Στην αρχή, η ερευνήτρια Zoë Goldsborough πίστεψε ότι η μικρή φιγούρα που εμφανιζόταν στην πλάτη ενός καπουτσίνο πίθηκου στα πλάνα της από την κάμερα παγίδα ήταν απλώς ένα μωρό καπουτσίνο.
Αλλά κάτι, όπως είπε, φαινόταν λάθος.
Μια πιο προσεκτική ματιά αποκάλυψε το αναπάντεχο χρώμα της φιγούρας.
Αμέσως έστειλε ένα στιγμιότυπο στην ομάδα των συνεργατών της. Ήταν όλοι έκπληκτοι.
«Κατάλαβα ότι ήταν κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί ποτέ», είπε η Goldsborough.
Η περαιτέρω παρατήρηση του βίντεο και ο διασταυρωμένος έλεγχος μεταξύ των ερευνητών αποκάλυψαν ότι η μικρή φιγούρα ήταν στην πραγματικότητα ένας πίθηκος από άλλο είδος — ένα μωρό πιθηκόκραξας (howler monkey).
«Ήμουν σοκαρισμένη», είπε η Goldsborough.
Καθώς η Goldsborough έψαχνε τα υπόλοιπα πλάνα της, παρατήρησε τον ίδιο ενήλικο πίθηκο — έναν καπουτσίνο με λευκό πρόσωπο, που τον φώναζαν «Joker» λόγω της ουλής στο στόμα του — να κουβαλάει ένα μωρό πιθηκόκραξα και σε άλλα πλάνα.
Στη συνέχεια, παρατήρησε και άλλους αρσενικούς καπουτσίνος, γνωστούς επιστημονικά ως Cebus capucinus imitator, να κάνουν το ίδιο. Αλλά γιατί;
Τι συμβαίνει
Χρησιμοποιώντας 15 μήνες υλικού από κάμερες παγίδες από το ερευνητικό τους κέντρο στο Νησί Jicarón, ένα μικρό νησί 55 χιλιόμετρα (34 μίλια) από τις ακτές του Παναμά και μέρος του Εθνικού Πάρκου Coiba, οι συνεργάτες της Goldsborough από το Max Planck Institute of Animal Behavior, το University of Konstanz και το Smithsonian Tropical Research Institute, μεταξύ άλλων, μελέτησαν τη παράξενη συμπεριφορά για να βρουν μια απάντηση.
Ανακάλυψαν ότι, ξεκινώντας από τον Joker, τέσσερις υποενήλικοι και νεαροί αρσενικοί καπουτσίνοι είχαν απαγάγει τουλάχιστον 11 μωρά πιθηκόκραξα από τον Ιανουάριο του 2022 μέχρι τον Μάρτιο του 2023.
Χωρίς αποδείξεις ότι οι καπουτσίνοι έτρωγαν, φρόντιζαν ή έπαιζαν με τα μωρά, οι συγγραφείς της μελέτης υποπτεύονται ότι η συμπεριφορά απαγωγής αποτελεί μια «πολιτιστική μόδα» — και πιθανώς ένα σύμπτωμα των μοναδικών συνθηκών των πιθήκων στο οικοσύστημα του Jicarón.
Ανέφεραν τα πρώτα τους ευρήματα στο περιοδικό Current Biology.
Ωστόσο, παραμένουν πολλές ερωτήσεις. Και η αποκάλυψη του μυστηρίου θα μπορούσε να είναι καθοριστική, δήλωσαν οι ερευνητές.
Ο πληθυσμός των πιθηκόκραξων στο Jicarón είναι ένα απειλούμενο είδος των mantled howler monkeys, Alouatta palliata coibensis, σύμφωνα με τον Red List of Threatened Species της IUCN, μια παγκόσμια εκτίμηση της ευπάθειας των ειδών στην εξαφάνιση.
Επιπλέον, οι μητέρες των πιθηκόκραξων γεννούν μόνο μία φορά κάθε δύο χρόνια, κατά μέσο όρο.
howler2-2022-04-13-jokerjuvenileinterest.webp
Υποθέσεις
Η εξέταση της υπόθεσης απαγωγής από καπουτσίνο «ήταν σαν ένα τρενάκι του λούνα παρκ, όπου συνεχώς είχαμε διαφορετικές ερμηνείες και στη συνέχεια βρίσκαμε κάτι που αποδείκνυε ότι ήταν λάθος», δήλωσε η Goldsborough, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και διδακτορική φοιτήτρια στο Max Planck Institute of Animal Behavior και το University of Konstanz.
Το νησί Jicarón είναι ακατοίκητο από ανθρώπους. Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και με βραχώδες έδαφος, οι επιστήμονες πρέπει να μεταφέρουν τον εξοπλισμό τους και άλλα υλικά με βάρκες όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, κάνοντας την άμεση παρατήρηση των ανήσυχων καπουτσίνων δύσκολη.
Γι’ αυτό χρησιμοποιούν κάμερες παγίδες: κρυφές, κινητές κάμερες που καταγράφουν φωτογραφίες και βίντεο από τους καπουτσίνους που ζουν στο έδαφος.
Ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός περιορισμός στη δουλειά τους: Δεν γνωρίζεις τι δεν βλέπεις, και οι κάμερες παγίδες δεν καταγράφουν αυτό που συμβαίνει στις κορυφές των δέντρων, όπου ζουν οι πιθηκόκραξες.
