Η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε μία από τις πιο επικίνδυνες φάσεις στρατιωτικής της αναβάθμισης εδώ και δεκαετίες. Μετά την απόκτηση και τον εκσυγχρονισμό μαχητικών F-16, την ανάπτυξη του εγχώριου μαχητικού πέμπτης γενιάς ΚΑΑΝ και την αναζωπύρωση των πιέσεων για επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35, η Άγκυρα διαμορφώνει ένα αεροπορικό οπλοστάσιο ικανό να αλλάξει τις ισορροπίες στο Αιγαίο.
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα, αν και βρίσκεται σε τροχιά ενίσχυσης με την παραλαβή 20 F-35 από το 2028, καλείται να διαχειριστεί έναν αυξανόμενο κίνδυνο: το ενδεχόμενο ενός αιφνιδιαστικού πρώτου αεροπορικού πλήγματος πριν προλάβει να ολοκληρώσει τη δική της αναβάθμιση.
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι απλώς ένα ακόμη επεισόδιο στον μακρόχρονο ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. Είναι μια πραγματική απειλή που συνδυάζει τεχνολογική υπεροχή, πολιτική βούληση και επιθετική στρατηγική. Ο Ερντογάν επιχειρεί να αποκτήσει πλήρη εναέρια κυριαρχία, με στόχο να αιφνιδιάσει και να παραλύσει την ελληνική αεράμυνα σε περίπτωση κλιμάκωσης. Η Αθήνα, αν και έχει κάνει βήματα ενίσχυσης της Πολεμικής Αεροπορίας, πρέπει να δράσει άμεσα και αποφασιστικά ώστε να αποτρέψει κάθε πιθανότητα στρατηγικού αιφνιδιασμού.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συζήτηση για τις ελληνικές αμυντικές επιλογές δεν είναι θεωρητική· είναι ζήτημα επιβίωσης και αποτροπής. Ο χρόνος μέχρι την παραλαβή των F-35 είναι κρίσιμος, και κάθε μέρα που περνάει δίνει πλεονέκτημα στην Άγκυρα.
Το ερώτημα δεν είναι αν η Τουρκία θα επιχειρήσει να αποκτήσει υπεροχή, αλλά αν η Ελλάδα θα είναι έτοιμη να την αντιμετωπίσει.
Η Τουρκία θέλει και τα F-35—Η Ελλάδα ανησυχεί
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται να πιέσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για το πώς η Άγκυρα μπορεί να επανενταχθεί στο πρόγραμμα F-35, όταν οι δύο συναντηθούν στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη. Ο Ερντογάν ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, πριν από μια επίσκεψη στην Ουάσινγκτον, για μια συνάντηση με τον Τραμπ.
«Σε αυτό το στάδιο, θα επαναδιαπραγματευτούμε αυτό το ζήτημα», δήλωσε ο Ερντογάν στο Fox News τη Δευτέρα. «Αναμένουμε από τις ΗΠΑ να κάνουν αυτό που πρέπει – τόσο για τα F-35 όσο και για τα F-16».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν πιέζει έναν αρχηγό κράτους των ΗΠΑ για το θέμα — ακόμη και όταν η ηγεσία της Ουάσινγκτον και του ΝΑΤΟ έχουν καταστήσει σαφές ότι η απόκτηση των S-400 από την Τουρκία συνεχίζει να εμποδίζει την είσοδο της Άγκυρας στο πρόγραμμα F-35, καθώς είναι ασύμβατη με τα F-35 και θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια του μαχητικού.
Η Τουρκία δεν έχει ακόμη ενεργοποιήσει τα συστήματα S-400 και υπάρχουν πολλές φήμες ότι επιδιώκει να τα απορρίψει ως προάγγελο της επανένταξης στην ιδιότητα μέλους των F-35.
Ήταν κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ που η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα. Ως αποτέλεσμα της απόκτησης των S-400, η Τουρκία αντιμετώπισε επίσης σκληρές κυρώσεις βάσει του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA).
Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα δεν μπόρεσαν να επιλύσουν το ζήτημα των F-35 κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ωστόσο, οι εντάσεις μεταξύ των δύο πρωτευουσών μειώθηκαν κάπως.
