Σύμφωνα με το όραμα του Ιωάννη, πηγή και θέμα αυτού φέρεται ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός ο οποίος εμφανιζόμενος ενώπιον του, του υπαγορεύει τις επιστολές μία προς μία για κάθε μία εκκλησία ερμηνεύοντάς του ταυτόχρονα τα όσα θαυμαστά συνέβησαν με την παρουσία του, αλλά και τα όσα πρόκειται να συμβούν «ταχέως» (σχετικά σύντομα).
Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο της Αποκάλυψης αναφέρονται σε μια σειρά μηνυμάτων προς επτά εκκλησίες που βρίσκονταν σε επτά πόλεις της Μικράς Ασίας, την Έφεσο, τη Σμύρνη, την Πέργαμο, τα Θυάτειρα, τις Σάρδεις, τη Φιλαδέλφεια και τη Λαοδικεία. Η σημασία των επτά μηνυμάτων είναι διαχρονική και πολυεπίπεδη.
Πρώτον, απευθύνονταν σε πραγματικές εκκλησίες που κατά την εποχή εκείνη αντιμετώπιζαν πραγματικά και σοβαρά προβλήματα. Δεύτερον, αυτά τα προβλήματα είναι κοινά σε πολλές εκκλησίες και σε κάθε εποχή, γι’ αυτό οι συμβουλές και οι προειδοποιήσεις έχουν διαχρονική σημασία.
Τρίτον και πιο σημαντικό από όλα είναι ότι αυτά τα μηνύματα έχουν προφητική σημασία. Παρατηρούμε ότι κάθε επτάδα από πράγματα ή γεγονότα στην Αποκάλυψη (επτά σφραγίδες, σάλπιγγες, βροντές, πληγές) έχει προφητική σημασία, κάτι που υπονοεί ότι οι επτά εκκλησίες επίσης είναι προφητικές.
Επιπλέον, έχοντας υπόψη το πρότυπο των αποκαλυπτικών προφητειών που βρίσκονται στο βιβλίο του Δανιήλ, που προσφέρουν μια σκιαγράφηση της ιστορίας του εκλεκτού λαού του Θεού, ξεκινώντας από την εποχή του προφήτη και συνεχίζοντας μέχρι το τέλος του κόσμου, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι τα μηνύματα προς τις επτά εκκλησίες καλύπτουν την ιστορία της Χριστιανικής Εκκλησίας από τότε που τα έγραψε ο Ιωάννης (περίπου 95 π. Χ.) μέχρι το τέλος του κόσμου.
Η εκκλησία της Εφέσου
Η εκκλησία της Εφέσου (από τα 95 π. Χ. μέχρι το μέσο του δευτέρου αιώνα) επαινείται για το έργο της, την υπομονή της, και για το γεγονός ότι αρνείται να αναμειχθεί με το κακό. Έχει όμως ένα σοβαρό ψεγάδι: “έχεις αφήσει την πρώτη σου αγάπη”. Από την εκκλησιαστική ιστορία και τα γραπτά των Χριστιανών του δευτέρου αιώνα, όπως π. χ. του Ιουστίνου μάρτυρος, ξέρουμε ότι κατά την περίοδο αυτή η Εκκλησία καταλαμβανόταν βαθμιαία από μίσος για τους Εβραίους εξαιτίας των διωγμών που υπέφερε από αυτούς. Αυτό το μίσος συνεχίζεται ως έναν βαθμό μέχρι τώρα και έχει οδηγήσει σε δογματικούς συμβιβασμούς (κεφ. 2:1-5 Η Πρώτη Αγάπη στο Βιβλίο).
Η επιρροή της τυπολατρίας
Η Εκκλησία της Σμύρνης (δεύτερος έως τέταρτος αιώνας) υπέφερε από “τη θλίψη και τη φτώχεια” κατά την διάρκεια των διωγμών του δευτέρου και τρίτου αιώνα, και ιδιαίτερα κατά τις “δέκα ημέρες” (χρόνια) της βασιλείας του Καίσαρα Διοκλητιανού (303-313 π. Χ.). Η Εκκλησία αντιστεκόταν στις αιρέσεις του γνωστικισμού που επικρατούσαν τότε, αλλά η επιρροή της τυπολατρίας, του νομικισμού και της ιεραρχικής κλίμακας εισχωρούσαν ύπουλα και ανεπαίσθητα στην Εκκλησία (“η συναγωγή του Σατανά” Αποκάλυψη 2:9).
Το μήνυμα προς την Εκκλησία της Πέργαμου περιγράφει την περίοδο κατά την οποία ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και προχώρησε σε μια ένωση της Εκκλησίας και του κράτους (“θρόνος του Σατανά” Αποκάλυψη 2:13).
