Ο θάνατος είναι αναπόφευκτος, αλλά η διαδικασία του είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι συχνά φανταζόμαστε. Οι ώρες και οι μέρες πριν από την τελευταία στιγμή χαρακτηρίζονται από φυσιολογικές αλλαγές στο σώμα, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν τις οικογένειες και τους φροντιστές να προετοιμαστούν με ηρεμία και σεβασμό.
Καθώς η ζωή πλησιάζει στο τέλος της, οι ασθενείς συχνά νιώθουν ολοένα και πιο κουρασμένοι και κοιμούνται περισσότερο. Η όρεξη και η δίψα μειώνονται, καθώς το σώμα εισέρχεται σε μια φάση όπου το πεπτικό σύστημα λειτουργεί λιγότερο αποτελεσματικά. Η κόπωση και η ανάγκη για βοήθεια στις καθημερινές δραστηριότητες γίνονται εμφανείς, ενώ η ικανότητα συγκέντρωσης μειώνεται.
Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι η «τελευταία ανάκαμψη» που εμφανίζεται σε περίπου το ένα τρίτο των ασθενών, όπου για λίγα λεπτά ή ώρες παρουσιάζεται ξαφνική διαύγεια και ενέργεια. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί στιγμιαία ακόμη και μετά την καρδιακή ανακοπή, δημιουργώντας αυτές τις σύντομες εκρήξεις ζωής.
Στο τελικό στάδιο, η αναπνοή μπορεί να ακολουθεί το μοτίβο Cheyne-Stokes, με εναλλαγές γρήγορης και αργής αναπνοής, έως ότου η καρδιά και η αναπνοή σταματήσουν τελικά. Παρά την προφανή σοβαρότητα, οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήρεμες και χωρίς πόνο.
Η ανακουφιστική φροντίδα παίζει σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή τη διαδικασία, δίνοντας προτεραιότητα στη ζωή και την ποιότητά της μέχρι την τελευταία στιγμή. Μέσα από υποστήριξη, εκφράσεις συναισθημάτων και τακτοποιήσεις εκκρεμοτήτων, οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν πλήρως ακόμα και τις τελευταίες τους ημέρες, μειώνοντας φόβους και άγχος για τον θάνατο.
Οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν τον εγκέφαλο και την καρδιά στις τελευταίες στιγμές της ζωής, θέτοντας υπό αμφισβήτηση κάποιες από τις παραδοσιακές πρακτικές και ανοίγοντας νέους δρόμους για καλύτερη κατανόηση του θανάτου και της ανακουφιστικής φροντίδας.
