Μεγάλες είναι οι διαστάσεις που έχει πάρει και στη χώρα μας η υπόθεση με τον Δανό δότη σπέρματος με την σπάνια μετάλλαξη σε γονίδιο, που προκαλεί κατά 90% καρκίνο.
Τα 18 παιδιά στη χώρα μας που γεννήθηκαν, πριν από δύο περίπου δεκαετίες, από το σπέρμα δότη, ο οποίος έφερε το γονίδιο TP53 που συνδέεται με το σύνδρομο Li-Fraumeni που προκαλεί καρκίνο, έχουν προκαλέσει συναγερμό στο Υπουργείο Υγείας και τις υγειονομικές υπηρεσίες, που συνδέονται με τα Κέντρα και τις Δομές Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ).
Μετά τη μεγάλη διεθνή αποκάλυψη ότι σχεδόν 200 παιδιά γεννήθηκαν στην Ευρώπη από το γενετικό του υλικό, το ερώτημα που τίθεται είναι αυτονόητο: τι αναμένεται να συμβεί στα 18 παιδιά που έχουν εντοπιστεί στη χώρα μας;
Αν και οι πληροφορίες λένε, ότι το ένα από αυτά τα παιδιά –που προέρχεται από οικογένεια με ακόμη 2 παιδιά από τον ίδιο δότη- έχει ήδη αναπτύξει καρκίνο, οι επιστήμονες στην Ελλάδα είναι κατηγορηματικοί: «δεν είναι σίγουρο ότι θα αναπτύξουν καρκίνο τα παιδιά αυτά», επισημαίνουν.
Η Έλενα Φρυσίρα, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιατρικής Γενετικής του ΕΚΠΑ και πρώην μέλος της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, ξεκαθαρίζει στο iatropedia.gr ότι η ύπαρξη της μετάλλαξης δεν ισοδυναμεί με σίγουρη ασθένεια.
«Υπάρχει μια προδιάθεση, όχι βεβαιότητα ότι θα κάνουν καρκίνο» τονίζει η Καθηγήτρια και εξηγεί πώς πολλοί άνθρωποι φέρουν μεταλλάξεις χωρίς να εκδηλώσουν ποτέ κλινικά συμπτώματα. Γι’ αυτό, όπως επισημαίνει, ο τρόπος ζωής παίζει κεντρικό ρόλο:
«Όλοι μέσα μας μπορεί να έχουμε ένα γονίδιο μεταλλαγμένο και να είμαστε φορείς αυτού του μεταλλαγμένου γονιδίου, αλλά μπορεί να μην το εκφράσουμε στη ζωή μας, δηλαδή να μην έχουμε κλινικά συμπτώματα. Παίζουν σημαντικό ρόλο και οι περιβαλλοντικοί και άλλοι παράγοντες», τονίζει.
Τόσο η Εθνική Αρχή, πάντως, όσο και ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, επιβεβαίωσαν με ανακοινώσεις και δηλώσεις τους τον εντοπισμό των 18 παιδιών, αλλά και την ανάγκη διενέργειας των απαραίτητων εξετάσεων για την υγεία τους.
«Αυτό συνέβη το 2005, δηλαδή προηγούμενα χρόνια που δεν υπήρχε νομικό πλαίσιο», σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης, προσθέτοντας ότι πλέον υπάρχουν περιορισμοί και η νομοθεσία έχει ρυθμιστεί στην Ελλάδα, με τον αριθμό των οικογενειών ανά δότη να είναι περίπου 10-12, όπως είπε.
Οι επιγενετικοί παράγοντες που θα καθορίσουν το μέλλον των παιδιών
Οι επιγενετικοί -επίκτητοι- παράγοντες είναι πάρα πολλοί. Το τι τρώμε, το περιβάλλον που ζούμε, οι χημικές ουσίες που επιβαρύνουν τον οργανισμό μας. Όλα αυτά, που ονομάζουμε life style, δηλαδή «ρόπο ζωής, επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων, λέει η Καθηγήτρια.
«Οι επιγενετικοί παράγοντες είναι έξω στο DNA και καθορίζουν την εξέλιξη, μέσω της μεθυλίωσης του DNA -ενός μηχανισμού δηλαδή, που αλλάζει την έκφραση των γονιδίων.
Αλλά είναι οι εξωτερικοί παράγοντες, δεν είναι η μετάλλαξη του γονιδίου αυτή καθαυτή. Αυτό σημαίνει, ότι τα παιδιά αυτά θα πρέπει να επιβιώσουν με κάποιες συνθήκες καλής ζωής, καλού τρόπου ζωής, με αυτή την έννοια σας το λέω», επισημαίνει η Φρυσίρα.
Σύμφωνα με την επιστήμονα, τα παιδιά με αυτήν την προδιάθεση χρειάζονται άμεσα:
Στοχευμένο γενετικό έλεγχο για να επιβεβαιωθεί η μετάλλαξη.
Καλή ιατρική παρακολούθηση σε βάθος χρόνου.
Προσεγμένο τρόπο ζωής (διατροφή, περιβάλλον) για να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι.
