Σε ένα πρόσφατο άρθρο του Slate με τίτλο «Οι άνθρωποι οδηγούνταν στην εξαφάνιση», η συγγραφέας Lizzie Wade υποστηρίζει ότι η ανθρωπότητα είναι στο δρόμο για την εξαφάνιση λόγω της κλιματικής αλλαγής, προτείνοντας ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 4°C θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος της σύγχρονης πολιτισμού.
Αυτή η δήλωση δεν είναι απλώς καταστροφολογική, είναι εξαιρετικά λανθασμένη.
Τα διαθέσιμα στοιχεία σήμερα δείχνουν ότι η ανθρωπότητα είναι πιο ανθεκτική και ικανή να προσαρμοστεί στις κλιματικές αλλαγές από ποτέ, ενισχυμένη από αιώνες τεχνολογικών και ιατρικών προόδων.
Αντίθετα από τη σκοτεινή αφήγηση που προωθεί το Slate, η ανθρωπότητα βιώνει αυτή τη στιγμή μια χρυσή εποχή.
Ας δούμε τα δεδομένα: η παγκόσμια προσδόκιμη ζωή έχει διπλασιαστεί πάνω από μία φορά τον περασμένο αιώνα, η παραγωγή τροφίμων βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και η πρόσβαση σε καθαρό νερό, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση έχει βελτιωθεί δραματικά.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το προσδόκιμο ζωής παγκοσμίως αυξήθηκε από 52 έτη το 1960 σε πάνω από 73 έτη το 2023.
Αυτή η πρόοδος συνέβη παρά την ίδια την βιομηχανοποίηση που κινείται με καύσιμα από ορυκτά, την οποία το Slate κατηγορεί για την επικείμενη αποκαλυπτική καταστροφή.
Τι δείχνει η ιστορία
Ιστορικά, οι πιο ψυχρές περίοδοι, όπως η Μικρή Εποχή των Παγετώνων (1300-1850), χαρακτηρίζονταν από εκτεταμένη πείνα, αποτυχία σοδειών και κοινωνική παρακμή.
Εν τω μεταξύ, οι θερμότερες περίοδοι, όπως η Μεσαιωνική Ζεστή Περίοδος (900-1300), οδήγησαν σε αγροτική επέκταση, αύξηση του πληθυσμού και την άνοδο μεγάλων πολιτισμών.
Αν οι θερμότερες θερμοκρασίες ήταν αναπόφευκτα καταστροφικές, πώς εξηγούμε την ευημερία που χαρακτήρισε αυτές τις θερμές περιόδους;
Η πραγματικότητα είναι ότι η ζέστη ενισχύει τη ζωή, ενώ το κρύο έχει ιστορικά φέρει περισσότερη δυστυχία και θάνατο. Σκεφτείτε το παρακάτω γράφημα.
Δείχνει ξεκάθαρα πως καθώς έχουμε προοδεύσει τεχνολογικά και ταυτόχρονα θερμαίνουμε ελαφρώς τα τελευταία 100 χρόνια, οι κίνδυνοι θανάτου για τους ανθρώπους λόγω του κλίματος έχουν πλησιάσει το μηδέν.
Αύξηση της θερμοκρασίας
Το άρθρο του Slate βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αξίωση ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4°C θα προκαλέσει κατάρρευση της κοινωνίας.
Αλλά από πού προέρχεται αυτός ο αριθμός; Βασίζεται σε κλιματικά μοντέλα που είναι θεωρητικά και που έχουν υπερεκτιμήσει επανειλημμένα τις τάσεις θέρμανσης.
Μια ανασκόπηση της απόδοσης των ιστορικών κλιματικών μοντέλων από το Climate at a Glance δείχνει ότι αυτά τα μοντέλα προβλέπουν συνεχώς περισσότερη θέρμανση από ό,τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Για παράδειγμα, τα κλιματικά μοντέλα CMIP6 — η τελευταία γενιά κλιματικών προβλέψεων που χρησιμοποιεί ο IPCC — υπερεκτίμησαν τους ρυθμούς θέρμανσης κατά έως και 50% σε σχέση με τα παρατηρηθέντα δεδομένα δορυφόρων.
Ωστόσο, το Slate παρουσιάζει αυτές τις υπερεκτιμημένες προβλέψεις ως βεβαιότητες, παρά τις δεκαετίες ανακριβειών των μοντέλων.
Επίσης, η υπόθεση ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι θα αντιδράσουν στην αύξηση της θερμοκρασίας όπως οι πρωτόγονοι Νεάντερταλ είναι γελοία.
Σε αντίθεση με τους προϊστορικούς μας προγόνους, έχουμε εξελιγμένες γεωργικές τεχνικές, εργοστάσια αφαλάτωσης, συστήματα άρδευσης, κλιματιστικά και γρήγορα δίκτυα μεταφορών. Με λίγα λόγια, έχουμε πρωτοφανή προσαρμοστική ικανότητα.
