Σωστό ή λάθος; – Η αμφιλεγόμενη ευχή «Καλή Παναγιά» τον Δεκαπενταύγουστο

Ο Δεκαπενταύγουστος, γνωστός και ως «Πάσχα του καλοκαιριού», είναι μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Η Κοίμηση της Θεοτόκου τιμάται σε ολόκληρη την Ελλάδα με λιτανείες, προσκυνήματα και πανηγύρια – με την Τήνο να συγκεντρώνει κάθε χρόνο χιλιάδες πιστούς. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, μια νέα ευχή κάνει την εμφάνισή της στην καθημερινή γλώσσα, το «Καλή Παναγιά».

Πόσο σωστή είναι, όμως, αυτή η φράση; Πρόκειται για θεολογικά ακριβή έκφραση ή για ένα σύγχρονο γλωσσικό «ολίσθημα» που καθιερώθηκε άτυπα;

Γιατί θεωρείται λανθασμένη η ευχή «Καλή Παναγιά»
Η ευχή «Καλή Παναγιά» άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια και πλέον ακούγεται παντού – από παραλίες και καλοκαιρινά πανηγύρια, μέχρι καταστήματα και χώρους εργασίας. Για πολλούς έχει γίνει συνώνυμη με την προσμονή του Δεκαπενταύγουστου και τον πανηγυρικό χαρακτήρα του.

Θεολόγοι και ιεράρχες επισημαίνουν ότι η ευχή «Καλή Παναγιά» δεν ανήκει στην παραδοσιακή εκκλησιαστική γλώσσα. Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου έχει τονίσει πως δεν χαρακτηρίζουμε την Παναγία με επίθετα όπως «καλή», καθώς αναφερόμαστε σε ιερό πρόσωπο. «Λέμε “Καλά Χριστούγεννα” ή “Καλό Πάσχα”, αλλά όχι “Καλή Παναγιά”», ανέφερε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι η φράση δεν έχει θεολογικό υπόβαθρο.

Μια ευχή για τη γιορτή, όχι για το πρόσωπο
Αντίθετα, γλωσσολόγοι προσεγγίζουν διαφορετικά το θέμα. Σύμφωνα με πανεπιστημιακούς μελετητές, η ευχή «Καλή Παναγιά» δεν αποδίδει ιδιότητες στην Παναγία, αλλά αφορά στην ημέρα της γιορτής της, δηλαδή στον Δεκαπενταύγουστο. Ουσιαστικά σημαίνει «καλό Δεκαπενταύγουστο» ή «καλή γιορτή της Παναγίας» και εκφράζει την προσμονή για την κορυφαία καλοκαιρινή θρησκευτική εορτή.

Παρά τις θεολογικές ενστάσεις, η φράση έχει εδραιωθεί στον καθημερινό λόγο και φαίνεται πως λειτουργεί ως ευχή χαράς και προσμονής για την κορύφωση του καλοκαιριού. Όπως συμβαίνει με πολλές γλωσσικές εξελίξεις, η χρήση της ευχής «Καλή Παναγιά» συνεχίζει να εξαπλώνεται, αντικατοπτρίζοντας τον ζωντανό χαρακτήρα της ελληνικής γλώσσας και των εθίμων της.