Οι σημερινές εκλογές στη Μολδαβία δεν είναι απλώς μια εσωτερική μάχη για έδρες, είναι τεστ για το κατά πόσο μια μεσαίου μεγέθους μετασοβιετική δημοκρατία θα παραμείνει σε πορεία ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης ή θα υποχωρήσει υπό την επιρροή της Ρωσίας. Η χώρα, υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, έχει γίνει πεδίο «υβριδικού» ανταγωνισμού -από διπλωματικές πιέσεις έως εκστρατείες παραπληροφόρησης και οικονομικές επιρροές- που δοκιμάζουν την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης.
Η γεωστρατηγική θέση της Μολδαβίας
Η Μολδαβία βρίσκεται ανάμεσα σε δύο κόσμους: Δύση -ΕΕ/ΝΑΤΟ κοντινοί σύμμαχοι μέσω Ρουμανίας και Ανατολή – ισχυρή ιστορική, πολιτιστική και ενεργειακή σύνδεση με τη Ρωσία. Η χώρα στερείται μεγάλης ενεργειακής αυτονομίας και έχει ευάλωτες προμήθειες ενέργειας, κάτι που μετατρέπεται σε πολιτικό εργαλείο επιρροής. Επιπλέον, η ύπαρξη της αποσχισθείσας περιοχής της Υπερδνειστερίας, όπου υπάρχουν ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις και μάλιστα όχι αμελητέες , προσθέτει ένα μόνιμο στοιχείο αστάθειας και πίεσης. Η γεωγραφία και οι ενεργειακές αλυσίδες κάνουν κάθε αλλαγή κυβέρνησης «υπόκωφα» σημαντική για την ασφάλεια της περιοχής.
Το πολιτικό πεδίο διαιρείται κυρίως ανάμεσα σε δυνάμεις υπέρ της ευρωπαϊκής ένταξης -(κυρίως το Κόμμα Δράσης και Αλληλεγγύης, PAS και σε κόμματα/σχήματα που προσεγγίζουν τη Μόσχα (διαφορετικά σχήματα της πατριωτικής/προ-ρωσικής πλευράς, συμπεριλαμβανομένου του «Heart of Moldova» και παραδοσιακών σχηματισμών όπως το PSRM σε διάφορες εκδοχές). Τους τελευταίους μήνες το σκηνικό έχει οξυνθεί: η αρχή που ελέγχει τις εκλογές αφαίρεσε από το ψηφοδέλτιο το προ-ρωσικό κόμμα «Heart of Moldova», κάνοντας λόγο στην απόφαση για παράνομη χρηματοδότηση δείχνοντας προς τη Μοσχα — κίνηση που πυροδότησε αντιδράσεις και ενέτεινε την πόλωση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κόκκινες γραμμές: το PAS διατηρεί σημαντική υποστήριξη αλλά ενδέχεται να χάσει την απόλυτη πλειοψηφία, γεγονός που θα δυσκολέψει την πορεία προς μία πιο γρήγορη ένταξη στην ΕΕ.
Η οικονομία της Μολδαβίας έχει ανακάμψει μετά την πανδημία, αλλά παραμένει εύθραυστη. Η εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας, περιορισμένο φορολογικό πεδίο και «υπερευαισθησία» σε εξωτερικά σοκ όπως οι αλλαγές στις ροές φυσικού αερίου ή επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία παραμένουν σημαντικές προκλήσεις για την χώρα. Διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι η ανάκαμψη είναι επισφαλής -ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται χαμηλός αν και θετικός και για το 2025 και ο πληθωρισμός παραμένει πρόκληση. Η οικονομική ευρωστία της χώρας σχετίζεται άμεσα με την πολιτική σταθερότητα: μια κυβέρνηση που φρενάρει τις μεταρρυθμίσεις ή απομακρύνεται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες κινδυνεύει να χάσει διεθνή κεφάλαια και χρηματοδοτήσεις.
