ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ-ΣΟΚ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ – ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟ 57% ΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ ΠΑΡΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΕ ΕΝΟΙΚΙΑ, ΜΕΙΩΣΗ 9% ΤΩΝ ΕΝΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ

Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες συγκεντρώνονται στις Βρυξέλλες, η στεγαστική κρίση αναδεικνύεται ξανά ως ένα από τα πιο εκρηκτικά κοινωνικά ζητήματα της εποχής. Η δυσκολία να αποκτήσει κανείς ή να νοικιάσει ένα σπίτι δεν είναι απλώς πρόβλημα της αγοράς αλλά σύμπτωμα μιας βαθύτερης ανισότητας.

Η νέα μελέτη της Ομάδας Αναλύσεων ART του Συμβουλίου της ΕΕ («One roof, many realities – Europe’s complex housing crisis») προσπαθεί να αποτυπώσει αυτή την πολυπλοκότητα, δείχνοντας πως οι τιμές, τα εισοδήματα και η κοινωνική συνοχή πλέον συνδέονται με τρόπο εκρηκτικό.

Μείωση των ενοικίων, αλλά με τι κόστος;

Η Ελλάδα εμφανίζεται ως η μοναδική χώρα στην ΕΕ όπου οι τιμές των ενοικίων έχουν μειωθεί, κατά 9% την περίοδο 2010–2025. Αυτό την καθιστά εξαίρεση μέσα σε ένα περιβάλλον όπου σχεδόν παντού αλλού τα ενοίκια έχουν αυξηθεί σταθερά.

Η μελέτη σημειώνει ότι αυτή η πτώση σχετίζεται με οικονομική στασιμότητα, ενδεχομένως με τη μακρά περίοδο ύφεσης και χαμηλής ανάπτυξης που ακολούθησε τη δεκαετή κρίση στην Ελλάδα.
Σε αντίθεση με χώρες της ανατολικής ή βόρειας Ευρώπης που είδαν εκρηκτική άνοδο στις τιμές, η ελληνική αγορά εμφανίζεται να παραμένει στάσιμη.

Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στον τομέα των κατασκευών. Το κόστος οικοδόμησης στην Ελλάδα αυξήθηκε ελάχιστα την τελευταία δεκαπενταετία — μόλις κατά 3%, η μικρότερη αύξηση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ώρα που σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Βουλγαρία ή η Ρουμανία οι αυξήσεις ξεπέρασαν το 100%, η Ελλάδα καταγράφει μια από τις πιο ήπιες μεταβολές, γεγονός που υποδηλώνει χαμηλότερη πίεση στην αγορά αλλά και περιορισμένη δυναμική.

Πάνω από τον μισό μισθό στο ενοίκιο

Τα διαμερίσματα στα κέντρα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων γίνονται ολοένα και πιο απρόσιτα για τους μέσους μισθούς. Το 2025, το ποσοστό του μισθού που απαιτείται για ενοίκιο διαμορφώνεται ως εξής:

• Αμστερνταμ: 50%
• Βουδαπέστη: 52%
• Πράγα: 54%
• Βαρσοβία: 56%
• Αθήνα: 57%
• Δουβλίνο: 62%
• Ρώμη: 65%
• Μιλάνο: 72%
• Μαδρίτη: 74%
• Βαρκελώνη: 74%
• Λισαβόνα: 116%

Η εικόνα είναι αποκαλυπτική: στην Αθήνα, οι εργαζόμενοι ξοδεύουν πάνω από το μισό του μισθού τους για να νοικιάσουν διαμέρισμα στο κέντρο, ενώ στη Λισαβόνα το κόστος ξεπερνάει τον μέσο μισθό.

Κατά τη διάρκεια των σημερινών και αυριανών συνεδριάσεων των «27», το ζήτημα της κατοικίας θα τεθεί στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής συζήτησης. Για πρώτη φορά, δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως κοινωνικό πρόβλημα, αλλά ως κρίσιμος παράγοντας που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, τη φυγή των νέων στο εξωτερικό και, τελικά, την ίδια την πολιτική σταθερότητα των κρατών-μελών.

Η Ελλάδα, από την πλευρά της, αναμένεται να υπογραμμίσει την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές που να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του Νότου.
Σε χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία ή η Πορτογαλία, η αστική συγκέντρωση και η τουριστική πίεση συνδυάζονται με τον χαμηλό ρυθμό οικοδομικής δραστηριότητας, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα που επιτείνει τις στεγαστικές ανισότητες και δυσκολεύει την πρόσβαση σε προσιτή κατοικία.