Ένα από τα βασικά ωκεάνια ρεύματα στον Βόρειο Ατλαντικό εξασθενεί επικίνδυνα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και πλησιάζει στο σημείο πλήρους κατάρρευσης, σύμφωνα με νέα μελέτη που προκαλεί ανησυχία στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η Υποπολική Δίνη του Βορείου Ατλαντικού – το τεράστιο σύστημα περιστρεφόμενων θαλάσσιων ρευμάτων νότια της Γροιλανδίας – χάνει σταθερότητα ήδη από τη δεκαετία του 1950 και βρίσκεται πλέον κοντά σε ένα «σημείο καμπής». Αν αυτό ξεπεραστεί, θα μπορούσε να πυροδοτήσει απότομες και δραματικές κλιματικές αλλαγές.
Το ρεύμα αυτό μεταφέρει θερμότητα από τους τροπικούς στον Βόρειο Ατλαντικό, ρυθμίζοντας έτσι τις θερμοκρασίες σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Η εξασθένισή του θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρώπη σε μια νέα «Μικρή Εποχή Παγετώνων», αντίστοιχη με την περίοδο 1300-1850, όταν οι μέσες θερμοκρασίες είχαν πέσει περίπου κατά 2°C, ποτάμια πάγωσαν και οι σοδειές καταστράφηκαν.
Η επικεφαλής της έρευνας, δρ Μπεατρίζ Αρεγιάνο Νάβα, λέκτορας φυσικής ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, χαρακτήρισε τα ευρήματα «εξαιρετικά ανησυχητικά». «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ο Βόρειος Ατλαντικός έχει χάσει τη σταθερότητά του, γεγονός που υποδηλώνει πως ένα σημείο καμπής μπορεί να πλησιάζει, αν και δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς θα ξεπεραστεί αυτό το όριο», τόνισε.
Ο Υποπολικός Δίνη αποτελεί τμήμα του Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC), του γιγαντιαίου συστήματος θαλάσσιων ρευμάτων που λειτουργεί σαν «μεταφορική ταινία» των ωκεανών, διανέμοντας θερμότητα παγκοσμίως και μεταφέροντας θρεπτικά συστατικά και διοξείδιο του άνθρακα στα βαθύτερα στρώματα. Η κατάρρευση αυτών των ρευμάτων θα μπορούσε να σημάνει σφοδρούς, παγωμένους χειμώνες για μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου, συμπεριλαμβανομένων της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
Για τη μελέτη, οι επιστήμονες ανέλυσαν όστρακα από είδη αχιβάδων του Βόρειου Ατλαντικού, όπως η ocean quahog και η dog cockle, τα οποία ζουν για αιώνες και καταγράφουν στο κέλυφός τους τις περιβαλλοντικές συνθήκες κάθε έτους – αντίστοιχα με τους ετήσιους δακτυλίους στα δέντρα. Τα ισότοπα οξυγόνου και άνθρακα στα κελύφη αποκάλυψαν δύο περιόδους «αποσταθεροποίησης» του ρεύματος τα τελευταία 150 χρόνια: μία πριν από το 1920 και μία ισχυρότερη που ξεκίνησε γύρω στο 1950 και συνεχίζεται έως σήμερα.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances, καταλήγει ότι η τήξη των πολικών πάγων λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη συμβάλλει στην εξασθένηση των ρευμάτων και τα φέρνει πιο κοντά στο σημείο καμπής. «Η ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η κατάρρευση των θαλάσσιων ρευμάτων του Ατλαντικού», υπογράμμισε η δρ Νάβα.