Μερικοί πιστοί Χριστιανοί σύμφωνα με το πνεύμα του “Αντίπα” αντιστεκόταν την διολίσθηση προς την ειδωλολατρία, αλλά γενικά η Εκκλησία δεχόταν σταδιακά “τη διδασκαλία του Βαλαάμ” και “τη διδαχή των Νικολαϊτών” (Αποκάλυψη 2:14,15). Ο Χριστός προειδοποίησε την Εκκλησία ότι αν δεν μετανοήσει θα στείλει “τη ρομφαία” εναντίον της, και αυτό πραγματοποιήθηκε στη δύση όταν οι βάρβαροι αναστάτωσαν τη Ρωμαϊκή Εκκλησία και στην ανατολή όταν οι Μουσουλμάνοι κατέλαβαν το Βυζάντιο.
Μέχρι την εποχή που περιγράφεται με το μήνυμα προς την εκκλησία της Θυάτειρας (μέσα του έκτου αιώνα) η κρατική εκκλησία είχε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τις αρχές του Χριστιανισμού, ώστε να χαρακτηρίζεται ως “Ιεζάβελ” (η ανήθικη, κακοπροαίρετη βασίλισσα του αρχαίου Ισραήλ). Το μήνυμα προς την εκκλησία των Θυατείρων απευθύνεται στην παράνομη και υπό διωγμό εκκλησία (“τους υπόλοιπους”) του Μεσαίωνα. Ο Ιησούς της είπε: “ξέρω τα έργα σου… και τα τελευταία είναι περισσότερα από τα πρώτα” (Αποκάλυψη 2:19)—η παράνομη εκκλησία ήταν αδύναμη και αβάσιμη δογματικά, αλλά μέχρι το τέλος της περιόδου των Θυατείρων (μέσα του 16ου αιώνα) άλλαξε εντελώς τον Χριστιανισμό μέσω της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης.
Όμως η Μεταρρύθμιση αλλοιώθηκε – κατά την επόμενη περίοδο (Σάρδεις, 16ος μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα) η Εκκλησία περιγράφεται σαν να έχει “όνομα πως ζεις, και είσαι νεκρός” (Αποκάλυψη 3:1). Τα κινήματα που ιδρύθηκαν από τους γενναίους Μεταρρυθμιστές ξέπεσαν σε τυπολατρικές, υποστηριζόμενες από το κράτος εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες πολέμησαν μεταξύ τους για εξουσία και δογματικά θέματα, εστιάζοντας περισσότερο στην αφηρημένη θεολογία παρά στις πνευματικές ανάγκες των απλών πιστών.
Το «Ιεραποστολικό κίνημα»
Η Εκκλησία αναγεννήθηκε κατά την εποχή της Φιλαδέλφειας (μέσα του 18ου μέχρι 19ου αιώνα). Μεταρρυθμίσεις στην Αγγλία και την Αμερική προκάλεσαν το “Ιεραποστολικό κίνημα” και τη μεγαλύτερη αύξηση του Χριστιανισμού από το ξεκίνημα της Εκκλησίας τον πρώτο αιώνα. Με ζήλο και ενθουσιασμό η Εκκλησία ετοιμάστηκε για τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Αυτή είναι η μόνη περίοδος της Εκκλησίας που στο μήνυμά της υπάρχουν μόνο θετικά στοιχεία και καθόλου επιπλήξεις.
Δυστυχώς, οι μεταρρυθμίσεις δεν άντεξαν μακροχρόνια και κατά την εποχή της Λαοδίκειας (μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τώρα) η Εκκλησία επηρεαζόμενη από την ορθολογιστική φιλοσοφία και τον κοσμικό πλούτο, έγινε τόσο αηδιαστικά “χλιαρή” ώστε ο Ιησούς προειδοποιεί: “(θα) σε ξεράσω από το στόμα μου. Επειδή, λες ότι: είμαι πλούσιος, και πλούτισα, και δεν έχω ανάγκη από τίποτε, και δεν ξέρεις ότι εσύ είσαι ο ταλαίπωρος, και ο ελεεινός, και ο φτωχός, και ο τυφλός και ο γυμνός” (Αποκάλυψη 3:16,17).
Η επόμενη φάση είναι η “Μεγάλη Θλίψη” η οποία βρίσκει την Εκκλησία εντελώς ανέτοιμη. Ο Ιησούς τελειώνει τα μηνύματα προς τις επτά Εκκλησίας με την εξής συμβουλή: “Σε συμβουλεύω να αγοράσεις από μένα χρυσάφι δοκιμασμένο από τη φωτιά (πίστη), για να πλουτήσεις· και ιμάτια λευκά (δικαιοσύνη) για να ντυθείς, και να μη φανερωθεί η ντροπή της γύμνιας σου· και να χρίσεις τα μάτια σου με κολλύριο, (πνευματική διεσδυτικότητα μέσω του Αγίου Πνεύματος), για να βλέπεις” (Αποκάλυψη 3:18).
Ακόμη αποκαλύπτει ότι αντί να είναι μέσα στην Εκκλησία και τη ζωή των μελών της, έχει διωχθεί έξω από αυτή και περιμένει υπομονετικά να Τον καλέσουν ώστε να μπει και να ευλογήσει – “Να, στέκομαι στη θύρα και κρούω· αν κάποιος ακούσει τη φωνή Μου, κι ανοίξει τη θύρα, θα μπω μέσα σ’ αυτόν” (εδ. 20). Σε εκείνους που δέχονται την πρόσκλησή Του, προσφέρει την υπόσχεση: “Όποιος νικάει, θα του δώσω να καθίσει μαζί μου στον θρόνο μου, όπως κι εγώ νίκησα, και κάθισα μαζί με τον Πατέρα μου στον θρόνο του” (εδ. 21).
