Διπλωματικό παζάρι: Η Τουρκία του Ερντογάν και οι σχέσεις με Ιράν και Τραμπ

Κοινοποίηση:
Turkey's President Recep Tayyip Erdogan speaks during a NEWS conference at Bogor Presidential Palace in Bogor, West Java, Indonesia, Feb. 12, 2025. (AP Photo/Achmad Ibrahim, file)

Παρά τον έντονο περιφερειακό ανταγωνισμό που παρατηρείται μεταξύ Τουρκίας και Ιράν, η Άγκυρα έδειξε άμεσα την υποστήριξή της στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύγκρουσης με το Ισραήλ.

 

Αν και οι σχέσεις τους είναι περίπλοκες και γεμάτες προκλήσεις, η Τουρκία επέλεξε να στηρίξει δημόσια το Ιράν. Από την άλλη πλευρά, το Ιράν δεν έχει ξεχάσει τη συμβολή της Τουρκίας στην αποδυνάμωση της παρουσίας του στη Συρία, αναφερόμενος στην υποστήριξη της κυβέρνησης Ερντογάν για την ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ. Η επικράτηση του Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι, που αργότερα έγινε γνωστός ως τζιχαντιστής Αχμέντ αλ Σαράα, σήμανε την αποδυνάμωση της ιρανικής επιρροής στη Συρία, γεγονός που περιπλέκει περαιτέρω τη σχέση των δύο χωρών.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με το γειτονικό του Ιράν, πέραν του ανταγωνισμού στον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή, χαρακτηρίζονται και από μία επιβεβλημένη από τις γεωπολιτικές συνθήκες συνεργασία. Οι δύο χώρες στηρίζουν τη Χαμάς στον πόλεμο της Γάζας και έχουν κοινή στάση έναντι του Ισραήλ. Για την Τουρκία εξάλλου το Ιράν είναι ένας ισχυρός οικονομικός εταίρος με τον όγκο των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών να αγγίζει τα 6 δισ. δολάρια. Το Ιράν καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Στην έκτακτη σύσκεψη που έλαβε χώρα το βράδυ του Σαββάτου στο προεδρικό μέγαρο, στην Άγκυρα, υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη συμμετοχή κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών αρμόδιων για θέματα ασφαλείας, εξετάστηκαν οι επιπτώσεις στην περιφερειακή ασφάλεια από τον πόλεμο και τέθηκαν επί τάπητος τα πιθανά σενάρια για την Τουρκία. Στη σύσκεψη συμμετείχαν, εκτός από τον πρόεδρο Ερντογάν, ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, ο αρχηγός της υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ Ιμπραχίμ Καλίν και ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ Ομέρ Τσελίκ.

Μετά τη σύσκεψη, ο Τούρκος πρόεδρος είχε σειρά τηλεφωνικών επαφών με ηγέτες της περιοχής, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, αλλά και ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ.

Το σημείο που ξεχώριζε από όσα διημείφθησαν μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ ήταν η επισήμανση του Τούρκου προέδρου ότι θεωρεί τις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά που είχαν ξεκινήσει με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών «ως τη μόνη λύση για την επίλυση της διαμάχης» και ότι «η Τουρκία είναι έτοιμη να συμβάλει με κάθε δυνατό τρόπο για να αποτρέψει μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της έντασης». Ήταν μία θέση την οποία εξέφρασε με έμφαση μία ημέρα νωρίτερα και ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, σε κυβερνητική σύσκεψη ασφαλείας με τα ίδια κυβερνητικά στελέχη, πλην του Ερντογάν.

Πρόκειται για μία δήλωση με την οποία η Άγκυρα «κλείνει το μάτι» στην Ουάσινγκτον, δηλώνοντας στήριξη στην αμερικανική πρωτοβουλία, την ώρα που κυκλοφορούν πληροφορίες ότι το Ισραήλ πίεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες και αποφάσισε να επιτεθεί με ή χωρίς τη συγκατάθεσή τους, με τον Τραμπ να χρεώνεται κατά τα φαινόμενα άλλη μία αποτυχημένη διεθνή πρωτοβουλία (μετά την Ουκρανία), αυτή τη φορά στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν για τα πυρηνικά. Η συνέχιση των διαπραγματεύσεων, που αναβλήθηκαν μετά την έναρξη των εχθροπραξιών, θα ήταν εξάλλου μία λύση που θα εξυπηρετούσε τουλάχιστον προσώρας την Τουρκία.

Μία άλλη δήλωση που ξεχώρισε τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην Τουρκία ήλθε από τον κυβερνητικό εταίρο του προέδρου Ερντογάν και αρχηγό του υπερεθνικιστικού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, Ντεβλέτ Μπαχτσελί: «Ο τελικός στόχος του σπιράλ της κρίσης και του χάους που επεκτείνεται και ενισχύεται, είναι η Τουρκία. Το τουρκικό έθνος είναι ένα και ενωμένο απέναντι στις συνωμοσίες και τις παγίδες του σιωνισμού και του ιμπεριαλισμού και δεν νοείται συμβιβασμός και παράδοση».

Η θέση ότι η Ανατολία βρίσκεται στο στόχαστρο του Ισραήλ έχει διατυπωθεί στο παρελθόν και από τον πρόεδρο Ερντογάν, ως επιχείρημα για την τουρκική ανάμειξη στους πολέμους στη Γάζα και στη Συρία. Η ίδια άποψη επαναδιατυπώνεται τώρα με αφορμή τη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, με αναλυτές φιλοκυβερνητικών μέσων ευρείας απήχησης να υπερθεματίζουν και να εικοτολογούν, θέτοντας το ερώτημα αν η Τουρκία είναι ο τέταρτος στόχος στην περιοχή, μετά το Ιράκ, τη Συρία και το Ιράν. Οι προσεγγίσεις αυτές βεβαίως δεν λαμβάνουν υπ’ όψη ότι η περίπτωση της Τουρκίας διαφέρει, καθώς πρόκειται για μία χώρα που, παρά τις προβληματικές της σχέσεις με τη Δύση, είναι ενταγμένη στο ΝΑΤΟ και σε πληθώρα άλλων διεθνών θεσμών.

ΚΟΙΝΟΠΟΗΣΗ:

Leave a Response