H Εντεταλμένη Εισαγγελέας για την ΕΕ στην Ελλάδα εξέδωσε διάταξη δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων που σχετίζονται με κύκλωμα το οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, είχε καταφέρει να ζημιώσει τόσο το ελληνικό δημόσιο όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.
Το σχήμα λειτουργούσε με επαγγελματισμό και διεθνή διασύνδεση, έχοντας στο επίκεντρό του τη συστηματική εισαγωγή ηλεκτρικών ποδηλάτων και ηλεκτρικών πατινιών από την Κίνα μέσω του λιμανιού του Πειραιά, με τη μεσολάβηση εταιρειών που ήταν εγγεγραμμένες στη Βουλγαρία, αλλά χρησιμοποιούσαν ελληνικό ΑΦΜ για να επωφελούνται από τη διαδικασία τελωνισμού με μηδενικό ΦΠΑ.
Η απάτη δεν ήταν απλή.
Οι εταιρείες αυτές – 17 συνολικά – παρουσίαζαν έναν τυπικά νομότυπο χαρακτήρα, όμως η σύντομη διάρκεια λειτουργίας τους, η έλλειψη πραγματικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και η πλήρης ταύτισή τους σε δομή, έγγραφα και μορφή συναλλαγών, τις καθιστούσαν, όπως προκύπτει από την έρευνα, «κελύφη» σε ένα ευρύτερο σύστημα αποφυγής φορολογίας.
Η δικογραφία, η οποία ξεκίνησε από πληροφορίες που διαβίβασε η OLAF – το Ευρωπαϊκό Γραφείο Καταπολέμησης της Απάτης – αφορά μια σειρά από βαρύτατα αδικήματα, όπως λαθρεμπορία, απάτη σε βάρος των εσόδων του ΦΠΑ, συγκρότηση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, δωροληψία και δωροδοκία υπαλλήλων, καθώς και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα. Τα ποσά που φέρονται να έχουν ζημιωθεί το ελληνικό δημόσιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεπερνούν αθροιστικά τα 250 εκατομμύρια ευρώ.
«Άλλα προϊόντα υπήρχαν μέσα στα κοντέινερ και άλλα εκτελώνιζαν οι εμπλεκόμενοι προκειμένου να μειωθούν οι δασμοί. Οι δασμοί έχουν κλίμακες και το κάθε προϊόν έχει τους δικούς του δασμούς. Αυτοί φρόντιζαν ώστε να δηλώνουν προϊόντα που έχουν χαμηλούς δασμούς» λένε μάρτυρες.
Ενδεικτικό του μεγέθους της απάτης είναι ότι κατά τη διάρκεια των αστυνομικών εφόδων στους χώρους των εμπλεκομένων εντοπίστηκαν 4,5 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά, ενώ η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.
Στο επίκεντρο της δράσης του κυκλώματος φέρονται να βρίσκονται Κινέζοι προμηθευτές, οι οποίοι εξέδιδαν τιμολόγια με κοινά χαρακτηριστικά – ίδιο τύπο εγγράφων, πανομοιότυπες γραμματοσειρές και αποστάσεις – στοιχείο που, κατά την OLAF, μαρτυρά κεντρικό έλεγχο και σχεδιασμό.
Οι παραλήπτες αυτών των φορτίων ήταν εταιρείες με έδρα στη Βουλγαρία, όμως οι τελωνισμοί γίνονταν στην Ελλάδα, κυρίως στον Πειραιά, και οι τελικοί καταναλωτές των εμπορευμάτων βρίσκονταν σε διάφορες χώρες της Ε.Ε.
Το κλειδί για τη λειτουργία του συστήματος ήταν η παραποίηση των φορτωτικών εγγράφων και η μερική – έως και ψευδής – δήλωση των εμπορευμάτων: μόνο ένα μικρό μέρος δηλωνόταν ως ηλεκτρικά ποδήλατα, ενώ το υπόλοιπο παρουσιαζόταν ως ανταλλακτικά ή άλλα άσχετα είδη.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονταν οι υψηλοί δασμοί και ειδικά τα αντίμετρα για ντάμπινγκ που επιβάλλονται στις κινεζικές εισαγωγές.
Οι τελωνειακοί έλεγχοι φαίνεται να παρακάμπτονταν είτε λόγω υπερφόρτωσης του συστήματος είτε – και αυτό εξετάζεται σοβαρά – με την άμεση ή έμμεση συνέργεια υπαλλήλων και ιδιωτών.
Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται η δράση συγκεκριμένων εκτελωνιστικών γραφείων που, σύμφωνα με τα ευρήματα, διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στην «κανονικοποίηση» των ύποπτων εισαγωγών.
Οι εκτελωνιστές φέρονται να αμείβονταν με το κομμάτι – ανά διασάφηση – και είχαν στα χέρια τους τον κρίσιμο έλεγχο για το τι περνάει και τι δηλώνεται.
