Μετά από τρεις ημέρες έμμεσων διαπραγματεύσεων στην Αίγυπτο το Ισραήλ και η Χαμάς «υπέγραψαν την πρώτη φάση» του ειρηνευτικού σχεδίου 20 σημείων για τη Γάζα που είχε παρουσιάσει ο Ντόναλντ Τραμπ την προηγούμενη εβδομάδα.
«Αυτό σημαίνει ότι ΟΛΟΙ οι Όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα, και το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε μια συμφωνημένη γραμμή — τα πρώτα βήματα προς μια Ισχυρή, Σταθερή και Αιώνια Ειρήνη», ανέφερε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες για το τι περιλαμβάνει η πρώτη φάση.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται δύο χρόνια και δύο ημέρες μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία στοίχισε τη ζωή σε περίπου 1.200 ανθρώπους, ενώ 251 ακόμη απήχθησαν.
Η επίθεση πυροδότησε τη μαζική ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα, η οποία, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της περιοχής που ελέγχεται από τη Χαμάς, έχει προκαλέσει τον θάνατο πάνω από 67.100 ανθρώπων.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ ενέκρινε τα ξημερώματα της Παρασκευής επισήμως το σχέδιο κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης των ομήρων, όπως ανακοινώθηκε από το γραφείο του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, η κατάπαυση του πυρός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το πρωί του Σαββάτου.
Ο ισραηλινός στρατός θα αποσυρθεί σε μια γραμμή που θα του επιτρέπει να διατηρεί τον έλεγχο περίπου του 53% της Λωρίδας της Γάζας, σύμφωνα με κυβερνητικό εκπρόσωπο.
Ο χάρτης που δημοσιοποίησε ο Λευκός Οίκος την προηγούμενη εβδομάδα δείχνει ότι αυτή είναι η πρώτη από τις τρεις φάσεις αποχώρησης.
Κατά το πρώτο στάδιο:
- Θα ξεκινήσει αντίστροφη μέτρηση 72 ωρών, μέσα στις οποίες η Χαμάς θα πρέπει να απελευθερώσει όλους τους 20 ομήρους που πιστεύεται ότι βρίσκονται εν ζωή.
- Θα ακολουθήσει η επιστροφή των σορών των 28 νεκρών ομήρων, αν και δεν έχει καθοριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
- Το Ισραήλ θα απελευθερώσει περίπου 250 Παλαιστίνιους ισοβίτες και 1.700 κρατούμενους από τη Γάζα, σύμφωνα με παλαιστινιακή πηγή.
- Μεταξύ των κρατουμένων δεν θα περιλαμβάνεται ο Μαρουάν Μπαργκούτι, ένας από τους πιο γνωστούς Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατουμένους.
- Το Ισραήλ θα παραδώσει επίσης τις σορούς 15 Παλαιστινίων για κάθε Ισραηλινό όμηρο, σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ.
- Ταυτόχρονα, εκατοντάδες φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια θα αρχίσουν να εισέρχονται στη Γάζα, όπου τον Αύγουστο ο ΟΗΕ επιβεβαίωσε την ύπαρξη λιμού.
- Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει 600 φορτηγά την ημέρα, αλλά σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, αρχικά θα εισέρχονται τουλάχιστον 400 ημερησίως, με σταδιακή αύξηση.
Την τήρηση της εκεχειρίας θα επιβλέπει πολυεθνική δύναμη 200 στρατιωτών υπό την εποπτεία του αμερικανικού στρατού, με συμμετοχή από Αίγυπτο, Κατάρ, Τουρκία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η αποστολή τους θα είναι να παρακολουθούν και να αποτρέπουν παραβιάσεις της εκεχειρίας. Κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν θα αναπτυχθεί επί του εδάφους στη Γάζα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους.
Τι προβλέπουν οι επόμενες φάσεις
Αν ολοκληρωθεί επιτυχώς η πρώτη φάση, θα ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις για τα επόμενα στάδια.
Το πλήρες ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ προβλέπει ότι:
Ο πόλεμος θα τερματιστεί αμέσως εφόσον υπάρξει συμφωνία.
Η Γάζα θα αποστρατιωτικοποιηθεί, με την καταστροφή όλων των στρατιωτικών και τρομοκρατικών υποδομών.
Θα διοικείται προσωρινά από επιτροπή Παλαιστίνιων τεχνοκρατών, υπό την επίβλεψη του «Συμβουλίου Ειρήνης», με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τραμπ και τη συμμετοχή του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.
Η διοίκηση θα μεταβιβαστεί σταδιακά στην Παλαιστινιακή Αρχή, αφού προηγηθεί μεταρρύθμιση της.
Η Χαμάς δεν θα έχει κανέναν ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Τα μέλη της θα μπορούν να λάβουν αμνηστία εφόσον δεσμευθούν σε ειρηνική συνύπαρξη ή να μεταφερθούν με ασφάλεια σε άλλη χώρα.
Κανένας Παλαιστίνιος δεν θα εξαναγκαστεί να φύγει, ενώ όσοι επιθυμούν να αποχωρήσουν θα έχουν δικαίωμα επιστροφής.
Θα δημιουργηθεί «Οικονομικό Σχέδιο Τραμπ για την ανασυγκρότηση της Γάζας», από διεθνή επιτροπή ειδικών.
Τα «αγκάθια» των διαπραγματεύσεων
Παρά τη θετική εξέλιξη, υπάρχουν σοβαρές εκκρεμότητες που θα δοκιμάσουν τις μελλοντικές συνομιλίες:
Η Χαμάς αρνείται να αφοπλιστεί, επιμένοντας ότι αυτό θα συμβεί μόνο μετά τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Το Ισραήλ, αν και αποδέχθηκε το σχέδιο στο σύνολό του, αντιδρά στην ανάληψη ρόλου από την Παλαιστινιακή Αρχή στη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας.
Η έκταση και το χρονικό πλαίσιο της ισραηλινής αποχώρησης παραμένουν ασαφή.
Σύμφωνα με το Ισραήλ, το πρώτο στάδιο θα το αφήσει με έλεγχο στο 53% της Γάζας, ενώ το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει μείωση στο 40% και τελικά στο 15%, χωρίς σαφή ημερομηνία πλήρους αποχώρησης.
Η τελική φάση περιγράφεται απλώς ως «ζώνη ασφαλείας» που θα παραμείνει έως ότου η Γάζα θεωρηθεί ασφαλής από αναζωπύρωση τρομοκρατικής απειλής.