Το άρθρο του Slate υπονοεί ότι η εξαφάνιση των ανθρώπων είναι μια ρεαλιστική συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, αλλά αποτυγχάνει να λάβει υπόψη την ασυναγώνιστη ικανότητα της ανθρωπότητας να προσαρμοστεί και να καινοτομήσει.
Η σύγχρονη κοινωνία έχει πρόσβαση σε τεχνολογίες που μας επιτρέπουν να ευημερούμε σε διάφορα κλίματα — από τις καυτές ερήμους του Ντουμπάι έως τους παγωμένους αρκτικούς σταθμούς.
Ας δούμε τη γεωργία. Ως απάντηση στην Αμμοθύελλα της δεκαετίας του 1930, οι Αμερικανοί αγρότες υιοθέτησαν προηγμένες τεχνικές άρδευσης, μεθόδους διατήρησης του εδάφους και καλλιέργειες ανθεκτικές στην ξηρασία. Σήμερα, η γενετική μηχανική παράγει καλλιέργειες που αντέχουν σε ακραίες θερμοκρασίες, ξηρασίες και παράσιτα.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών για τη Διατροφή έχει τεκμηριώσει πως η γεωργική παραγωγή συνεχίζει να αυξάνεται παρά την κλιματική μεταβλητότητα, χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις.
Προσαρμογή
Επιπλέον, η προσαρμογή δεν είναι απλώς θεωρητική — ήδη συμβαίνει. Παράκτιες πόλεις όπως το Μαϊάμι εφαρμόζουν ισχυρά μέτρα ελέγχου πλημμυρών, ενώ χώρες όπως το Ισραήλ ηγούνται του κόσμου στην αφαλάτωση για την εξασφάλιση φρέσκου νερού παρά τις άγονες συνθήκες.
Η υπόθεση ότι η ανθρωπότητα είναι ανίκανη να επιβιώσει από μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά μόλις 4°C είναι μια τεράστια υποεκτίμηση των ικανοτήτων μας.
Ας αντιμετωπίσουμε την αξίωση για την εξαφάνιση άμεσα. Η ιδέα ότι μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4°C θα οδηγήσει στην εξαφάνιση των ανθρώπων δεν είναι απλώς θεωρητική, είναι υπερβολική τρομοκρατία.
Είναι ένα κλασικό παράδειγμα επικλήσεως ενός σεναρίου καταστροφής ενώ παραβλέπουμε αντιφατικά δεδομένα.
Ο ίδιος ο IPCC δεν προβλέπει εξαφάνιση της ανθρωπότητας σε κανένα από τα σενάρια θέρμανσης του, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων «υψηλών» σεναρίων.
Επιπλέον, η προσπάθεια του άρθρου να συγκρίνει τους σύγχρονους ανθρώπους με τους Νεάντερταλ είναι μια ψευδής εξίσωση.
Οι Νεάντερταλ ήταν κακώς προσαρμοσμένοι στις περιβαλλοντικές αλλαγές, χωρίς τη σύγχρονη υποδομή, τα παγκόσμια δίκτυα εμπορίου και την ιατρική περίθαλψη. Δεν βρισκόμαστε στο έλεος των στοιχείων όπως αυτοί.
Διαθέτουμε την τεχνολογική ικανότητα να μετριάσουμε και να προσαρμοστούμε στις κλιματικές αλλαγές.
Προβλέψεις
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι προηγούμενες αποκαλυπτικές κλιματικές προβλέψεις δεν έχουν επαληθευτεί.
Τη δεκαετία του 1970, προειδοποιούμασταν για μια νέα εποχή των πάγων. Στη δεκαετία του 1980, μας έλεγαν ότι η όξινη βροχή θα καταστρέψει τα δάση.
Στη δεκαετία του 1990, ήταν η τρύπα του όζοντος που θα μας τηγάνιζε όλους με υπεριώδεις ακτίνες. Σήμερα, είναι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4°C που δήθεν θα οδηγήσει στην εξαφάνιση των ανθρώπων.
Και όμως, εδώ είμαστε — πιο υγιείς, πιο πλούσιοι και πιο ανθεκτικοί από ποτέ.
Το άρθρο του Slate δεν είναι επιστημονική ανάλυση. Είναι ένα θεωρητικό άρθρο γνώμης που προσπαθεί να περάσει για ενημερωμένο σχόλιο. Η αφήγηση της επικείμενης εξαφάνισης είναι ένας εύκολος τρόπος για να τραβήξεις την προσοχή, αλλά δεν βασίζεται σε αξιόπιστα στοιχεία.
Προωθώντας τα σενάρια καταστροφής ως αναπόφευκτα αποτελέσματα, το Slate εμπλέκεται σε κλασική τρομοκρατία για το κλίμα — μια τακτική που κάνει περισσότερα για να πουλήσει κλικ (δηλαδή clickbait) παρά να ενημερώσει το κοινό για πραγματικούς κινδύνους και ρεαλιστικές λύσεις.
