Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) εκφράζει την έντονη ανησυχία της για την πρόσφατη κυβερνητική πρωτοβουλία που προβλέπει τον αποκλεισμό δημοσίων συναθροίσεων στον χώρο μπροστά από το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στην Πλατεία Συντάγματος.
“Ο προβληματισμός επιτείνεται από το γεγονός ότι η συγκεκριμένη απαγόρευση εφαρμόστηκε ήδη από ποινικό δικαστήριο, παρά την πρόδηλη αντισυνταγματικότητά της, με συνέπεια την καταδίκη μελών του Ρουβίκωνα λόγω της ανάρτησης ενός πανό στον δημόσιο χώρο (!)”, αναφέρει η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε σχετική ανακοίνωση.
Υπενθυμίζεται, πως πριν από λίγες ημέρες το Αυτόφωρο Μονομελές Πλημμελειοδικείο επέβαλε ποινή φυλάκισης εννέα μηνών στα 23 μέλη του Ρουβίκωνα που προχώρησαν την Παρασκευή (14/11) σε παρέμβαση στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Θέτοντας σε εφαρμογή για πρώτη φορά την πρόσφατη τροπολογία με την οποία απαγορεύονται οι διαδηλώσεις μπροστά από τον χώρο του μνημείου, το δικαστήριο έκρινε ένοχους τους κατηγορούμενους για ένα πλημμέλημα, αυτό της παραβίασης του νέου νόμου για το μνημείο.
“Όπως είχε συμβεί με τον ν. 4703/2020, έτσι και η ρύθμιση αυτή εισήχθη αιφνιδίως και χωρίς την προσήκουσα προηγούμενη δημόσια διαβούλευση, ενώ συνοδεύτηκε από αναφορές σε εμπλοκή στρατιωτικών αρχών για την εποπτεία του χώρου, στοιχείο που επιτείνει την καχυποψία για τη φύση και την αναγκαιότητα του μέτρου.
Η πλατεία Συντάγματος αποτελεί τον πλέον κεντρικό και συμβολικό δημόσιο χώρο πολιτικής έκφρασης του ελληνικού κράτους, ήδη από τον 19ο αιώνα. Στο συγκεκριμένο σημείο έχουν λάβει χώρα κρίσιμες στιγμές της νεότερης πολιτικής ιστορίας, μαζικές διαδηλώσεις και παλλαϊκές συγκεντρώσεις καθιστώντας τον χώρο που περιβάλλει το μνημείο τοπόσημο για τη δημοκρατία και την ελευθερία”, προσθέτει η Ένωση στην ανακοίνωσή της.
Ακόμα και πριν την ψήφιση του μέτρου, φορείς αλλά και πολίτες έκαναν λόγο για αντισυνταγματικότητα της “ρύθμισης”, θέμα που αναδεικνύει και η ΕλΕΔΑ στην ανακοίνωσή της. Μάλιστα, η Ένωση κάνει λόγο για παραβίαση και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
“Ο αποκλεισμός συναθροίσεων σε αυτόν τον χώρο δεν συνιστά απλώς ρύθμιση χωροταξικού χαρακτήρα, αλλά ευθεία παραβίαση του άρθρου 11 του Συντάγματος και του άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που κατοχυρώνουν την ελευθερία του συνέρχεσθαι.
Η νέα ρύθμιση έρχεται, περαιτέρω, σε ευθεία αντίθεση με τη νομολογία του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ)· ακόμη και με την απόφαση 1681/2022, με την οποία κρίθηκε συνταγματική η απαγόρευση των διαδηλώσεων για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Και τούτο διότι το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο κρίνει παγίως ότι γενικοί και αόριστης διάρκειας περιορισμοί πλήττουν τον πυρήνα του δικαιώματος.
Η αναφορά ότι οι πολίτες μπορούν να ασκήσουν την ελευθερία συνάθροισης «σε άλλο σημείο» αντιστρέφει τη σχέση κανόνα-εξαίρεσης: στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι περιορισμοί στα δικαιώματα οφείλουν να αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα και όχι το αντίστροφο. Με το ίδιο νομοθετικό μέτρο, άλλωστε, πλήττεται βάναυσα και η ελευθερία της έκφρασης, η οποία προστατεύει την επιλογή του τρόπου και των συμβολισμών μιας συνάθροισης”.
Τέλος, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου “καλεί την Πολιτεία να αναθεωρήσει άμεσα τη ρύθμιση και να αποκαταστήσει την πλήρη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος συναθροίσεων στον συγκεκριμένο χώρο, σεβόμενη τη συνταγματική τάξη της χώρας και εναρμονιζόμενη με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως επιτάσσει και η πάγια νομολογία του ΣτΕ”.
