Έρευνα που δημοσίευσε ο Έλληνας αρχαιολόγος Χρήστος Τσιρογιάννης υποδηλώνει ότι το λαμπρό θραύσμα τοιχογραφίας μπορεί να ανασκάφηκε παράνομα κοντά στην Πομπηία
Ένα θραύσμα τοιχογραφίας στη συλλογή του Μουσείου Ζ. Πωλ Γκέτι του Λος Άντζελες βρισκόταν στο παρελθόν στο απόθεμα ενός εμπόρου που διακινούσε κλεμμένα αντικείμενα και θα πρέπει να επιστραφεί στην Ιταλία, σύμφωνα με τα ευρήματα του ιατροδικαστή αρχαιολόγου Χρήστου Τσιρογιάννη.
Ο ερευνητής με έδρα τη Δανία ανακάλυψε στοιχεία, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν για πρώτη φορά σε ένα άρθρο που δημοσίευσε στο Journal of Art Crime το 2019, λέγοντας ότι το πολύχρωμο κομμάτι της τοιχογραφίας – στο οποίο μια γυναικεία φιγούρα με χιτώνα στέκεται σε ένα μπαλκόνι πίνοντας από ένα φλιτζάνι και ισορροπεί μια κανάτα στο κιγκλίδωμα—εμφανίζεται σε μια φωτογραφία από το αρχείο του Ρόμπερτ Χετς, ενός εμπόρου που αντιμετώπισε κατηγορίες για αρχαιοκαπηλία. Η φωτογραφία ήταν στο υλικό που κατέσχεσε η αστυνομία από τον Χετς κατά τη διάρκεια της επιχείρησης του 2001 στο Παρίσι.
Το μωσαϊκό θραύσμα, το οποίο βρίσκεται τώρα στη βίλα Γκέτι, το φυλάκιο του ιδρύματος στο Pacific Palisades, μπήκε στη συλλογή του Γκέτι το 1996 μέσω δωρεάς από τους συλλέκτες Μπάρμπαρα και Λώρενς Φλάισμαν.
Από την έρευνα προκύπτει πως οι Φλάισμαν αγόρασαν το αντικείμενο από τον Ελβετό Φριτζ Μπουέρκι το 1987. Ο Μπουέρκι ήταν στενός συνεργάτης του Χετς.. Οι συναλλαγές του Μπουέρκι και του Χετς εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετούς έρευνας για την προέλευση του κρατήρα του Ευφρονίου, ο οποίος τελικά επεστράφη από το Μητροπολιτικό Μουσείο, στην Ιταλία 35 χρόνια μετά την απόκτησή του. Κατά τη διάρκεια επιδρομής των Καραμπινιέρι (Ιταλών Αστυνομικών) στο διαμέρισμα του Χετς στο Παρίσι, στο πλαίσιο αυτής της έρευνας, κατασχέθηκε η φωτογραφία του θραύσματος της τοιχογραφίας που αναφέρεται στο άρθρο του Τσιρογιάννη.
Ο Χετς κατηγορήθηκε στην Ιταλία το 2005 για αρχαιοκαπηλία, μαζί με την πρώην επιμελήτρια αρχαιολογίας του Γκέτι, Μαριόν Τρου. Η δραματική δίκη τους έληξε χωρίς δικαστική απόφαση το 2010.
Όπως σημειώνει το άρθρο του Τσιρογιάννη, το Γκέτι έχει ήδη επιστρέψει ένα έκθεμα των Φλάισμαν που το είχαν αποκτήσει από τον Μπουέρκι, μια τοιχογραφία που απεικόνιζε μια μάσκα του Ηρακλή. Αυτό το τεχνούργημα είχε ανασκαφεί παράνομα από μια βίλα κοντά στον Βεζούβιο και τον αρχαιολογικό χώρο της Πομπηίας. Ο Τσιρογιάννης υποπτεύεται ότι το κομμάτι «Γυναίκα στο μπαλκόνι» μπορεί επίσης να προέρχεται από την Πομπηία και έχει κοινοποιήσει τα ευρήματά του στην Εισαγγελία της Νέας Υόρκης.
Τα φωτογραφικά στοιχεία που κατασχέθηκαν από το διαμέρισμα του Χετς, έγραψε στο άρθρο του ο Τσιρογιάννης, «σε συνδυασμό με την αποκάλυψη της εμπλοκής του πιο διαβόητου αρχαιοκάπηλου και την επανάληψη ενός μοτίβου που χρησιμοποίησε με τους συνεργούς του, καθιστά σαφή την πραγματική προέλευση και διαδρομή αυτού του αντικειμένου».
Ως τώρα, το Γκέτι δεν είχε απαντήσει σε αίτημα για σχολιασμό. Σε δήλωση που δόθηκε στον The Guardian, ένας εκπρόσωπος του ιδρύματος είπε: «Το Γκέτι ερευνά συνεχώς το υπόβαθρο και την προέλευση των αντικειμένων της συλλογής του και εξετάζει νέα στοιχεία όταν παρουσιάζονται. Έχουμε μια μακροχρόνια πολιτική επιστροφής αντικειμένων στη χώρα προέλευσης ή ανακάλυψής τους όταν η έρευνα το υποδεικνύει είναι εγγυημένη».
