Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, παραμένει χωρίς εξωτερική παροχή ρεύματος για περισσότερες από 72 ώρες, ξεπερνώντας τα διεθνή όρια ασφαλείας και προκαλώντας σοβαρούς φόβους για νέο πυρηνικό ατύχημα. Η τελευταία γραμμή υψηλής τάσης που συνέδεε το εργοστάσιο με το ουκρανικό δίκτυο, καταστράφηκε μετά από βομβαρδισμούς στην πλευρά που ελέγχεται από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα η μονάδα να λειτουργεί πλέον αποκλειστικά με εφεδρικές γεννήτριες ντίζελ. Από τις 18 γεννήτριες, μόνο οι επτά είναι σήμερα σε λειτουργία, διατηρώντας προσωρινά τη λειτουργία των συστημάτων ψύξης και ασφαλείας των έξι αντιδραστήρων.
«Παίζουμε με τη φωτιά» προειδοποιεί ο ΟΗΕ
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαίωσε την απώλεια της εξωτερικής τροφοδοσίας και προειδοποιεί ότι η κατάσταση «κρύβει σοβαρούς κινδύνους». Ο επικεφαλής της, Ραφαέλ Γκρόσι, έκανε λόγο για αυξημένο κίνδυνο πυρηνικού ατυχήματος, ενώ τόνισε ότι τα αποθέματα καυσίμου των γεννητριών επαρκούν μόλις για 20 ημέρες. Η υπόθεση θυμίζει επικίνδυνα την καταστροφή στη Φουκουσίμα το 2011, όταν μετά από σεισμό και τσουνάμι, τα συστήματα ψύξης κατέρρευσαν, οδηγώντας σε τήξη τριών πυρήνων μέσα σε λιγότερο από 72 ώρες.
Στη Ζαπορίζια, αν οι γεννήτριες αποτύχουν, η ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση των πυρηνικών καυσίμων θα μπορούσε να προκαλέσει παρόμοιο σενάριο – αυτή τη φορά όχι λόγω φυσικής καταστροφής, αλλά πολεμικών ενεργειών.
Σκηνικό έντασης και αλληλοκατηγοριών
Η Ρωσία, που κατέχει τον σταθμό από τον Μάρτιο του 2022, κατηγορεί την Ουκρανία για τους βομβαρδισμούς που προκάλεσαν τη διακοπή της τροφοδοσίας. Το Κίεβο απορρίπτει τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι η Μόσχα εργαλειοποιεί τον πυρηνικό σταθμό ως «διαπραγματευτικό όπλο» για να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή. Ουκρανοί αξιωματούχοι κάνουν λόγο για «σκόπιμη κατασκευή κρίσης», ενώ η Greenpeace χαρακτηρίζει την κατάσταση «κρίσιμη και εν δυνάμει καταστροφική». Η αβεβαιότητα γύρω από τον σταθμό έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία και στη διεθνή κοινότητα.
Σχέδια επανεκκίνησης εν μέσω πολέμου
Την ίδια ώρα, η Μόσχα φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο επανεκκίνησης των αντιδραστήρων και σύνδεσής τους στο ρωσικό ηλεκτρικό δίκτυο – ένα τεχνικά περίπλοκο και επικίνδυνο εγχείρημα, το οποίο, όπως σημειώνουν ειδικοί, μπορεί να γίνει μόνο σε περιβάλλον ειρήνης. Αυτή τη στιγμή, όλοι οι αντιδραστήρες της Ζαπορίζια παραμένουν σε «ψυχρή απενεργοποίηση» για λόγους ασφαλείας.
Στο τραπέζι η διεθνής διαχείριση
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το θέμα έχει συζητηθεί και σε επαφές υψηλού επιπέδου, με αναφορές ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είχε προτείνει την τοποθέτηση του σταθμού υπό αμερικανική επιτήρηση. Η Ρωσία, από την πλευρά της, επιδιώκει την πλήρη ενσωμάτωσή του στο ρωσικό σύστημα. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, η ασφάλεια του πυρηνικού εργοστασίου εξαρτάται εξ ολοκλήρου από μια εύθραυστη ισορροπία – και έναν πόλεμο που παραμένει ανοιχτός και απρόβλεπτος.
