Καθημερινά χρησιμοποιούμε πολλές δεκάδες λέξεις οι οποίες είναι τουρκικές και έχουν παρεισφρήσει στη γλώσσα μας χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή τους και την αντίστοιχη ελληνική έννοια.
Γράφει ο συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com:
Οι λέξεις του καταλόγου είναι 220 αλλά δύο από αυτές (μπόρα και ταπί) δεν έχουν τουρκική προέλευση, επομένως ο κατάλογος κανονικά έχει 218 λέξεις -το άφησα 220 στον τίτλο για να είναι πιο στρογγυλό. Όταν λέμε «τουρκική προέλευση» συνυπολογίζουμε και την απώτερη αραβική ή περσική προέλευση των λέξεων.
Βέβαια, λείπουν πολλές λέξεις που λέμε συχνά, αλλά αφού ο συντάκτης ήθελε να διαλέξει περίπου 200 λέξεις, κάποιες έπρεπε να αφήσει έξω. Μοιραία προκύπτει το ερώτημα, πόσα είναι τα τουρκικά δάνεια της ελληνικής γλώσσας ή (αν δεν μας ενοχλεί η ανακρίβεια), «πόσες είναι οι τουρκικές λέξεις της ελληνικής γλώσσας». Δεν είναι εύκολες τέτοιες μετρήσεις, γιατί υπάρχουν λέξεις ξεχασμένες και λέξεις ζωντανές, όπως επίσης υπάρχουν αρχικές λέξεις και παράγωγες-σύνθετες λέξεις. Για παράδειγμα, από τη λέξη ‘γλέντι’ έχουμε και το ρήμα γλεντάω, έχουμε τον γλεντζέ και τη γλεντζού, που μας δίνουν το επίθετο ‘γλεντζέδικος’ και το επίρρημα ‘γλεντζέδικα’. Έχουμε το υποριστικό «γλεντάκι», ενώ στον Μπαμπινιώτη υπάρχει και ο ημιλόγιος τύπος ‘γλεντιστής’. Έχουμε τέλος και τον γλεντοκόπο, το γλεντοκόπι ή γλεντοκόπημα, το ρήμα γλεντοκοπώ. Η μια «αρχική» λέξη δίνει δώδεκα μαζί με τα παράγωγά της. Δεν είναι όλες τόσο παραγωγικές, αλλά κάποιες είναι περισσότερο.
Πλάι σε κάθε «τούρκικη» λέξη, ο αρχικός συντάκτης δίνει, σε παρένθεση, ένα συνώνυμο ή μια εξήγηση με «αμιγώς ελληνικές» λέξεις. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις «τούρκικες» λέξεις με τις «εγχώριες», όπως επιχείρησαν κάποιοι σε ένα μαζικό ηλεμήνυμα, που χρησιμοποιεί αυτόν τον κατάλογο λέξεων, και που το κοροϊδεύει δεόντως ο Γιάννης Χάρης σε πρόσφατο σχόλιό του, δίνοντας μερικά παραδείγματα τέτοιας (υποθετικής και αγλωσσολόγητης) αντικατάστασης:
«Το βράδυ τρώω μόνο ένα πηγμένο γάλα» (γιαούρτι)
«Θα μας τρελάνουν πάλι οι ετησίες άνεμοι» (μελτέμια)
«Κάναμε πολλή ευδιαθεσία χτες στου Νίκου» (κέφι)
«Με τη ζέστη ένα υδροπεπόνι είναι ό,τι πρέπει» (καρπούζι)
«Οι φοιτητές στη Λάρισα πήγαν από πύραυνο» (μαγκάλι)
«Τον κοιτούσε κι έτρεχαν τα πυκνόρρευστα διαλύματα ζάχαρης» (σιρόπια)
Λοιπόν, οι 218 (220-2) τουρκικής προέλευσης λέξεις του καταλόγου είναι:
