Μόλις λίγες ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, ο ισπανικός κολοσσός ένδυσης Inditex – ιδιοκτήτης των Zara, Bershka, Pull & Bear και Stradivarius – ανακοίνωσε την «παύση των δραστηριοτήτων» του στη Ρωσία.
Η απόφαση παρουσιάστηκε ως μια καθαρή ρήξη με τη μεγαλύτερη αγορά του εκτός Ισπανίας.
Ωστόσο, η δομή της αποχώρησης αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής, ενισχύοντας τις εικασίες περί «στρατηγικής αναμονής», σύμφωνα με τους Financial Times.
Πώληση με… παραθυράκι επιστροφής
Στις αρχές του 2023, η Inditex προχώρησε σε χρηματοδότηση της ρωσικής θυγατρικής της, New Fashion, λίγο πριν την πουλήσει έναντι «μη σημαντικού ποσού» σε μέλη της οικογένειας Daher από τον Λίβανο – η οποία ελέγχει και τα δικαιώματα franchising της Inditex στη Μέση Ανατολή.
Η πώληση περιλάμβανε περίπου 243 καταστήματα, με τις πρώην επωνυμίες Zara, Pull & Bear, Bershka και Stradivarius να μετονομάζονται σε Maag, Dub, Ecru και Vilet αντίστοιχα.
Ωστόσο, μια έρευνα των Financial Times αποκάλυψε πως τα νέα αυτά brand λειτουργούν με παρόμοιο σχεδιασμό, ίδιους προμηθευτές και προσωπικό που είχε προηγουμένως εργαστεί για την Inditex.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η Inditex διατηρεί το δικαίωμα να μετατρέψει τη συμφωνία σε συμβόλαιο franchising «άμεσα» και χωρίς κόστος, επαναφέροντας τα δικά της brands στην αγορά της Ρωσίας.
Η «στρατηγική μπούμερανγκ»
«Πρόκειται για μία συνήθη τακτική «μπούμερανγκ», κατά την οποία δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για επιστροφή μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες», δήλωσε ο καθηγητής Kristian Lasslett του Πανεπιστημίου Ulster, ειδικός στις αποχωρήσεις δυτικών εταιρειών από τη Ρωσία.
Η Inditex αρνήθηκε ότι έχει οποιαδήποτε σχέση ή στήριξη προς την πρώην ρωσική της επιχείρηση, επισημαίνοντας πως ο σκοπός της πώλησης ήταν «η αποχώρηση με διατήρηση της δυνατότητας επιστροφής μέσω franchise».
Παράδοξη επένδυση πριν την έξοδο
Η στρατηγική της εταιρείας έρχεται σε αντίθεση με τον κανόνα: αντί να αποσύρει κεφάλαια, η Inditex ενίσχυσε οικονομικά την New Fashion με σχεδόν 66 εκατ. ευρώ λίγο πριν την πώληση.
Επίσης, διέγραψε δάνειο ύψους 9,1 δισ. ρουβλίων (120 εκατ. ευρώ τότε) προς την επιχείρηση τον Δεκέμβριο του 2022.
«Κανονικά δεν επενδύεις σε μια επιχείρηση που ετοιμάζεσαι να πουλήσεις», σχολίασε ο Paul Ostling, πρώην COO της EY, επισημαίνοντας την αντίφαση του να χαρακτηρίζεται η επιχείρηση «προς πώληση» και ταυτόχρονα να χρηματοδοτείται.
Η Inditex απάντησε ότι η ενίσχυση κρίθηκε απαραίτητη λόγω των λειτουργικών εξόδων και των υποχρεώσεων προς προσωπικό, ιδιοκτήτες καταστημάτων και τοπικές αρχές.
Παρασκηνιακές διασυνδέσεις
Η εταιρεία Mixed R DMCC, που ανέλαβε την επιχειρησιακή συνέχεια στη Ρωσία, ιδρύθηκε το 2022 και ελέγχεται από δύο μέλη της οικογένειας Daher, που διατηρούν επίσης συμμετοχή στον όμιλο Azadea – τον επίσημο συνεργάτη της Inditex στη Μέση Ανατολή.
Παρά τις διαψεύσεις ότι υπάρχουν επιχειρηματικές διασυνδέσεις, στοιχεία δείχνουν σημαντική επικάλυψη σε προσωπικό, branding και προμηθευτές.
Η πρώτη καμπάνια της Maag το 2023 γυρίστηκε στην ίδια τοποθεσία και από την ίδια εταιρεία παραγωγής που είχε συνεργαστεί με τη Zara.
Παράλληλα, περισσότεροι από 800 εργαζόμενοι της Inditex έλαβαν άδεια άνευ αποδοχών, ενώ δεκάδες εξ αυτών φέρεται να εργάζονται τώρα για τη Mixed R ή σε σχετιζόμενες δομές στα ΗΑΕ.
Ρήξη ή προσωρινή απουσία;
Αν και η Inditex έχει χαρακτηρίσει ως «παραπλανητικές» τις φήμες περί επιστροφής της στη Ρωσία, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας αφήνουν περιθώρια για ευέλικτη επανείσοδο στην αγορά, ανάλογα με τις γεωπολιτικές εξελίξεις.
«Οι κινήσεις αυτές δείχνουν μια διακριτική στρατηγική αναμονής, με τη μεταφορά των περιουσιακών στοιχείων σε εταιρείες-βιτρίνες στα ΗΑΕ, πέρα από τη δημόσια εποπτεία», σημείωσε ο Lasslett.
«Η Ρωσία ήταν μια εξαιρετικά κερδοφόρα αγορά για την Inditex — δεν είναι εύκολο να την εγκαταλείψει κανείς οριστικά».
Η Inditex επιμένει πως η συναλλαγή έχει αποτυπωθεί με διαφάνεια στις οικονομικές της καταστάσεις και δεν σχολιάζει «απόψεις ή συμπεράσματα που δεν βασίζονται σε τεκμηριωμένη ανάλυση».
