ΕΙΝΑΙ ΖΩΝΤΑΝΟΣ! ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ, Η ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ ΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΣΙΩΠΗ ΤΗΣ. ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΛΙΑΝΤΙΝΗ: «ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ Ο ΣΥΖΥΓΟΣ ΣΑΣ, ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΣΑΣ ΔΙΟΤΙΜΑ, ΑΝΑΦΕΡΕΙ…Η ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΙΑΝΤΙΝΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» . ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΛΑΚΩΝΑ ΣΤΟΧΑΣΤΗ (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Επιμέλεια: Αγγελική Κ. Δαλαμάγκα

Συμβαίνει κάποιοι άνθρωποι να έρχονται στη ζωή ως ιδιαίτερα χαρισματικοί, αφήνουν ένα πλούσιο έργο, βάζουν το δικό τους λιθαράκι, ώστε να αφήσουν έναν κόσμο καλύτερο και φεύγουν ξαφνικά.

Το όνομα του Λάκωνα καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών βρέθηκε στο επίκεντρο της κοινής γνώμης, όταν την 1η Ιουνίου του 1998, αποφάσισε ηθελημένα να εξαφανιστεί. Ο Δημήτρης Λιαντίνης, ένας άνθρωπος μυστηριώδης, λάτρης του αρχαιοελληνικού πνεύματος, με αναρίθμητες διαλέξεις και ομιλίες στο ενεργητικό του, αιώνια ερωτευμένος με τη ζωή, διάλεξε να εξαφανιστεί και μέσα από το έργο του να μας χαράξει νέα ρότα για τη ζωή.

Σήμερα 22 χρόνια μετά και ενώ το έργο του παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ, η σύζυγος του, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Μονάχου Νικολίτσα Γεωργοπούλου – Λιαντίνη, σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις της μιλά αποκλειστικά στο «Λ.Τ.», φωτίζοντας κάποιες από τις πτυχές της ζωής του μεγάλου Έλληνα στοχαστή.

