Η βόμβα του δημογραφικού έτοιμη να εκραγεί – Σκανδαλώδης η αδιαφορία της Κυβέρνησης

Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις σοβαρότερες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της: τη δημογραφική κατάρρευση. Ο πληθυσμός μειώνεται με ρυθμούς που δεν αφήνουν περιθώριο αισιοδοξίας, κι όμως η πολιτεία –που θα όφειλε να ηγηθεί μιας εθνικής προσπάθειας ανάσχεσης– επιλέγει να σιωπά ή να αρκείται σε διαπιστώσεις. Η απραξία αυτή συνιστά όχι απλώς αμέλεια, αλλά απειλή για την ίδια την υπόσταση της χώρας.

Η κυβερνητική στάση είναι πλέον εξοργιστικά προβλέψιμη: αναγνώριση του προβλήματος, μηδενική διάθεση για ουσιαστικές λύσεις. Το δημογραφικό έχει εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα, αλλά όσοι έχουν την ευθύνη να την απενεργοποιήσουν παραμένουν καθηλωμένοι στη θεωρητική ανάλυση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολιτικής αδράνειας αποτελεί η τοποθέτηση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος –σε μια ακόμη «διαπιστωτική» εμφάνιση– περιορίστηκε να αναφέρει πως «το στεγαστικό και το δημογραφικό είναι δύο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χώρας». Η κυβέρνηση όμως δεν καλείται απλώς να εντοπίζει προκλήσεις, αλλά να τις αντιμετωπίζει. Και στο δημογραφικό έχει αποτύχει παταγωδώς.

Την ίδια ώρα οι ειδικοί εκπέμπουν σήμα κινδύνου. Ο επικεφαλής του Κέντρου Κρήτης του ΟΟΣΑ για τη Δυναμική των Πληθυσμών, Άρης Αλεξόπουλος, περιγράφει μια πραγματικότητα που σοκάρει:
η Ελλάδα γεννά λιγότερο, η μέση ηλικία ανεβαίνει σταθερά, και οι μετακινήσεις πληθυσμών μεταβάλλουν δραστικά την κοινωνική δομή.

Το σοβαρότερο όμως είναι η δραματική συρρίκνωση του παραγωγικού πληθυσμού. Οι ηλικίες 15–64 ετών προβλέπεται να μειωθούν κατά 2 εκατομμύρια μέχρι το 2050. «Σήμερα είμαστε 6,6 εκατομμύρια. Το 2050 θα είμαστε 30% λιγότεροι», σημείωσε ο ειδικός, προειδοποιώντας για άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία, στην αγορά εργασίας και –κυρίως– στην εθνική ασφάλεια.

Αν δεν ενισχυθεί η παραγωγικότητα, η χώρα κινδυνεύει με απώλεια 15% του ΑΕΠ. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις δηλώνουν ότι αδυνατούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε ποσοστό 75%. Πριν την πανδημία υπήρχε ένας άνεργος για κάθε κενή θέση· σήμερα υπάρχει ένας άνεργος για δέκα κενές θέσεις. Ένας εφιαλτικός δείκτης που φανερώνει το απόλυτο χάος στην αγορά εργασίας.

Οι ελλείψεις σε κρίσιμες ειδικότητες –υδραυλικοί, τεχνίτες, μηχανικοί αυτοκινήτων, χειριστές κλαρκ– υπονομεύουν την οικονομική δραστηριότητα, ενώ η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην εργασία σε συνδυασμό με φαινόμενα ηλικιακής και έμφυλης διάκρισης επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση.

Το δημογραφικό όμως δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα. Είναι πρωτίστως εθνικό. Ένα κράτος με συρρικνούμενο πληθυσμό, μειωμένη παραγωγική βάση και σταθερή γήρανση δεν μπορεί να στηρίξει την άμυνά του, την οικονομία του, ούτε τις κοινωνικές του δομές.

Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, η κυβέρνηση συμπεριφέρεται σαν παρατηρητής ενός προβλήματος που αφορά «κάποιον άλλον». Η έλλειψη μέτρων, στρατηγικής και πολιτικής βούλησης δεν είναι πια απλή αμέλεια· είναι ιστορικό λάθος.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται άλλες διαπιστώσεις. Χρειάζεται πολιτικούς που θα αναλάβουν ευθύνη. Αλλιώς, η δημογραφική κατάρρευση θα εξελιχθεί σε μια αμετάκλητη πραγματικότητα – με συνέπειες που θα καθορίσουν το μέλλον του έθνους πολύ πριν φτάσουμε στο 2050.