1. Αγάς (δεσποτικός-αυταρχικός),
2. Αγιάζι (πρωινό ή νυχτερινό κρύο),
3. Αλάνα (ανοιχτός χώρος),
4. Αλάνι (αλήτης)
5. Γιακάς (περιλαίμιο),
6. Γιαπί (οικοδομή),
7. Γιαρμάς (ροδάκινο),
8. Γιαούρτι (πηγμένο γάλα)
9. Γιλέκο (περιθωράκιον)
10. Γινάτι (πείσμα),
11. Γιουρούσι (επίθεση)
12. Γκάιντα (άσκαυλος),
13. Γκέμι (χαλινάρι)
14. Γλέντι (διασκέδαση)
15. Γούρι (τύχη),
16. Γρουσούζης (κακότυχος),
17. Δερβένι (κλεισούρα),
18. Εργένης (άγαμος),
19. Ζαμάνια (μεγάλο χρονικό διάστημα),
20. Ζαρζαβατικά (λαχανικά),
21. Ζόρι (δυσκολία),
22. Ζουμπούλι (υάκινθος),
23. Καβγάς (φιλονικία),
24. Καβούκι (καύκαλο),
25. Καβουρδίζω (φρυγανίζω-ξεροψήνω),
26. Καζάνι (λέβητας),
27. Καΐκι (βάρκα)
28. Καλέμι (γραφίδα),
29. Καλούπι (μήτρα-πρότυπο),
30. Κάλπικος (κίβδηλος),
31. Καπάκι (σκέπασμα- κάλυμμα),
32. Καραούλι (φρουρά-σκοπιά),
33. Καρπούζι (υδροπέπων),
34. Κασμάς (αξίνα-σκαπάνη)
35. Κατσίκα (ερίφι-γίδα)
36. Καφάσι (κιβώτιο),
37. Κελεπούρι (ανέλπιστο εύρημα)
38. Κέφι (ευδιαθεσία)
39. Κιμάς (ψιλοκομμένο κρέας),
40. Κιόσκι (περίπτερο),
41. Κολάι (ευκολία-άνεση),
42. Κολαούζος (οδηγός),
43. Κόπιτσα (πόρπη),
44. Κοτζάμ (τεράστιος-πελώριος),
45. Κοτσάνι (μίσχος),
46. Κότσι (αστράγαλος),
47. Κουβαρντάς (γενναιόδωρος-ανοιχτοχέρης)
48. Κουβάς (κάδος-αγγείο),
49. Κουμπαράς (δοχείο χρημάτων),
50. Κουσούρι (ελάττωμα-μειονέκτημα),
51. Κουτουρού (ασύνετα-απερίσκεπτα),
52. Λαγούμι (υπόνομος-οχετός),
53. Λαπάς (χυλός),
54. Λεβέντης (ανδρείος-ευσταλής),
55. Λεκές (κηλίδα),
56. Λελέκι (πελαργός),
57. Λούκι (υδροσωλήνας),
58. Μαγιά (προζύμη-ζυθοζύμη),
59. Μαγκάλι (πύραυνο),
60. Μαγκούφης (έρημος),
61. Μαϊντανός (πετροσέλινο-μακεδονίσι)
62. Μαντζούνι (φάρμακο),
63. Μαούνα (φορτηγίδα)
64. Μανάβης (οπωροπώλης),
65. Μαράζι (φθίση),
66. Μαραφέτι (μικρό εργαλείο),
67. Μασούρι (μικρό ξύλο),
68. Μαχαλάς (συνοικία),
69. Μεζές (ορεκτικά),
70. Μελτέμι (άνεμος ετησίας),
71. Μενεξές (εύοσμο λουλούδι),
72. Μεντεσές (στρόφιγγα),
73. Μεράκι (πόθος),
74. Μερεμέτι (επισκευή-επιδιόρθωση)
75. Μουσαμάς (κερωμένο-αδιάβροχο ύφασμα),
76. Μουσαφίρης (φιλοξενούμενος-επισκέπτης),
77. Μπαγιάτικο (μη νωπό),
78. Μπαγλαρώνω (δένω-φυλακίζω),
79. Μπαϊράκι (σημαία)
80. Μπακάλης (παντοπώλης),
81. Μπαλτάς (πελέκι),
82. Μπάμια (ιβίσκος ο εδώδιμος),
83. Μπαμπάς (πατέρας),
84. Μπάμπαλης (ο πολύ γέρος),
85. Μπαξές (περιβόλι-κήπος),
86. Μπαρούτι (πυρίτιδα),
87. Μπατζάκι (κνήμη-σκέλη),