Στο γράμμα που άφησε ο σύζυγος σας, προς την κόρη σας Διοτίμα, αναφέρει πως γεννηθήκατε με μοίρα, γιατί σας ορίστηκε κάτι σπάνιο και πρωτόγνωρο. Να λάβετε για σύντροφο σας τον ποταμό και τον άνεμο. Τι σήμαινε για εσάς να έχετε στο πλευρό σας τον Δημήτρη Λιαντίνη;
Θα ξεκινήσω την απάντησή μου με την ειλικρινή υπογράμμιση ότι πολύ σύντομα από τη στιγμή της γνωριμίας μας με το Λιαντίνη ένιωσα βαθειά μέσα μου ότι η συνάντησή μου μαζί του δεν ήταν κάτι τυχαίο. Ήταν κάτι που είχε για μένα οριστεί από εξωγενείς δυνάμεις που δεν μπορούσα να αποφύγω και να αρνηθώ. Το μόνο που θα μπορούσα να πράξω, ήταν να τον ακολουθήσω με καθαρότητα και με πίστη σε κείνον για την πορεία του (κάτι που υπήρξε όρος γάμου εκ μέρους του). Το θέμα ήταν, αν το άντεχα. Τελικά το άντεξα και το αντέχω με ασύνορη αγάπη. Επειδή ο ίδιος ένοιωσε πολύ νωρίς ότι η παρουσία του στον κόσμο ήταν συνδεδεμένη με μια σπουδαία αποστολή, κάτι ανάλογο με τη θεόβλητη στιγμή του απλού γεωργοποιμένα Ησίοδου που έλαβε την εντολή και το χρίσμα από τις Μούσες να γίνει ο θεόληπτος αποκαλυπτής και κήρυκας, για να φανερώσει στους ανθρώπους το πνεύμα τους, πίστευε απόλυτα σε αυτή του την αποστολή. Χαρακτηριστικό είναι ότι μου είχε πει, πως ακόμη και αν δεν είχε συναντήσει εμένα στη ζωή του για να τον βοηθήσω στην επιτέλεση του σκοπού του με δυνατότητες που εγώ διέθετα, θα βρισκόταν διαφορετικός τρόπος να πορευθεί την πορεία του, όπως τη σχεδίαζε.
Θα σας πω μόνο τούτο: λίγες ημέρες πριν εξαφανιστεί μου είχε πει την πρόταση «Αχ Λου μου, μιλάμε για αρχιστρατηγικό σχέδιο. Σχέδιο όχι οποιουδήποτε στρατηγού αλλά Μεγαλέξανδρου και Ναπολέοντα». Δεν χρειάστηκε να του ζητήσω επεξηγήσεις. Αν ήτανε να μου τις δώσει, θα το είχε κάνει μόνος του. Του αρκούσε ότι μου το είπε και ότι εγώ την κατάλληλη στιγμή θα κατανοούσα το περιεχόμενο της πρότασης. Σε μένα επίσης αρκούσε ότι μου είπε, με βαθύ αστεναγμό και πόνο μάλιστα, την πρόταση τη συγκεκριμένη.
Πρέπει να σας διευκρινίσω ότι τα 26 χρόνια που ζήσαμε μαζί ήταν χρόνια μεγάλης και σπάνιας τρυφερότητας στο παιδί μας και σε μένα. Ήταν πολύ σεμνός και τρυφερός άνθρωπος αλλά και απύθμενα σκληρός, κυρίως σκληρός με τον εαυτό του. Καθαρά νιτσεϊκός.
Ως προς τους χαρακτηρισμούς «ποταμός» και «άνεμος», αυτοί προέρχονται ο μεν ποταμός από το μεγάλο μας προσωκρατικό Ηράκλειτο και τη θεωρία του για τη ροή των πραγμάτων, που σημαίνει τη μεταβολή -το γίγνεσθαι-, τη συνεχή ανανέωση με την παρέλευση και την άφιξη -το τέλος και την αρχή-, το παλαιό και το νέο, και ο άνεμος προέρχεται από τον προσωκρατικό Αναξιμένη που θεώρησε ως πρωταρχικό στοιχείο του κόσμου τον αέρα.
Στο τελευταίο σκέλος της ερώτησής σας, τι σήμαινε η συνύπαρξή μου με το Λιαντίνη, θα σας απαντήσω απλά με μία λέξη: τα πάντα, συμπεριλαμβανομένου και του γεγονότος ότι αποκτήσαμε ένα εξαίρετο παιδί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως το έργο του καθηγητή Λιαντίνη θα μείνει αιώνια παρακαταθήκη στις επερχόμενες γενιές των Ελλήνων. Τι πιστεύετε πως έχει να προσφέρει η σκέψη του καθηγητή στους χαλεπούς καιρούς που περνά η χώρα μας;
Πιστεύω αναμφίβολα σε αυτή σας τη διαπίστωση.
Η σκέψη του Λιαντίνη είναι μια αφύπνιση της ηθικής συνείδησης του ανθρώπου απέναντι στο συνάνθρωπο αλλά και τη φύση. Η αρετή του ατόμου είναι ένα συνεχές δύσκολο αγώνισμα και ο Λιαντίνης πιστεύει ότι η οικείωση του ανθρώπου με το αρχαιοελληνικό πνεύμα και την κλασική διανόηση μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο σε μεταστροφή της κοινωνικής ή α-κοινωνικής του συμπεριφοράς, να φωτίσει τον αγώνα του για προσδιορισμό της θέσης του στην κοινωνία και τη συνεργασία του με τις λοιπές κοινωνικές ομάδες. Από το έργο του Λιαντίνη προκύπτει μια ηθική, σίγουρα δύσκολη στην επίτευξή της στις καινοφανείς οικονομικές, οικολογικές, πλανητικές, σύγχρονες καταστάσεις αλληλεξάρτησης των μελών της κοινωνίας στα διευρυμένα όρια πλέον της κοινής κοινωνικής ζωής, αλλά και του σύνολου περιβάλλοντος. Αυτή η μορφή της ηθικής για το Λιαντίνη προϋποθέτει μεταβολή των νοητικών παραστάσεων, θεσμών και πεποιθήσεων του ανθρώπου και ο ίδιος μάχεται την ακρισία, βουλιμία και αναλγησία του σύγχρονου τεχνοκρατικού ανθρώπου. Ο Λιαντίνης δεν δίνει κώδικα προδιαγεγραμμένων επιταγών ηθικής, αλλά καλεί τον άνθρωπο μέσα από το μοναδικό του ποιητικό λόγο έκφρασης σε αφύπνιση, αναστοχασμό και κριτική θεώρηση της θέσης του στον κόσμο, με οπλοστάσιο τις αρχές και τις έννοιες της ελληνικής αντίληψης για τη δικαιοσύνη και την ανθρώπινη ευθύνη.

Εστίαζε στην ανάγκη να διδαχθούν τα παιδιά τα αρχαία ελληνικά ήθη και έθιμα, όχι μόνο στο σχολικό περιβάλλον αλλά και στην καθημερινή τους ζωή. Σε τι αποσκοπούσε αυτή του η παρότρυνση; Πίστευε πως θα μεγαλώσουν καλύτερες γενιές Ελλήνων αν είχαν τις βάσεις του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και της αρχαιοελληνικής κουλτούρας;
Η αγωγή για το Λιαντίνη είναι κοιτασματική και πρωτουργική έννοια και η εμβέλεια της επίδρασής της εξακοντίζεται στη σύνολη ανάπλαση του νέου. Αυτή η επίδρασή της, γράφει στο βιβλίο του Homo educandus – Φιλοσοφία της αγωγής σ. 29, είναι «όμοια με τη μεταβολή που πραγματοποιεί ο γλύπτης, όταν αρχίζει να τροποποιεί τη δυναμική αμορφία της πέτρας, για να την οδηγήσει βαθμηδόν στην αιγλήεσσα μορφή του αγάλματος».
Ναι, σέβεται ιδιαίτερα και κατέχει βαθύτατα την ελληνική διανόηση και, χωρίς να είναι ο «αρχαιολάτρης», με έννοια παραφθαρμένη, θεωρεί ότι η σωστή διδασκαλία από σωστούς δασκάλους της αρχαιοελληνικής σκέψης και του πολιτισμού των Ελλήνων σε όλες του τις εκφάνσεις είναι ένας για τους νέους οδοδείχτης και σηματωρός πορεία που οδηγεί στο σωστό «πολιτικό άνθρωπο».