Ποιοι προηγούνται στις δημοσκοπήσεις και τι δείχνουν οι τάσεις
Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις (συνθετικές αποτιμήσεις δημοσκοπήσεων και αναλύσεις) δείχνουν ότι το κυβερνών PAS παραμένει πρώτος πολιτικός πόλος, αλλά με μειωμένο ποσοστό σε σχέση με το παρελθόν. Παράλληλα, διάφορα προ-ρωσικά σχήματα εμφανίζουν ενισχυμένη δυναμική, ειδικά σε αγροτικές περιοχές και μεταξύ ηλικιακά μεγαλύτερων ψηφοφόρων. Η αποπομπή του «Heart of Moldova» από τις κάλπες δημιουργεί αβεβαιότητα: μέρος της ψήφου μπορεί να διαχυθεί σε άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης ή να αυξήσει την αποχή, ενώ άλλο μέρος ίσως οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση των ψηφοφόρων. Συνεπώς, οι δημοσκοπήσεις που εσχάτως δίνουν σενάρια χωρίς αυτοδυναμία -κάτι που σημαίνει ανάγκη για συνασπισμούς και διαπραγματεύσεις μετά την κάλπη είναι πιθανότατα και το πιθανότερο σημερινό εκλογικό αποτέλεσμα.
• Αν κερδίσει (ή διατηρήσει σαφή πλειοψηφία) η φιλοευρωπαϊκή παράταξη: συνεχίζονται οι μεταρρυθμίσεις με στόχο την εναρμόνιση με την ΕΕ, σταθεροποίηση διεθνών ροών χρηματοδότησης, ενίσχυση συνεργασίας με Βρυξέλλες και Δυτικούς εταίρους -αλλά και πιθανή ένταση με τη Μόσχα σε επίπεδο κυρώσεων/αντίμετρων.
• Αν προκύψει ισχυρή προ-ρωσική αντιπολίτευση ή ένας ασταθής συνασπισμός: υπάρχει ρίσκο επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής ατζέντας, πιθανές εσωτερικές αναταράξεις και επιστροφή σε πολιτικές που ευνοούν ρωσικές οικονομικές σχέσεις/ενεργειακή εξάρτηση. Αυτό θα περιορίσει την ταχύτητα ένταξης στην ΕΕ και θα αυξήσει την γεωπολιτική ένταση στην περιοχή.
Η ρωσική επιρροή: μέσα, εργαλεία και πρόσφατες αποκαλύψεις
Η Ρωσία χρησιμοποιεί πολλαπλά εργαλεία: οικονομικές ροές (άμεσες ή μέσω τρίτων), εκστρατείες παραπληροφόρησης στα κοινωνικά δίκτυα, στοχευμένη χρηματοδότηση πολιτικών σχημάτων, και —όπως δείχνουν πρόσφατες έρευνες— τη χρησιμοποίηση θεσμών που έχουν μεγάλη επιρροή στον πληθυσμό της Μολδαβίας (π.χ. την εκκλησία) για να διασπείρουν αφηγήματα υπέρ της Μόσχας. Η Μόσχα θέλει να έχει δυναμικότερη άμεση ή έμμεση παρουσία σε μία κρίσιμη για τις εξελίξεις στα πεδία του πολέμου στην Ουκρανία χώρα κάτι που μπορεί να επιτύχει ακόμη και με ήττα όσων κομμάτων στηρίζει εάν το Κυβερνών κόμμα δεν λάβει και πάλι ισχυρή εντολή.
Οι εκλογές στη Μολδαβία είναι κρίσιμες επειδή θα καθορίσουν αν η χώρα θα συνεχίσει με σταθερή συμμαχία προς την Ε.Ε. ή θα ανοίξει —έστω μερικώς— την πόρτα σε αναστροφή ευρωπαϊκού προσανατολισμού υπό ρωσική επιρροή. Η οικονομία και η κοινωνική συνοχή βρίσκονται σε εύθραυστη ισορροπία· οι διεθνείς παίκτες έχουν μεγάλο περιθώριο δράσης για να ενισχύσουν τη διαφάνεια και την ανθεκτικότητα, αλλά το ίδιο το αποτέλεσμα στην κάλπη θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Γιατί σκάτε;
Ας γίνει η Μολδαβία νέα Ουκρανία.
Στα π@π@ρια μας.
Αυτοί που ψηφίζυν τις μαριονέτες των βρυξελλών θα καταλάβουν τι εστί βερύκοκο