88. Μπατζανάκης (σύγαμπρος-συννυφάδα),
89. Μπατίρισα (πτωχεύω-χρεοκοπώ),
90. Μπαχαρικό (αρωματικό άρτυμα),
91. Μπεκρής (μέθυσος),
92. Μπελάς (ενόχληση),
93. Μπινές (κίναιδος-ασελγής)
94. Μπογιά (βαφή-χρώμα),
95. Μπογιατζής (ελαιοχρωματιστής)
96. Μπόι (ανάστημα-ύψος),
97. Μπόλικος (άφθονος)
98. Μπόρα (καταιγίδα)
99. Μπόσικος (χαλαρός),
100. Μποστάνι (λαχανόκηπος),
101. Μπούζι (πάγος-ψύχρα),
102. Μπουλούκι (στίφος-άτακτο πλήθος),
103. Μπουλούκος (καλοθρεμμένος-παχουλός),
104. Μπουνταλάς (κουτός-ανόητος),
105. Μπουντρούμι (φυλακή),
106. Μπουρί (καπνοσωλήνας),
107. Μπούτι (μηρός),
108. Μπούχτισμα (κορεσμός),
109. Νάζι (κάμωμα-φιλαρέσκεια),
110. Νταβαντούρι (σύγχυση)
111. Νταμάρι (φλέβα-λατομείο),
112. Νταμπλάς (αποπληξία),
113. Νταντά (παραμάνα-τροφός),
114. Νταραβέρι (συναλλαγή-αγοραπωλησία) *** Λάθος, το νταραβέρι είναι ιταλικής προέλευσης (dare e avere, δούναι και λαβείν). Το τουρκογενές αντίστοιχο είναι το αλισβερίσι.
115. Ντελάλης (διαλαλητής),
116. Ντελής (παράφρονας),
117. Ντέρτι (καημός)
118. Ντιβάνι (κρεβάτι)
119. Ντιπ για ντιπ (ολωσδιόλου),
120. Ντουβάρι (τοίχος),
121. Ντουλάπι (ιματιοθήκη),
122. Ντουμάνι (καταχνιά-καπνός),
123. Ντουνιάς (κόσμος-ανθρωπότητα),
124. Παζάρι (αγορά-διαπραγμάτευση),
125. Παντζάρι (κοκκινογούλι-τεύτλο),
126. Πατζούρι (παραθυρόφυλλο),
127. Παπούτσι (υπόδημα),
128. Περβάζι (πλαίσιο θυρών),
129. Πιλάφι (ρύζι),
130. Πούστης (κίναιδος-ασελγής)
131. Ραχάτι (ησυχία)
132. Ρουσφέτι (χαριστική εξυπηρέτηση),
133. Σακάτης (ανάπηρος),
134. Σαματάς (θόρυβος),
135. Σεντούκι (κιβώτιο),
136. Σέρτικο (τσουχτερό, βαρύ),
137. Σινάφι (συντεχνία, κοινωνική τάξη),
138. ΣιντριβάνιΙ(πίδακας),
139. Σιρόπι (πυκνόρρευστο διάλυμα ζάχαρης),
140. Σαΐνι (ευφυής),
141. Σοβάς (ασβεστοκονίαμα),
142. Σόι (καταγωγή-γένος),
143. Σοκάκι (δρόμος),
144. Σόμπα (θερμάστρα),
145. Σουγιάς (μαχαιράκι),
146. Σουλούπι (μορφή-σχήμα)
147. Ταβάνι (οροφή),
148. Ταμπλάς (αποπληξία-συγκοπή),
149. Ταπί (χωρίς χρήματα)
150. Ταραμάς (αυγοτάραχο),
151. Τασάκι (σταχτοδοχείο),
152. Ταχίνι (αλεσμένο σουσάμι),
153. Ταψί (μαγειρικό σκεύος),
154. Τεκές (καταγώγιο)
155. Τεμπέλης (οκνηρός-ακαμάτης),
156. Τενεκές (δοχείο),
157. Τερτίπι (τέχνασμα-απάτη),
158. Τεφαρίκι (εκλεκτό-αριστούργημα),
159. Τεφτέρι (κατάστιχο)
160. Τζάκι (παραγώνι),
161. Τζάμι (υαλοπίνακας-γυαλί),
162. Τζάμπα (δωρεάν),
163. Τζαναμπέτης (κακότροπος-δύστροπος),
164. Τόπι (σφαίρα),