Η διάταξη δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων εκδόθηκε στις 25 Ιουνίου και αφορά λογαριασμούς, ακίνητα, μετοχές και εταιρικές συμμετοχές που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση.
Η εντολή βασίζεται στην εκτίμηση ότι τα κεφάλαια που έχουν παραχθεί ή αποκτηθεί μέσω της παράνομης δραστηριότητας πρέπει να διασφαλιστούν υπέρ της Δικαιοσύνης έως ότου ολοκληρωθεί η κύρια έρευνα και ασκηθούν – εφόσον στοιχειοθετηθούν – οι σχετικές διώξεις όπως αναφέρει γνωστή ιστοσελίδα.
Η χρονική έκταση της εγκληματικής δραστηριότητας, όπως αναφέρεται στη δικογραφία, καλύπτει την περίοδο από τον Μάρτιο του 2023 έως σήμερα, με τη ροή των εισαγωγών να είναι συνεχής και οι διασαφήσεις να αγγίζουν τις 2.400. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις διασυνοριακής φοροδιαφυγής και απάτης με αντικείμενο τα ηλεκτρικά οχήματα, και ήδη έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της Eurojust και άλλων ευρωπαϊκών δικαστικών αρχών. Ενδεικτικό του εύρους της υπόθεσης είναι ότι, σύμφωνα με τη δικογραφία, ορισμένοι από τους φερόμενους διαχειριστές των εμπλεκόμενων εταιρειών είναι πρόσωπα με βεβαρημένο ποινικό παρελθόν στη χώρα προέλευσής τους, ενώ άλλοι φαίνεται να αγνοούνται.
Πηγές με γνώση της διαδικασίας επισημαίνουν ότι κεντρική επιδίωξη των ευρωπαϊκών εισαγγελικών αρχών είναι να μην επιτραπεί η απορρόφηση των παράνομων εσόδων σε άλλες – φαινομενικά νόμιμες – δραστηριότητες, γεγονός που εξηγεί την ταχύτητα με την οποία ενεργοποιήθηκε η διάταξη δέσμευσης.
Όπως προκύπτει από το νεότερο υλικό της δικογραφίας, στο επίκεντρο του τελωνειακού σκέλους της απάτης βρίσκονται συγκεκριμένα εκτελωνιστικά γραφεία και φυσικά πρόσωπα, τα οποία – σύμφωνα με τις αρχές – διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στη δημιουργία και χρήση ψευδών εγγράφων και στοιχείων τελωνισμού. Ειδικότερα, οι εμπλεκόμενοι εκτελωνιστές φέρονται να δρούσαν υπό τις εντολές συγκεκριμένου προσώπου, γυναίκας με ηγετικό ρόλο, η οποία – όπως καταγράφεται – επιβλέπει όλα τα στάδια της διαδικασίας εκτελωνισμού και εντός του γραφείου της πιθανολογείται ότι καταρτίζονταν πλαστά συνοδευτικά έγγραφα για τα εμπορεύματα.
Ένας από τους βασικούς εκτελωνιστές που κατονομάζεται στη δικογραφία φέρεται να είχε την ευθύνη για τις εισαγωγές της βουλγαρικής εταιρείας.
Ο εν λόγω εκτελωνιστής, σύμφωνα με τα στοιχεία, υπέβαλε σειρά διασαφήσεων με ψευδές περιεχόμενο, χρησιμοποιώντας επανειλημμένα πλαστές φορτωτικές, τιμολόγια και βεβαιώσεις παραλαβής εμπορευμάτων, τα οποία τελικά δεν είχαν παραγγελθεί ποτέ από τις εταιρείες που αναφέρονταν ως παραλήπτες.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι σε πολλές από αυτές τις εισαγωγές, οι εταιρείες που φέρονταν ως κύριοι των εμπορευμάτων πριν την εισαγωγή ήταν ελληνικές, με κοινή έδρα και διαχειριστή, και οι οποίες αμέσως μετά τη φυσική άφιξη των εμπορευμάτων προχωρούσαν στη μεταβίβαση κυριότητας σε βουλγαρικές οντότητες, «ξεπλένοντας» ουσιαστικά την προέλευση και την ευθύνη τελωνισμού. Η πρακτική αυτή εντοπίστηκε και από τις ιταλικές τελωνειακές αρχές, οι οποίες στις 12 Δεκεμβρίου 2023 προχώρησαν σε κατάσχεση φορτίου που εισήλθε στον χώρο Σένγκεν μέσω του λιμένα του Μπάρι. Το φορτίο περιλάμβανε 156 ηλεκτρικά ποδήλατα, 45 ηλεκτρικά πατίνια και έξι μπαταρίες, τα οποία, σύμφωνα με τη διασάφηση που είχε προηγουμένως υποβληθεί στον Πειραιά, εμφανίζονταν ως μόλις δέκα ποδήλατα, δέκα πατίνια, ανταλλακτικά και μεταχειρισμένα ελαστικά.