Τα κεφάλαια 2 και 3 του Βιβλίου παρέχουν περισσότερες λεπτομέρειες και αποδεικτικά στοιχεία από την Αγία Γραφή.
Τα «Μάτια του Θεού»
Τα «Μάτια του Θεού» ονομάζεται το ψηφιδωτό που ανακαλύφθηκε στην Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού κατά τη διάρκεια των φετινών ανασκαφών που συνεχίζονται, εδώ και οκτώ χρόνια από το Πανεπιστήμιο Pamukkale, στην αρχαία Λαοδικεία (Denizli στα Τουρκικά).
Πιστεύεται ότι τα «Μάτια του Θεού» παρακολουθούν τους ανθρώπους που έρχονται στην εκκλησία και τους προστατεύουν. Όμοια του ψηφιδωτού που ανακαλύφθηκε, υπάρχουν και σε ιερούς χώρους στην Αίγυπτο. Είναι όμως το πρώτο που έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι στην Τουρκία.
Στην αρχαία πόλη που χρονολογείται γύρω στο 200 π.Χ., υπάρχει μια από τις επτά εκκλησίες που αναφέρονται στη Βίβλο, στο βιβλίο της Αποκάλυψης.
Η εκκλησία κατασκευάστηκε με εντολή του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου την περίοδο 312-320. Το βαπτιστήρι που βρίσκεται μέσα στην εκκλησία, μεγάλο μέρος του οποίου διατηρεί την αυθεντικότητα του, θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα και τα συναρπαστικότερα του χριστιανικού κόσμου.
Οι Επτά Λυχνίες της Αποκαλύψεως
«Ότι βλέπεις, γράψ’ το σε βιβλίο, και στείλ’ το στις επτά εκκλησίες που είναι στην Ασία: Στην Έφεσο, και στη Σμύρνη, και στην Πέργαμο, και στα Θυάτειρα, και στις Σάρδεις, και στη Φιλαδέλφεια, και στη Λαοδίκεια. Και στράφηκα να δω τη φωνή που μίλησε μαζί μου. και καθώς στράφηκα, είδα επτά λυχνίες, και στο μέσον των επτά λυχνιών είδα έναν, όμοιον με υιόν ανθρώπου, ντυμένον με ποδήρη χιτώνα, και περιζωσμένον με χρυσή ζώνη κοντά στους μαστούς. το δε κεφάλι του και οι τρίχες ήσαν λευκές σαν λευκό μαλλί, σαν χιόνι. και τα μάτια του σαν φλόγα φωτιάς. και τα πόδια του όμοια με χαλκολίβανο, σαν να ήσαν πυρακτωμένα μέσα σε καμίνι. και η φωνή του σαν φωνή από πολλά νερά. Και στο δεξί του χέρι είχε επτά αστέρια. και από το στόμα του έβγαινε μια κοφτερή δίστομη ρομφαία. και η όψη του έλαμπε, όπως λάμπει ο ήλιος μέσα στη λαμπρότητά του. Και όταν τον είδα, έπεσα κοντά στα πόδια του σαν νεκρός. και έβαλε επάνω μου το δεξί του χέρι, λέγοντας: Μη φοβάσαι. εγώ είμαι ο πρώτος και ο τελευταίος, κι αυτός που ζει, και έγινα νεκρός. και δες, είμαι ζωντανός στους αιώνες των αιώνων. αμήν. και έχω τα κλειδιά του άδη και του θανάτου.»
Έχει η άποψη ή εικόνα που έχουμε για τον Ιησού στο μυαλό μας χώρο και για την παραπάνω εικόνα ή είναι ο Ιησούς για μας απλά ένας γλυκούλης ξανθός γαλανομάτης νεαρός που ούτε μύγα δεν θα ακουμπούσε;
Αναφέρονται οι επιστολές του Ιησού στις επτά εκκλησίες κατ’ επέκταση και σε μας, όπως ακριβώς και οι επιστολές του Παύλου προς τους Γαλάτες και τους Κορινθίους αναφέρονται κατ’ επέκταση και σε μας; Η απάντηση είναι: «Ναι αναφέρονται». Όλες γραφτήκαν για να διαβαστούν και να εφαρμοστούν από τους αντίστοιχους ακροατές τους. Και αν έχουμε αυτί – όπως και θα πρέπει να έχουμε – για τις επιστολές των αποστόλων προς τις εκκλησίες, έτσι θα πρέπει να έχουμε αυτί και για τις επιστολές του Κυρίου των αποστόλων προς τις εκκλησίες.
«Όποιος έχει αυτί, ας ακούσει τι λέει το Πνεύμα προς τις εκκλησίες.» (Αποκάλυψη 2, 3)