Έτσι, η ομάδα της μελέτης δεν μπορούσε να επιβεβαιώσει με βεβαιότητα πώς, πότε ή γιατί οι καπουτσίνοι απήγαγαν τα μωρά.
Αρχικά, οι ερευνητές θεώρησαν ότι ήταν μια σπάνια, μοναδική περίπτωση υιοθεσίας.
Οι πίθηκοι είναι γνωστοί για το ότι «υιοθετούν» εγκαταλειμμένα μωρά του ίδιου ή άλλου είδους.
Αλλά ο Joker δεν φρόντιζε τα πιθηκόκραξα — τα κουβαλούσε απλώς στην πλάτη του, χωρίς όφελος για τον ίδιο, μέχρι που τα μωρά τελικά πέθαναν από ασιτία χωρίς πρόσβαση σε μητρικό γάλα.
Αυτή είναι μια παράξενη συμπεριφορά για αρσενικούς πίθηκους, είπε ο Pedro Dias, του Veracruzana University στο Μεξικό, ο οποίος μελετά τους mantled howler monkeys του Μεξικού και δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Στην πρωτευοντολογία, είναι σχετικά κοινό να βρούμε θηλυκούς πιθήκους που υιοθετούν ή απάγουν μωρά για να τα φροντίσουν ως μητρικό ένστικτο, είπε.
Αλλά στο Jicarón, οι αρσενικοί δεν προσέφεραν μητρική φροντίδα.
Όταν η οικολογική ερευνήτρια Corinna Most διάβασε για πρώτη φορά για τις απαγωγές πιθήκων στο Jicarón, υποπτεύτηκε ότι κάτι άλλο συνέβαινε.
«Πιθανότατα τρώνε αυτά τα μωρά», είπε η Most, επίκουρη καθηγήτρια στο Iowa State University, η οποία μελετά τις μπαμπούινους.
Η απαγωγή για σαρκοφαγία δεν είναι σπάνια στον κόσμο των ζώων, πρόσθεσε η Most, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Αλλά όταν έμαθε περισσότερα για τις παρατηρήσεις της ομάδας, εξεπλάγην ότι αυτό δεν συνέβαινε και σε αυτή την περίπτωση.
Αντίθετα, οι καπουτσίνοι κουβαλούσαν τα μωρά πιθηκόκραξα για μέρες με λίγες αλληλεπιδράσεις — χωρίς παιχνίδι, ελάχιστη επιθετικότητα και μικρό ενδιαφέρον.
Το γιατί θα κατέβαλαν την ενέργεια να κλέψουν μωρά παραμένει σε μεγάλο βαθμό ασαφές, είπε ο συνεργάτης της μελέτης Brendan Barrett, οικολογικός ερευνητής και σύμβουλος της Goldsborough.
Η επιρροή της πλήξης
Η πλήξη, φαίνεται, θα μπορούσε να είναι ένας βασικός παράγοντας καινοτομίας — ιδιαίτερα στα νησιά, και ιδιαίτερα στους νεότερους εκπροσώπους ενός είδους.
Αυτή η ιδέα είναι το αντικείμενο της ερευνητικής διατριβής της Goldsborough για τους καπουτσίνος του Jicarón και του Coiba, οι μοναδικοί πίθηκοι σε αυτές τις περιοχές που έχουν παρατηρηθεί να χρησιμοποιούν πέτρες ως εργαλεία για να σπάνε καρύδια.
Συνεπώς με τις απαγωγές, μόνο οι αρσενικοί χρησιμοποιούν εργαλεία στο Jicarón, κάτι που παραμένει μυστήριο για τους ερευνητές.
«Ξέρουμε ότι η πολιτιστική καινοτομία, σε πολλές περιπτώσεις, συνδέεται με τους νεότερους και όχι με τους μεγαλύτερους», είπε ο Dias.
Για παράδειγμα, η συμπεριφορά πλυσίματος πατατών από μακάκες στην Κοshima της Ιαπωνίας παρατηρήθηκε πρώτη φορά σε μια νεαρή θηλυκή μακάκα, την Imo.
Υπάρχουν μερικοί πιθανοί λόγοι γι’ αυτό, εξήγησε ο Dias. Η εφηβεία είναι μια περίοδος κατά την οποία οι πίθηκοι γίνονται ανεξάρτητοι από τις μητέρες τους, όταν αρχίζουν να ψάχνουν φαγητό και να εξερευνούν μόνοι τους.
Σε αυτό το στάδιο οι πίθηκοι δεν είναι ακόμα πλήρως ενσωματωμένοι στην κοινωνία της ομάδας τους.
Η υπερ-μίμηση — μια τάση των ανθρώπινων παιδιών να μιμούνται τη συμπεριφορά των άλλων χωρίς να την κατανοούν — μπορεί επίσης να παίζει ρόλο, είπε η Most.
Αυτή η υπερ-μίμηση δεν υπάρχει σε άλλα ζώα, τόνισε η Most, αλλά «σχεδόν νιώθω ότι αυτό κάνουν οι άλλοι καπουτσίνοι», ίσως για να συνδεθούν κοινωνικά με τον Joker, παρατήρησε.
Η Most είπε ότι συνήθως πίστευε ότι η ανάγκη, και όχι ο ελεύθερος χρόνος, ήταν η μητέρα της εφεύρεσης στη φύση. Αλλά «αυτό το άρθρο κάνει καλή υπόθεση για το (ότι) ίσως μερικές φορές τα ζώα που είναι πραγματικά έξυπνα, όπως οι καπουτσίνοι, απλώς βαριούνται».
