Ένα μυστηριώδες πλάσμα που είχε μείνει θαμμένο στον παγωμένο βυθό της Ανταρκτικής για σχεδόν ένα εκατομμύριο χρόνια βγήκε επιτέλους στο φως.
Ο λόγος για την Akarotaxis gouldae, ένα νέο είδος ψαριού-δράκου που βρέθηκε πρόσφατα στα παγωμένα βάθη στα δυτικά του Ανταρκτικού Χερσονήσου — και αναμένεται να αλλάξει όσα γνωρίζαμε για την εξέλιξη της ζωής στους πολικούς ωκεανούς.
Μια απομονωμένη εξέλιξη 780.000 ετών
Η Akarotaxis gouldae, γνωστή και ως «ριγωτό ψάρι-δράκος», έχει ακολουθήσει έναν μοναχικό εξελικτικό δρόμο από τότε που αποκόπηκε από τον πιο κοντινό συγγενή της, περίπου 780.000 χρόνια πριν, την εποχή που η Ανταρκτική καλύφθηκε από παγετώνες και απομόνωσε ολόκληρα θαλάσσια οικοσυστήματα στα βαθιά.
Οι πρόγονοι του είδους αυτού επιβίωσαν παγιδευμένοι σε υποθαλάσσιες λεκάνες, αναπτύσσοντας ιδιότητες μοναδικές — μεταξύ αυτών και τη δυνατότητα παραγωγής αντιψυκτικών γλυκοπρωτεϊνών, ουσιών που εμποδίζουν τον σχηματισμό πάγου στους ιστούς.
black-dragonfish-is-the-most-badass-abyssal-creature-by-far-v0-7dtxd7k72lpd1.webp
Το μυστικό ήταν ήδη στις… μουσειακές φιάλες
Παρότι τα πρώτα δείγματα του είδους υπήρχαν εδώ και δεκαετίες σε συλλογές μουσείων, είχαν εκ παραδρομής καταγραφεί ως γνωστά είδη.
Μόνο όταν επιστήμονες συνέκριναν το DNA με φυσικά χαρακτηριστικά — όπως το κοντό ρύγχος, τις ιδιόμορφες γνάθους και τις χαρακτηριστικές ρίγες — αποκαλύφθηκε η μοναδική του ταυτότητα.
Η απομόνωση γεννά ποικιλία, αλλά και ευαλωτότητα
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το νέο αυτό ψάρι:
– Αναπτύσσεται πολύ αργά
– Έχει ελάχιστα ωάρια στις ωοθήκες του
– Ζει κυρίως σε μεγάλα βάθη και ανεβαίνει στα ρηχά μόνο για αναπαραγωγή
– Οι προνύμφες του ανεβαίνουν στην επιφάνεια — εκεί όπου κινδυνεύουν από δίχτυα
Ο αργός αναπαραγωγικός ρυθμός σημαίνει ότι ο πληθυσμός του είδους μπορεί να μην ανακάμψει ποτέ αν πληγεί από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η αλιεία ή η κλιματική αλλαγή.
Παγκόσμιος Κίνδυνος: Θερμαίνεται η Ανταρκτική, Εξαφανίζεται η Ζωή
Το ψάρι βρέθηκε σε μια στενή λωρίδα 250 μιλίων κατά μήκος της δυτικής ακτής της Ανταρκτικής — μιας από τις ταχύτερα θερμαινόμενες περιοχές στον πλανήτη.
Το 2020, η θερμοκρασία εκεί έσπασε ρεκόρ φτάνοντας τους 18,3°C.
Η μείωση του θαλάσσιου πάγου έχει ήδη μειώσει δραματικά τον πληθυσμό της Ανταρκτικής ιχθύδας «silverfish», βασικής τροφής για πιγκουίνους και φώκιες. Και ο βιομηχανικός στόλος που αλιεύει κριλ με τράτες δρα στα ίδια βάθη όπου κινούνται τα νεαρά ψάρια-δράκοι.black-dragonfish-is-the-most-badass-abyssal-creature-by-far-v0-8nwmw6k72lpd1.webp
«Κρίσιμος συναγερμός» από τους επιστήμονες
«Ο περιορισμένος βιότοπος, ο αργός ρυθμός αναπαραγωγής και η παρουσία των προνυμφών στα ρηχά υποδηλώνουν ότι αυτό το είδος είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στις ανθρωπογενείς πιέσεις, ιδίως στην αλιεία κριλ» (σ.σ. μικρή γαρίδα), προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Ακόμη και μερικές εκατοντάδες άθελα αλιευμένων προνυμφών μπορούν να καταστρέψουν έναν ολόκληρο κύκλο αναπαραγωγής.
Τιμή στον Lawrence M. Gould
Το είδος ονομάστηκε προς τιμήν του ερευνητικού σκάφους «Lawrence M. Gould», που ολοκλήρωσε την αποστολή του στην Ανταρκτική το 2024, μετά από χρόνια εξερεύνησης των πιο αφιλόξενων υδάτων του πλανήτη.
Όσον αφορά στο τι ακολουθεί… οι ερευνητές ελπίζουν ότι η ανακάλυψη της Akarotaxis gouldae θα:
– Ενισχύσει τη διεθνή πίεση για προστασία της Ανταρκτικής
– Αναδείξει τη σημασία των μουσείων και των βιολογικών αρχείων
– Θυμίσει ότι η βιοποικιλότητα της Ανταρκτικής δεν είναι ανεξάντλητη — και ήδη απειλείται