Το Υπουργείο Εξωτερικών ενέκρινε την πώληση επιπλέον F-16 Fighting Falcons στην Τουρκία, μαζί με κιτ εκσυγχρονισμού για τον υπάρχοντα στόλο της χώρας. Ο Ερντογάν μπορεί τώρα να στρέφεται στον Τραμπ για να βρει έναν τρόπο να ολοκληρώσει τη συμφωνία για τα stealth μαχητικά πέμπτης γενιάς.
Μερικοί Αμερικανοί Γερουσιαστές είναι αντίθετοι στην πώληση F-35 στην Τουρκία
Μπορεί να μην είναι μόνο ο Τραμπ αυτός που ο Ερντογάν πρέπει να πείσει. Οι νομοθέτες της δικομματικής «Κομητείας του Κογκρέσου για τα Ελληνικά Θέματα» έχουν σηματοδοτήσει ότι παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς την έγκριση των πωλήσεων F-35 στην Τουρκία, ιδίως καθώς η Άγκυρα συνεχίζει να διατηρεί δύο συστοιχίες του ρωσικής κατασκευής συστήματος αεράμυνας.
«Η τήρηση των κυρώσεων CAATSA δεν είναι μόνο θέμα συμμόρφωσης με τις νομικές διατάξεις, αλλά ένα απαραίτητο βήμα για την προστασία των αμερικανικών αμυντικών περιουσιακών στοιχείων και την επιβεβαίωση της δέσμευσης των ΗΠΑ στην λογοδοσία και το κράτος δικαίου στις διεθνείς σχέσεις», έγραψαν οι βουλευτές Gus Bilirakis (Ρεπουμπλικάνος-Φλόριντα), Nicole Malliotakis (Ρεπουμπλικάνος-Νέα Υόρκη), Chris Pappas (Δημοκρατικός-Νιου Χάμσαϊρ) και Dina Titus (Δημοκρατική-Νεβάδα).
Οι νομοθέτες κατηγόρησαν περαιτέρω τον Ερντογάν ότι επιδιώκει «στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσική Ομοσπονδία», η οποία, όπως προειδοποίησαν, «υπονομεύει την ασφάλεια της αμυντικής τεχνολογίας των ΗΠΑ».
Επεσήμαναν περαιτέρω τον αυταρχισμό της κυβέρνησης Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένης της καταστολής του Τύπου.
«Η επιβράβευση της κυβέρνησης του [Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν χωρίς ουσιαστικές αλλαγές στη συμπεριφορά θα δημιουργούσε ένα επικίνδυνο προηγούμενο και θα αποδυνάμωνε την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ», εξήγησαν οι νομοθέτες.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να παραμείνουν σταθερές στην υπεράσπιση των νόμων τους, των συμμαχιών τους και της διεθνούς τάξης».
Το σχέδιο του Ερντογάν με F-35 και ΚΑΑΝ
Άποψή μας είναι ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να αποκτήσει η χώρα του σίγουρα τουλάχιστον τα πρώτα 5 F-35 που ήδη έχουν κατασκευαστεί, πληρωθεί από το τουρκικό κράτος και βρίσκονται δεσμευμένα στις ΗΠΑ, αποκτώντας άμεσα πλεονέκτημα τεχνολογίας stealth αεροσκαφών στο Αιγαίο, έναντι της Ελλάδας.
Παράλληλα σκοπεύει να «κοπιάρει» επιμέρους «δύσκολα σημεία» για το ΚΑΑΝ από την Αμερικανική τεχνολογία των F-35, υποσχόμενος στον Τράμπ οι ΗΠΑ να συμπαραγάγουν από κοινού το τουρκικό ΚΑΑΝ, ως αντάλλαγμα της αγοράς των υπόλοιπων F-35 της παραγγελίας που ψήνεται.
Ωστόσο έχοντας τα πρώτα 5 F-35 ,έναν τεράστιο στόλο από drones και έναν μεγάλο στόλο από F-16,ο Ερντογάν θα έχει το πάνω χέρι για το πρώτο χτύπημα κατά της Ελλάδας, η οποία γιαυτό ανησυχεί εύλογα.
Ως λύση αν αυτό συμβεί, προτείνεται η Ελλάδα με τη άδεια των ΗΠΑ να προμηθευθεί με την μέθοδο του Leasing ισάριθμα F-35 Adir από το σύμμαχο κράτος του Ισραήλ, εξαλείφοντας το τουρκικό αεροπορικό πλεονέκτημα σε stealth αεροσκάφη στο Αιγαίο.