Το φορτίο κατασχέθηκε καθώς η πραγματικότητα απείχε σημαντικά από τα αναγραφόμενα, με τις ιταλικές αρχές να υπολογίζουν τη ζημία για την Ε.Ε. και το Δημόσιο σε σχεδόν 65.000 ευρώ μόνο για το συγκεκριμένο περιστατικό.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι συνοδευτικές δηλώσεις και βεβαιώσεις παραλαβής ήταν πλαστές, ενώ οι εταιρείες στις οποίες υποτίθεται ότι απευθύνονταν τα εμπορεύματα αγνοούσαν εντελώς την ύπαρξή τους.
Ο εκτελωνιστής που υπέβαλε τη συγκεκριμένη διασάφηση φέρεται να κατέθεσε την ίδια ημέρα ακόμη τρεις διασαφήσεις με παρόμοιο περιεχόμενο, επαναλαμβάνοντας το ίδιο σχήμα ψευδών παραστατικών.
Όλες περιλάμβαναν φορτωτικές από Κινέζους προμηθευτές και τιμολόγια με παρόμοια δομή, ενισχύοντας την εικόνα ενός μηχανισμού που δρούσε κατά σύστημα.
Η διασύνδεση μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών εταιρειών, η χρήση κοινών διευθύνσεων, οι εναλλαγές κυριότητας των εμπορευμάτων λίγο πριν τον τελωνισμό, η πλαστότητα των παραστατικών και οι διαρκείς ψευδείς δηλώσεις προς τις αρχές, συνθέτουν – σύμφωνα με το κατηγορητήριο – την καρδιά της τελωνειακής απάτης.
Όπως διαπιστώνεται από τη δικογραφία, στο ίδιο σχήμα εμπλέκονται και εταιρείες με διαχειριστές από χώρες της Βαλκανικής, ενώ ένας από τους εμπλεκόμενους φέρεται να είναι γνωστός στις αρχές με το ψευδώνυμο «Ο Καπετάνιος», λόγω της παλιάς του εμπλοκής σε υποθέσεις ναυτιλιακής φοροδιαφυγής.
Στον πυρήνα της εγκληματικής οργάνωσης, με ρόλο τόσο διευθυντικό όσο και επιχειρησιακό, φέρεται – σύμφωνα με τις δικαστικές αρχές – να βρίσκεται μια γυναίκα κινεζικής καταγωγής, γνωστή με το ψευδώνυμο «Κέλυ» η οποία, με βάση πληροφορίες που προήλθαν από διασυνοριακό ερευνητικό μέτρο σε συνεργασία με τις ιταλικές αρχές, φέρεται να ηγείται του δικτύου που εισάγει προϊόντα από την Κίνα χωρίς την καταβολή δασμών και ΦΠΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας, η «Κέλυ» μαζί με τον Έλληνα συνεργό της και τη σύντροφό του M. φέρονται να συντονίζουν τη διακίνηση χιλιάδων κοντέινερ κάθε μήνα μέσω του λιμανιού του Πειραιά, αξιοποιώντας πλαστά και υποτιμολογημένα τιμολόγια.
Η δράση τους δεν περιοριζόταν εντός των συνόρων: πολλές από τις αποστολές είχαν φερόμενο ως τελικό προορισμό την Ιταλία, με το ύψος του διαφυγόντος ΦΠΑ να εκτιμάται – μόνο για την ιταλική πλευρά – σε τουλάχιστον 44 εκατομμύρια ευρώ.
Η Κινέζα υπήκοος, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, είχε αποκτήσει ακίνητο στον Πειραιά, ενώ η συνεργός της διατηρεί σημαντικό αριθμό ακινήτων σε προνομιακές περιοχές της Γλυφάδας.
Παράλληλα, εμπλεκόμενοι αναφέρονται να διατηρούν πολυτελή οχήματα, σκάφη και περιουσιακά στοιχεία τα οποία φέρονται να έχουν αποκτηθεί με έσοδα από τις παράνομες δραστηριότητες.
Η οργάνωση φέρεται να έχει προβεί σε μεθοδευμένες πράξεις νομιμοποίησης εσόδων, είτε με τη μορφή συνεχών τραπεζικών εμβασμάτων είτε με τη μετατροπή χρημάτων σε ακίνητα, επενδύσεις και άλλες “νομιμοφανείς” δαπάνες.
Οι αρμόδιες εισαγγελικές αρχές εστιάζουν πλέον στις κινήσεις κεφαλαίων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, θεωρώντας ότι σημαντικό μέρος του «μαύρου» χρήματος έχει ήδη διοχετευθεί στη νόμιμη οικονομία.
Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τη διακρατική διάσταση της υπόθεσης και τη συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές, καθιστά την υπόθεση μια από τις σοβαρότερες σε επίπεδο λαθρεμπορίας και απάτης ΦΠΑ που έχει εξεταστεί τα τελευταία χρόνια από την Ευρωπαία Εντεταλμένη Εισαγγελέα στην Ελλάδα.