«Ολόκληρη η ζωή μου υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου». Ποιο ήταν το γεγονός που τον είχε απογοητεύσει περισσότερο, που θέλησε με τον αφανισμό του να μας διδάξει πως πρέπει να ζούμε;
Η μελέτη θανάτου για το Λιαντίνη είναι ταυτόσημη με τη μελέτη της ζωής. Δίδασκε τη μελέτη θανάτου και συγχρόνως το carpe diem = άδραξε τη ζωή και μην αφήνεις καμιά της στιγμή χαμένη. Τον στενοχωρούσε και προβλημάτιζε περισσότερο ο σύγχρονος τρόπος ζωής του υπερκαταναλωτισμού και η μυωπική αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος που προκαλεί η ακρισία και βουλιμία του σύγχρονου ανθρώπου σε βάρος των μελλοντικών γενεών.

Υπήρξατε σύντροφός του για πάρα πολλά χρόνια. Γνωρίζατε καλύτερα από τον καθένα τον τρόπο που σκεφτόταν και ενεργούσε. Υπήρξαν φορές που σας εξέπληττε και σας εντυπωσίαζε η προσωπικότητα του και οι πράξεις του;
Σαφώς και ουδείς άλλος μπορεί να γνωρίζει στο βάθος και το εύρος που γνωρίζω εγώ τον τρόπο σκέψης και τις αντιδράσεις-ενέργειες του Λιαντίνη (και μην ακούτε και πιστεύετε τις βαρύγδουπες και αστείες έρευνες, δήθεν δημοσιογραφικές, για οικονομικό πορισμό και μόνον που έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Ο Λιαντίνης δεν είναι για τυχάρπαστους δημοσιογράφους, χωρίς την ανάλογη παιδεία και μόρφωση). Και η κοινή μας πορεία ήταν άλλωστε μόνον δημιουργική. Ούτε με εξέπλησσαν ούτε με εντυπωσίαζαν οι πράξεις του. Για μένα ήταν όλες αναμενόμενες. Μία και μόνο με εξέπληξε: Η τελευταία πράξη της εξαφάνισής του με τον τρόπο που έγινε. Γνώριζα ότι κάποια στιγμή εκούσια θα αποχωρούσε. Ουδέποτε όμως ήταν δυνατό να φανταστώ το αρχιστρατηγικό του σχέδιο, όπως σας ανέφερα ήδη κατά δική του ομολογία. Μου το κράταγε για το μεγάλο «δώρο». Τον ευχαριστώ.

Ποια ήταν η σχέση του Δημήτρη Λιαντίνη με την ύπαρξη του Θεού;
Ο Λιαντίνης ήταν ένθεος. Πίστευε όμως ότι οι κατεστημένες σε σύστημα θρησκείες είναι εκείνες που όπως έλεγε «θα καταστρέψουν τον κόσμο».

_____________________________
Λίγα λόγια για τον Δημήτρη Λιαντίνη
Ο συγγραφέας, παιδαγωγός, φιλόσοφος και ποιητής Δημήτρης Λιαντίνης Καθηγητής της Φιλοσοφίας της αγωγής και της Διδακτικής των Ελληνικών μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μέχρι το 1998, γεννήθηκε το 1942 στη Λιαντίνα της Λακωνίας, με το όνομα Δημήτρης Νικολακάκος.

Τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο της Σπάρτης το 1960. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία έλαβε το πτυχίο του το 1966. Από το 1968 μέχρι το 1970 υπηρέτησε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Από το 1970 μέχρι το 1972 σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Από το 1973 μέχρι το 1975 υπηρέτησε εκ νέου στη Μέση Εκπαίδευση. Το 1975 διορίστηκε βοηθός στο Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1977 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό «άριστα» και θέμα «Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος στις ελεγείες του Duino του Ράινερ Μαρία Ρίλκε».

Δίδαξε Φιλοσοφία της αγωγής, Παιδαγωγική και Διδακτική στο Τμήμα Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής – Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εκτός του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα δίδαξε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο στη Μετεκπαίδευση των δασκάλων, στα ΠΕΚ Κηφισιάς, Περιστερίου και Πειραιά και στη Σχολή της Αστυνομίας. Έχει δώσει διαλέξεις στη Ναυτική Σχολή Πολέμου και στη στρατιωτική Σχολή Υγειονομικού.

Έγραψε βιβλία φιλοσοφικού συλλογισμού με ιδιαίτερη προσωπική χαρακτηριστική ποιητική γραφή, αλλά ακριβολόγο πνεύμα.

Το 1972 γνώρισε στο Μόναχο και το 1973 παντρεύτηκε τη Νικολίτσα Γεωργοπούλου, Καθηγήτρια της Εισαγωγής στη Φιλοσοφία και Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την 1.6.1998 ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε από την οικογένειά του και το πανεπιστημιακό του περιβάλλον.

lakonikos.gr