165. Τουλούμι (ασκός),
166. Τουλούμπα (αντλία),
167. Τουμπεκί (σιωπή),
168. Τράμπα (ανταλλαγή),
169. Τσαίρι (λιβάδι-βοσκοτόπι),
170. Τσακάλι (θώς),
171. Τσακίρης (γαλανομάτης),
172. Τσακμάκι (αναπτήρας),
173. Τσάντα (δερμάτινη θήκη),
174. Τσαντίρι (σκηνή),
175. Τσαπατσούλης (ανοικοκύρευτος-άτσαλος),
176. Τσάρκα (επιδρομή-περιπλάνηση),
177. Τσαντίζω (εξοργίζω-προσβάλω),
178. Τσαχπίνης (κατεργάρης-πονηρός),
179. Τσέπη (θυλάκιο)
180. Τσιγκέλι (αρπάγη-σιδερένιο άγκιστρο),
181. Τσιγκούνης (φιλάργυρος)
182. Τσιμπούκι (καπνοσύριγγα),
183. Τσιράκι (ακόλουθος),
184. Τσίσα (ούρα)
185. Τσίφτης (άψογος-ικανός) **αυτό είναι μάλλον λάθος, διότι ο τσίφτης πρέπει να πρόερχεται από τα αλβανικά· αντικαταστήστε το με το «τσιφλίκι»
186. Τσιφούτης (φιλάργυρος),
187. Τσομπάνης (βοσκός-ποιμένας)
188. Τσουβάλι (σακί),
189. Τσουλούφι (δέσμη μαλλιών),
190. Τσογλάνι (νέος)
191. Τσοπάνης (βοσκός) Υπάρχει και πιο πάνω, ας βάλω στη θέσητου το τσουρέκι να μη χαλάσει η αρίθμηση
192. Φαράσι (φτυάρι-σκουπιδολόγος),
193. Φαρσί (τέλεια-άπταιστα),
194. Φιντάνι (φυτώριο),
195. Φιστίκι (πιστάκη),
196. Φιτίλι (θρυαλλίδα),
197. Φλιτζάνι (κύπελλο),
198. Φουκαράς (κακομοίρης-άθλιος),
199. Φουντούκι (λεπτοκάρυο-λεφτόκαρο),
200. Φραντζόλα (ψωμί),
201. Χαβάς (μουσικός σκοπός)
202. Χαβούζα (δεξαμενή νερού),
203. Χάζι (ευχαρίστηση),
204. Χαλαλίζω (συγχωρώ),
205. Χάλι (άθλιο),
206. Χαλί (τάπητας),
207. Χαλκάς (κρίκος),
208. Χαμάλης (αχθοφόρος)
209. Χαμπάρια (αγγελία-νέα),
210. Χάνι (πανδοχείο),
211. Χάπι (καταπότι),
212. Χαράμι (άδικα),
213. Χαρμάνης (χασισοπότης),
214. Χαρτζιλίκι (μικρό χρηματικό ποσό),
215. Χασάπικο (κρεοπωλείο),
216. Χατίρι (χάρη),
217. Χαφιές (καταδότης),
218. Χουζούρεμα (ανάπαυση),
219. Χούι (ιδιοτροπία),
220. Χουνέρι (πάθημα-εξαπάτηση)
Μονο οι ελληνοεβραιοχριστιανοτουρκοσποροι χρησιμοποιούν τετοιες λέξεις..,,, γαμιολοειδεις υποπιθηκοι του Κεμαλ….ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΑ σκουπίδια…
ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. 400 ΧΡΟΝΙΑ ΣΚΛΑΒΙΑ ΚΑΙ ΟΥΤΕ 200 ΛΕΞΕΙΣ ΔΕΝ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ ΝΑ ΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΣΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ. ΜΙΣΗ ΛΕΞΗ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΔΗΛΑΔΗ. ΑΣΕ ΠΟΥ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΛΕΞΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ.
