκείνη του πρώην προέδρου της Αϊτής Ζοβενέλ Μοΐζ από Κολομβιανούς μισθοφόρους τον Ιούλιο του 2021. Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα «New York Times», ο Μοΐζ σχεδίαζε να παραδώσει έναν κατάλογο υπόπτων ως διακινητών ναρκωτικών στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στον χορό της «ναρκο-τρομοκρατίας» έχει μπει και το Εκουαδόρ, πληρώνοντας τη στρατηγική γεωγραφική θέση του ανάμεσα στις δύο κύριες χώρες παραγωγής κοκαΐνης, την Κολομβία και το Περού. Η άλλοτε «νησίδα ειρήνης» έχει καταστεί πεδίο ανεξέλεγκτης δράσης και ανταγωνισμού διεθνών καρτέλ ναρκωτικών και πανίσχυρων τοπικών συμμοριών. Κάποτε ήταν γνωστό κυρίως για τα παραδεισένια νησιά Γκαλάπαγκος. Τώρα βρίσκεται στη δίνη της εγκληματικότητας καθώς τα λιμάνια του εξυπηρετούν άριστα τις οδούς διακίνησης ναρκωτικών που οδηγούν στις αγορές της Βόρειας Αμερικής. Επιπλέον, η δολαροποιημένη οικονομία του το καθιστά επίσης ιδανικό προορισμό για ξέπλυμα χρήματος.

Το παγκόσμιο εμπόριο κοκαΐνης υπέστη αξιοσημείωτες αλλαγές τα τελευταία χρόνια, καθώς οι διακινητές θέλησαν να επεκταθούν πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε πιο προσοδοφόρες αγορές, στρέφοντας το βλέμμα τους προς την Ευρώπη. Η συνεργασία μεταξύ εγκληματικών ομάδων σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο έδωσε τη δυνατότητα να ανθήσει το διατλαντικό εμπόριο ναρκωτικών, καθιστώντας τη γηραιά ήπειρο δεύτερο μεγαλύτερο αγοραστή κοκαΐνης. Για τους λόγους αυτούς μόνο η κοινή προσπάθεια μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και αυτών της Καραϊβικής θεωρείται ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη ροή της κοκαΐνης.

Κοκαΐνη… εξπρές από τις Ανδεις στην Ευρώπη
Οι ευρωπαϊκές αποικίες δίνουν σημαντικό πλεονέκτημα στους ναρκέμπορους

Το εμπόριο ναρκωτικών αφορά πρωτίστως την παραγωγή και πώληση κοκαΐνης, συμπεριλαμβανομένης της εξαγωγής στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, τους δύο μεγαλύτερους αγοραστές ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική. Οι ροές προς τη γηραιά ήπειρο πραγματοποιούνται κυρίως μέσω θαλάσσιων διαδρομών, με τελικό προορισμό τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Με βάση τις καταγραφές του ΟΗΕ για την περίοδο 2018-21, οι κύριες αρτηρίες στη διακίνηση κοκαΐνης προς την Ευρώπη ήταν απευθείας από τις χώρες των Ανδεων ή με ενδιάμεσο σταθμό την Κεντρική Αμερική, ενώ λίγο μικρότερη ροή παρατηρήθηκε στη λαθρεμπορική ρότα από τη Νότια Αμερική. Παράλληλα, αν και πιο περιορισμένες, καταγράφηκαν ροές με πρώτη στάση την Καραϊβική, την Αφρική και τη βόρεια Αμερική, όπου το εμπόρευμα μεταβιβάζεται σε άλλα σκάφη και έπειτα συνεχίζει το ταξίδι του για να καταλήξει στην ευρωπαϊκή αγορά, με κύρια είσοδο τα λιμάνια της Βρετανίας, της Ολλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας.

