Η ιστορία της Γκόλι Κούχκαν, μιας 25χρονης γυναίκας από το Ιράν, ξεδιπλώνει μία ακόμη τραγική διάσταση της αντιμετώπισης των γυναικών στη χώρα.
Η νεαρή γυναίκα, που επί επτά χρόνια βρίσκεται στο μελλοθάνατο τμήμα της φυλακής Γκοργκάν, αντιμετωπίζει την θανατική ποινή για την πράξη που διέπραξε: τη δολοφονία του συζύγου της.
Η Κούχκαν, μόλις 18 ετών όταν συνελήφθη, δεν είναι απλώς το πρόσωπο μιας δικαστικής διαδικασίας, αλλά και το σύμβολο του αγώνα μιας κοινωνίας που εξακολουθεί να παραβιάζει βασικά δικαιώματα και να αγνοεί την υποκείμενη βία και αδικία που πλήττει τις γυναίκες.
Το έγκλημα που καταλόγισαν στην Κούχκαν συνέβη υπό εξαιρετικά τραγικές συνθήκες. Η ίδια βρήκε τον σύζυγό της να χτυπά τον πεντάχρονο γιο τους. Μετά από τηλεφώνημα σε συγγενή για βοήθεια, μια καυγάς ξέσπασε και κατέληξε στον θάνατο του άντρα της.
Παρά την αποδεδειγμένη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση που υπέστη για χρόνια, η Κούχκαν συνελήφθη και κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία.
Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, χωρίς τη βοήθεια δικηγόρου και υπό πίεση, υπέγραψε μια ομολογία ενοχής, παρά το γεγονός ότι ήταν αναλφάβητη. Η αδυναμία της να υπερασπιστεί τον εαυτό της στο δικαστήριο, εν μέσω μιας κοινωνίας όπου οι γυναίκες συχνά θεωρούνται κατώτερες και ανυπεράσπιστες, προκάλεσε την καταδίκη της σε θάνατο.
Η κατάσταση της Κούχκαν είναι, δυστυχώς, ενδεικτική των συστημικών προβλημάτων του ιρανικού καθεστώτος. Στην Ιρανική κοινωνία, οι γυναίκες και οι μειονότητες συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες με μια δικαιοσύνη που δεν εγγυάται ίσα δικαιώματα.
Στην περίπτωση της Κούχκαν, οι εκτιμήσεις των ανθρωπιστικών οργανώσεων υπογραμμίζουν ότι η καταδίκη της δεν είναι απλώς μια ατομική υπόθεση, αλλά το αποτέλεσμα των διακριτικών νόμων και της κοινωνικής αδικίας που έχει μετατρέψει τις γυναίκες σε «άγνωστα» πρόσωπα της κοινωνίας.
Η Κούχκαν ανήκει σε μια εθνοτική μειονότητα, και όπως τονίζει ο Μαχμούντ Αμίρι-Μογαχαντάμ, από την οργάνωση Iran Human Rights, η καταδίκη της «είναι συμβολική για τη χρήση της θανατικής ποινής από το Ιράν».
Το καθεστώς εκμεταλλεύεται τη θανατική ποινή ως μέσο εκφοβισμού και διατήρησης του κοινωνικού ελέγχου, ενισχύοντας μια κουλτούρα φόβου και καταστολής. «Η Κούχκαν ανήκει στους πιο αδύναμους ανθρώπους της ιρανικής κοινωνίας», προσθέτει ο Αμίρι-Μογαχαντάμ, και είναι χαρακτηριστικό ότι, αν και υπέστη κακοποίηση επί χρόνια, παραμένει αποκλεισμένη από το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Το ισλαμικό δίκαιο στο Ιράν προβλέπει ότι η οικογένεια του θύματος μπορεί να «σώσει» τη ζωή του κατηγορουμένου με την καταβολή αποζημίωσης, γνωστής ως «χρήματα του αίματος». Η οικογένεια του θύματος συμφώνησε να αποσύρει την καταδίκη σε θάνατο, εφόσον η Κούχκαν πληρώσει 10 δισεκατομμύρια τομάν, μια δυσβάσταχτη χρηματική ποινή. Ωστόσο, η αποφυλάκισή της συνοδεύεται από έναν ακόμη εξαιρετικά σκληρό όρο: η Κούχκαν πρέπει να εγκαταλείψει την πόλη του Γκοργκάν και να χάσει για πάντα την επαφή με τον 11χρονο γιο της, ο οποίος μεγαλώνει πλέον με τους παππούδες του από την πλευρά του πατέρα.
Αυτή η συμφωνία αποδεικνύει την ακραία φύση της καταστολής και την έλλειψη προστασίας για τις γυναίκες. Ο δρόμος για την ελευθερία της Κούχκαν περνά μέσα από την καταβολή ενός υπέρογκου ποσού, που προορίζεται να αποτελέσει αποζημίωση για την οικογένεια του θύματος. Αν και η αποφυλάκισή της φαίνεται μια ανακουφιστική εξέλιξη, είναι σαφές ότι η Κούχκαν δεν πρόκειται να επανέλθει ποτέ στην «κανονικότητα» της ζωής της. Αντιθέτως, θα αναγκαστεί να ζήσει μια ζωή εξόριστης, μακριά από το παιδί της και την κοινωνία στην οποία ανήκει.
Η ιστορία της Κούχκαν είναι ένα μόνο από τα χιλιάδες παραδείγματα αδικίας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο Ιράν, σε μια κοινωνία όπου η ενδοοικογενειακή βία δεν τιμωρείται με την αυστηρότητα που θα άρμοζε και όπου οι γάμοι σε πολύ μικρές ηλικίες παραμένουν νόμιμοι. Η Ζίμπα Μπακτιάρι, μέλος της οργάνωσης Bramsh που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών του Μπαλουχιστάν, αναφέρει ότι η περίπτωση της Κούχκαν «δεν είναι μοναδική». Οι γυναίκες στο Ιράν συνεχώς στοχοποιούνται και οι φωνές τους αγνοούνται. Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και την αξιοπρέπεια φαίνεται να είναι απλώς μια μακρινή ελπίδα για αυτές.