ΕΝΩ ΟΠΟΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΑΚΟΥΣΕΙ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΤΑΝΟΕΙ ΑΝΩ ΤΟ 10% ΧΩΡΙΣ ΚΑΝ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ.
Ό,τι να ‘ναι…. Ο καθένας βγάζει την ασχετοσύνη του δημόσια στο ιντερνετ.
Α, ρε Ελλάδα….
Οι περισσότερες λέξεις είναι αραβικής προέλευσης….
Πάρτε ένα ετυμολογικό λεξικό π.χ. του Μπαμπινιώτη να ξεστραβωθείτε λίγο. Ζώα.
Kali idea I parousiasi tou Tourkikou lexilogiou.
Mia paralipsi: Briki ke brikaki.
Filikotata apo enan Ellina pou pini Tourkiko kafe ke Tsai
tou vounou.
Το άτομο που συνέταξε το κείμενο δεν ξέρει καν ελληνικά. Για αρχή κάποιες λέξεις δεν είναι καν τουρκικές. Επίσης, υπάρχουν και αντίστοιχες στη δημοτική. Το καπάκι το λέμε πώμα ή και πούμα. Πχ πούμωσε η μύτη μου. Τέλος, δεν είναι τυχαίο που τις περισσότερες απο αυτές τις λέξεις τις λέμε είτε για να κοροιδέψουμε κάποιον είτε για να τον βρίσουμε. Στα εκατομμύρια των ελληνικών λέξεων πόσο είναι αυτές;
Πολύ σωστά φίλε.Άλλα αντ’ άλλων γράφει Πχ σιρόπι < ιταλική sciroppi, πληθυντικός του sciroppo < μεσαιωνική λατινική siruppus. Η λέξη "χάπι" από το χάπτω, αρχαία ελληνική κάπτω. Βαρέθηκα να το διαβάσω όλο…
Δεν γράφεις και πόσες λέξεις των ούννων χρησιμοποιούμε κατα κόρον ιδίως τώρα τελευταία ;;; Κάτι
Λίστα
Ρισκάρω
τσεκάρω
προμοτάρω κλπ …
Η λέξη Cardash ( χρησιμοποιείται στην Θεσσαλονίκη ο αδελφός ο Καρντάσης), είναι Περσική λέξη.
221. ΜΠΑΟΚ (ΠΑΟΚ)
222. Απόγονος του στόλου .
Ποιός ανόητος έγραψε αυτό το κείμενο ; Ρωτήστε και διαβάστε την Αννα τζιροπούλου ευσταθίου την μοναδικά εξαιρετική μας γλωσσολόγο για να ανοίξετε τους οφθαλμούς σας . Παραδείγματος χάριν το γυαούρτι στα Ελληνικά λέγετε οξύγαλα και όχι πηγμένο γάλα . Τα περισσότερα από αυτά είναι βαρβαρισμοί Ελληνικών λέξεων . Αλλά ακόμη και αν ήταν έτσι , για κάθε μία από αυτές έχουμε να αντιτάξουμε δεκάδες Ελληνικές λέξεις .