Σταθμός οι υπερπόντιες ευρωπαϊκές κτήσεις

Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά υπερπόντια εδάφη προσφέρουν ξεχωριστά πλεονεκτήματα στους λαθρεμπόρους ναρκωτικών σε σχέση με άλλα μέρη της Καραϊβικής. Αυτά είναι η κοινή γλώσσα καθώς και επιχειρηματικοί και οικογενειακοί δεσμοί, εκτός από τις άμεσες συγκοινωνιακές συνδέσεις με την Ευρώπη με αεροπορικά ή θαλάσσια δρομολόγια. Στην περίπτωση της Γαλλικής Γουιάνας δε υπάρχει και το κοινό νόμισμα, το ευρώ. Στο Σουρινάμ (πρώην Ολλανδική Γουιάνα) οι έμποροι ναρκωτικών διασχίζουν τον ποταμό Μαρόνι φτάνοντας στη Γαλλική Γουιάνα, όπου η κοκαΐνη αναχωρεί με φορτηγά πλοία ή με εμπορικές πτήσεις προς τη Γαλλία. Σε έκθεση που παρουσιάστηκε στη γαλλική Γερουσία τον Σεπτέμβριο του 2020 εκτιμήθηκε ότι ποσοστό μεταξύ 15% και 20% του συνόλου της κοκαΐνης που φτάνει στη Γαλλία προέρχεται από τη Γαλλική Γουιάνα.

Από τα νησιά Αρούμπα και Κουρασάο η κοκαΐνη αποστέλλεται απευθείας στην Ολλανδία διά θαλάσσης ή αέρος ή συνεχίζει τη διαδρομή προς την ανατολική Καραϊβική προτού σταλεί στην Ευρώπη. Η διαδρομή συχνά περιλαμβάνει ακόμη ένα σημείο μεταφόρτωσης, την Αϊτή, λόγω της έλλειψης ελέγχων στο λιμάνι, ενώ μερικές φορές η κοκαΐνη μεταφέρεται στη Δομινικανή Δημοκρατία πριν αποπλεύσει για την Ευρώπη. Τα βρετανικά υπερπόντια εδάφη διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στο ταξίδι της κοκαΐνης.

Τα λιμάνια-πύλες εισόδου στην Ευρώπη

Οταν τελικά οι αποστολές κοκαΐνης φτάνουν στην Ευρώπη υπάρχουν τρία κύρια σημεία εισόδου. Πάνω από το 70% της κοκαΐνης που εισέρχεται στην Ευρώπη περνά από το Βέλγιο, την Ολλανδία ή την Ισπανία. Οι κύριοι τρόποι μεταφοράς είναι τα εμπορικά φορτία, η ιστιοπλοΐα και τα αλιευτικά σκάφη. Ορισμένα ναρκωτικά διακινούνται μέσω αερομεταφορών, αλλά αυτό είναι λιγότερο επικερδές καθώς οι όγκοι που μπορούν να μεταφέρουν οι έμποροι είναι μικρότεροι σε σύγκριση με την αποστολή εμπορευματοκιβωτίων μέσω θαλάσσιων διαδρομών.
Μόλις η κοκαΐνη φτάσει στον προορισμό της τα προϊόντα συλλέγονται από τους ειδικούς. Στο λιμάνι του Ρότερνταμ στην Ολλανδία, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, τα συλλέγουν συνήθως νεαροί άντρες που συχνά στρατολογούνται από φτωχές περιοχές και πληρώνονται περίπου 2.000 ευρώ ανά κιλό κοκαΐνης που μεταφέρουν. Μάλιστα αν δεν συλληφθούν με ναρκωτικά στα χέρια, κινδυνεύουν μόνο με ένα πρόστιμο μικρότερο των 100 ευρώ για παράνομη είσοδο στο λιμάνι. Για τον λόγο αυτό μερικοί κουβαλούν πάνω τους μετρητά, ώστε να μπορούν να πληρώσουν επιτόπου το αντίτιμο σε περίπτωση που τους σταματήσουν για έλεγχο.

Στη συνέχεια λιμενικοί υπάλληλοι μοιράζονται κωδικούς αναφοράς εμπορευματοκιβωτίων με τους συλλέκτες ώστε να μπορούν να παραλαμβάνουν τα ναρκωτικά. Σύμφωνα με έκθεση της Europol, τα ευρωπαϊκά λιμάνια διακινούν περισσότερα από 90 εκατ. εμπορευματοκιβώτια κάθε χρόνο. Ωστόσο μόνο το 2%-10% εξ αυτών μπορεί να επιθεωρηθεί, καθιστώντας την ανίχνευση των ναρκωτικών σχεδόν αδύνατη. Επιπλέον, εκτός από την αύξηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, οι επιχειρηματικές δραστηριότητες των καρτέλ της Λατινικής Αμερικής στην Ευρώπη είχαν αποτέλεσμα τα μεγάλα λιμάνια της ηπείρου να κατακλυστούν από τη βία. Χαρακτηριστικά, στην Αμβέρσα συμμορίες σχεδίασαν να απαγάγουν τον υπουργό Δικαιοσύνης του Βελγίου.