ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΠΑΛΟΥΚΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ! ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΓΝΟΕΙ ΤΟ ΕΚΛΕΓΜΕΝΟ Δ.Σ. ΚΑΙ ΔΙΟΡΙΖΕΙ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ-ΚΟΣΜΗΜΑ ΜΕ 550 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ – ΝΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΞΕΦΤΙΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ!

Διεθνή προβληματισμό προκαλεί εκ νέου οι επί δεκαετίες άρνηση διεξαγωγής δημοκρατικών εκλογών στο πλουσιότερο ελληνικό μειονοτικό ίδρυμα της Κωνσταντινούπολης, καθώς οι τουρκικές αρχές εξακολουθούν να αψηφούν απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο έκρινε ότι η πρακτική αυτή παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα.
Ιδρυμένο το 1794 και αναγνωρισμένο ως μειονοτικό κοινοτικό ίδρυμα βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923, το Ίδρυμα του Ελληνικού Νοσοκομείου Μπαλουκλί (Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, BRHV) διαχειρίζεται ένα εκτεταμένο δίκτυο φιλανθρωπικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων νοσοκομείου, οίκων ευγηρίας και ιατρείων.

Διαθέτει επίσης σημαντική ακίνητη περιουσία, γεγονός που το καθιστά το πλουσιότερο ίδρυμα του εναπομείναντος ελληνορθόδοξου πληθυσμού στην Τουρκία. Ωστόσο, το ίδρυμα δεν έχει καταφέρει να διεξαγάγει εκλογές για το διοικητικό του συμβούλιο από το 1991, όταν και σχηματίστηκε το σημερινό ΔΣ εν μέσω σοβαρών παρατυπιών που ουσιαστικά απέκλεισαν τη συμμετοχή του ευρύτερου ελληνικού πληθυσμού. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Nordic Monitor, το ΔΣ έχει δεχθεί έντονη κριτική από μέλη της κοινότητας για παρατυπίες και έλλειψη διαφάνειας. Ο πρόεδρος του ΔΣ, Κωνσταντίνος Γιουβανίδης, φέρεται να διατηρεί στενές σχέσεις με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Sabah, ιδιοκτησίας της οικογένειας Erdogan, τον Οκτώβριο του 2023, ο Γιουβανίδης εξήρε τον πρόεδρο, δηλώνοντας: «Χάρη στον πρόεδρό μας, οι μειονότητες ζουν χρυσή εποχή. Παλιά ήμασταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Τώρα νιώθουμε ίσοι. Από την εποχή του Ατατούρκ, καμία κυβέρνηση δεν πλησίασε τις μειονότητες έτσι — όλες τους έπαιρναν πράγματα χωρίς να δώσουν τίποτα. Με τον Erdogan, οι μειονότητες ανέκτησαν τις περιουσίες και τα δικαιώματά τους».

Πρόσθεσε επίσης: «Το να το αρνείσαι αυτό είναι αγνωμοσύνη. Ζούμε την πιο ελεύθερη περίοδο της ζωής μας». Η κύρια αιτία της απουσίας εκλογών έγκειται σε ένα νομικό και γραφειοκρατικό κενό που δημιούργησαν οι τουρκικές αρχές. Το υφιστάμενο ΔΣ επίσης αποφεύγει να κινήσει διαδικασία εκλογών, δηλώνοντας ότι δεν θα προχωρήσει χωρίς το πράσινο φως της κυβέρνησης. Σύμφωνα με κανονισμούς του 2004 και 2008 που δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Τουρκίας, τα μειονοτικά ιδρύματα υποχρεούνται να διεξάγουν εκλογές ΔΣ κάθε τέσσερα χρόνια. Ενώ άλλες μειονοτικές κοινότητες συμμορφώθηκαν, το BRHV παρέλειψε επανειλημμένα να το πράξει. Μέλη της κοινότητας αναφέρουν ότι οι προσφυγές τους στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων (Vakıflar Genel Müdürlüğü, VGM) και στο ίδιο το ΔΣ έμειναν αναπάντητες.

Nομικό κενό

Ένα νομικό κενό προέκυψε μετά την ακύρωση των κανονισμών εκλογών το 2013. Αν και η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να εισαγάγει νέο κανονιστικό πλαίσιο, δεν εκδόθηκε κανένα για σχεδόν μία δεκαετία. Εν τω μεταξύ, η διοίκηση του BRHV παρέμεινε αμετάβλητη, στερώντας στους Ελληνορθόδοξους κάθε δυνατότητα συμμετοχής στη διοίκηση του σημαντικότερου θεσμού της κοινότητάς τους.
Το 2014, μέλη του BRHV κατέθεσαν αγωγή σε τουρκικό δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι η απουσία εκλογών παραβιάζει τόσο το τουρκικό Σύνταγμα όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το 7ο Πολιτικό Δικαστήριο Μπακίρκιοϊ απέρριψε την υπόθεση, αποφαινόμενο ότι η έλλειψη κανονιστικού πλαισίου δεν αποτελεί δικαστικό ζήτημα.
Το δικαστήριο αγνόησε έκθεση ειδικού που χαρακτήριζε το υφιστάμενο ΔΣ παράνομο και ανέφερε ότι θα μπορούσαν να γίνουν εκλογές βάσει των υπαρχόντων κανονισμών. Οι εφέσεις στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Yargıtay) απορρίφθηκαν τον Νοέμβριο του 2017, γεγονός που οδήγησε σε ατομική προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο το 2019. Οι ενάγοντες Ευθυμία Μέντζλου, Ευδοξία Γαλανοπούλου, Κατίνα Ευδοκία Βεριόπολου, Μαρία Φιλήμωνος και Καίτη Βούτσα υποστήριξαν ότι δεν μπορούν να εποπτεύουν το ίδρυμα και κατήγγειλαν παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους στην ιδιοκτησία, την ελευθερία θρησκείας και συνείδησης, και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.

Με απόφαση που εκδόθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2023, το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι η παρατεταμένη αναστολή των εκλογών παραβιάζει την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι των αιτούντων, σύμφωνα με το Άρθρο 33 του Συντάγματος και το Άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το δικαστήριο διέταξε τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων να προβεί άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες για τη διοργάνωση εκλογών στο BRHV. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές. Στις 2 Ιουλίου 2024, οι αιτούντες υπέβαλαν αίτημα στη VGM ζητώντας την εφαρμογή της απόφασης του δικαστηρίου.

Η VGM απάντησε στις 24 Ιουλίου ότι τα ιδρύματα που διαχειρίζονται νοσοκομεία απαιτούν ειδικό κανονισμό εγκεκριμένο από το Υπουργείο Υγείας. Η απαίτηση αυτή, βάσει του Άρθρου 15 του κανονισμού του 2022, όριζε ότι οι εκλογές έπρεπε να έχουν διεξαχθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 — προθεσμία που παρήλθε χωρίς καμία ενέργεια.