Με μια γρηγορη ματια δεν βλεπω τουρκικες αλλα αραβικες και περσικες οπως και ελληνικες «τουρκοποιημενες».Η τουρκικη γλωσσα εχει ολες και ολες 250 λεξεις με το ζορι!Ολα τα αλλα μονο τουρκικα δεν ειναι!Επισης γιατι δεν κοιτατε ποσες ελληνικες λεξεις υπαρχουν στην τουρκικη…»τουρκοποιημενες»?Πχ. καλντεριμ…δεν ειναι τιποτα αλλο παρα το καλος δρομος….κιοφτες…δεν ειναι τιποτα αλλο απο την ελληνικη λεξη κοπτον(ναι ναι στο βυζαντιο και πιο παλια ακομα εκοβαν το κρεας με τα μαχαιρια για να κανουν κιμαδακο μωρε,για την ακριβεια το ελεγαν σικοπτον)….φυσικα σαν ζωα που ειναι δεν μπορουσαν να προφερουν την λεξη κοπτον,οπως επισης ακουγαν τους ελληνες να λενε παμε εις την πολη…και τα ζωα με την γνωστη τους προφορα και με τα χαζα τουρκικα αυτια τους το ακουγαν ινσταμπουλ………..και παει λεγοντας!Αντε μπρε για καντε μια τετοια ερευνα…αλλα αχ μωρε δεν θα ειναι μονο 200 οι λεξεις αν βαλετε δε μεσα και τις αραβικες και περσικες αστα να πανε….μετα θα καταλαβετε οτι δεν υπαρχει καν τουρκικη γλωσσα!Και για να τελειωνω σε μια επισκεψη μου σε ενα μουσειο πριν χρονια (τοσα που δεν θυμαμαι πια σε ποιο…μαλλον στη γερμανια αν θυμαμαι καλα)ειδα ενα ελληνικο αγγειο που εδειχνε εναν αντρα να φοραει γιλεκο ΝΑΙ ΓΙΛΕΚΟ…το οποιο μαλιστα φαινοταν οτι ηταν αραχνουφαντο και κεντημενο…μαλλον ο αρχαιος απο κανενα τουρκο θα το ειχε κλεψει…χαχαχαχα
Αυτο δειχνει την ανωτεροτητα του Τουρκικου πολιτισμου.
ΑΧΜΕΤ.. δε μας κάνεις καμιά καπνοσύριγγα λέω εγώ;;;
….axmet, apitras mi tu dhaxu’ stun kou, kai tin billa m’ stu stoma’s’
χαχαχαχα, νασαι καλα τουρκε ξεκαρδιστηκα:))
Νταξ, τρολλάρεις αλλά για να λέμε και την αλήθεια, οι τούρκοι είναι νεγρομονγγολοειδή υποπίθηκα…
Άντε να κάνεις κανέναν τεμενά στον πούστη τον γιδοβοσκό που έχετε γιά ήρωα, και όταν αποκτήσετε γραπτό λόγο έλα να μας μιλήσεις γιά πολιτισμό βλάκα …
γιατι δεν δανειστηκαμε λεξεις απο τους τουρκους που να αναφερονται σε επιστημες και πολιτισμο;
κατ αρχην δεν δανειστηκαμε τιποτε.ειναι λεξεις καθημερινου βιου που οταν εισαι 400 χρονια υποδουλωμενος τοτε τις μαθαινεις και θελοντας-και μη,τις αφομειωνεις.
Α ρε δύστυχο δουλάκι..εάν ήξερες αραβικά και περσικά θα καταλάβαινες ότι οι περισσότερες από τις λέξεις που παραθέτει αυτό το άρθρο δεν είναι τουρκικές…
KATEBASTE DΩΡΕΑΝ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΄ΕΝ ΤΗ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ΄ ΚΑΙ ΔΗΤΕ ΟΤΙ ΟΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΑΤΕΣ….ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ…ΟΙ ΝΟΜΑΔΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΞΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΓΛΩΣΣΑ…ΑΝΤΕ ΜΠΡΑΒΟ