Η νέα στρατηγική γεωγραφία της Ευρώπης «στριμώχνει» τη Ρωσία;

Η Τουρκία ήρε τις ενστάσεις της για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, θέτοντας τις βάσεις για τη μεγαλύτερη διεύρυνση της Συμμαχίας εδώ και μια γενιά, η οποία θα αλλάξει σημαντικά τη στρατηγική γεωγραφία της Ευρώπης – υπέρ του ΝΑΤΟ.

Η απόφαση λήφθηκε κατά την πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. “Είχαμε μια διεξοδική συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν και την πρωθυπουργό της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον, με τις καλές υπηρεσίες του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ”, δήλωσε ο πρόεδρος της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο.

Οι κυβερνήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας εξέφρασαν για πρώτη φορά την πρόθεσή τους να ενταχθούν στη στρατιωτική Συμμαχία τον Απρίλιο, έξι εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Και οι δύο χώρες επί δεκαετίες διατηρούσαν μια δυτικότροπη ουδετερότητα, καθώς συμμετείχαν σε ασκήσεις και εκπαιδεύσεις του ΝΑΤΟ, αλλά απέφευγαν οποιαδήποτε συμβατική εμπλοκή με επιχειρήσεις της Συμμαχίας.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα δεδομένα. Η κοινή γνώμη σε Σουηδία και Φινλανδία μετατοπίστηκε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Το άρθρο 5 του καταστατικού χάρτη της Συμμαχίας υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να υπερασπίζονται το ένα το άλλο σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης.

Αρχικά, η Τουρκία πρόβαλε εμπόδια στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Ο καταστατικός χάρτης του ΝΑΤΟ απαιτεί την ομόφωνη συμφωνία των κρατών-μελών για την ένταξη ενός νέου μέλους. Ο Ερντογάν αντιτάχθηκε, κατηγορώντας άδικα τη Σουηδία και τη Φινλανδία ότι δήθεν υποστηρίζουν δύο κουρδικές οργανώσεις: το PKK και το YPG.

Επιπλέον είναι πιθανό ο Ερντογάν να παζάρευε για να πετύχει ευνοϊκές συμφωνίες ώστε να παραλάβει η χώρα του οπλισμό από δυτικές χώρες, ή και να αναβαθμίσει τα F-16 του.

Στη Μαδρίτη, οι Σουηδοί και Φινλανδοί αξιωματούχοι επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Αυτό, καθώς και οι όποιες συμφωνίες περί εξοπλισμών που ίσως ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες, ήταν οφέλη που κάλυψαν τους Τούρκους. “Τα βήματα για την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ θα συμφωνηθούν από τους Συμμάχους στη Σύνοδο, αλλά η απόφαση θεωρείται πλέον ειλημμένη”, σημείωσε ο Νιινίστο.

Με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η Φινλανδία προσθέτει στη Συμμαχία 24.000 ενεργούς στρατιώτες, 100 μαχητικά αεροσκάφη και δεκάδες πολεμικά πλοία, ενώ η Σουηδία θα συμβάλει με 15.000 στρατιώτες συν παρόμοιους αριθμούς αεροσκαφών και πλοίων.

Το πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό δεν είναι εξαιρετικά σημαντικό σε μια Συμμαχία που ήδη διαθέτει 3,5 εκατομμύρια στρατιώτες. Οι γεωγραφικές αλλαγές είναι αναμφισβήτητα πιο ζωτικής σημασίας. Με την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η Συμμαχία εκτείνεται κατά μήκος όλων των χερσαίων συνόρων της Φινλανδίας με τη Ρωσία (1.335 χιλιόμετρα) και σχεδόν περιβάλλει τη Βαλτική Θάλασσα.

Αυτή η τελευταία “λεπτομέρεια” είναι και το κλειδί. Τα πιο ευάλωτα μέλη του ΝΑΤΟ -Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία- βρίσκονται στη Βαλτική μεταξύ Ρωσίας και Καλίνινγκραντ, το οποίο αποτελεί ρωσικό θύλακα στην περιοχή. “Είναι σχεδόν βέβαιο πως το ΝΑΤΟ θα χρειαστεί να εγκαταστήσει βάσεις στη Φινλανδία και τη Σουηδία για να υπερασπιστεί τις χώρες της Βαλτικής”, εξήγησε το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων -με έδρα τη Νέα Υόρκη- πριν από την ανακοίνωση της επικείμενης ένταξης των δύο σκανδιναβικών χωρών.

Φινλανδία και Σουηδία προσφέρουν στο ΝΑΤΟ πλειάδα από αεροπορικές βάσεις, λιμάνια και γραμμές επικοινωνίας βόρεια της Λετονίας, Λιθουανίας και Εσθονίας διευκολύνοντας την άμεση ενίσχυση των τριών αυτών χωρών σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης εναντίον τους.