Οι ΗΠΑ, η Ουκρανία, η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι την Κυριακή στη Γενεύη, για να συζητήσουν το νέο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία. Την εξέλιξη επιβεβαιώνουν δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι και τρεις ευρωπαϊκές πηγές με άμεση γνώση των διεργασιών. Η διπλωματική κινητικότητα επιταχύνθηκε, ενώ ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει θέσει ως προθεσμία την Ημέρα των Ευχαριστιών για συμφωνία σε βασικά σημεία.
Άμεση αντίδραση των Ευρωπαίων
Η διαρροή του σχεδίου Τραμπ για την Ουκρανία, λίγες ώρες πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων ηγετών στο Γιοχάνεσμπουργκ, άλλαξε το κλίμα της συνόδου της G20. Όπως λένε όσοι παρακολούθησαν τις κινήσεις τους, οι Ευρωπαίοι έσπευσαν να κλειστούν σε συνεχείς τηλεδιασκέψεις και κατ’ ιδίαν συναντήσεις, προσπαθώντας να καταλάβουν πόσο άκαμπτη είναι η αμερικανική πλευρά. Η πρώτη τους διαπίστωση ήταν κοινή: Tο σχέδιο δεν μπορεί να περάσει έτσι.
Σε αυτό το σχέδιο των 28 σημείων, οι ΗΠΑ προτείνουν όρους που στο Κίεβο θεωρούνται αδιανόητοι.
Απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από σημεία του Ντονμπάς,
οριστική αποδοχή της ρωσικής κατοχής σε Κριμαία, Λουχάνσκ και Ντονέτσκ,
πάγωμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς
και ένα ανώτατο όριο στον ουκρανικό στρατό.
Την ίδια ώρα, η ανοικοδόμηση της χώρας περνάει σχεδόν εξ ολοκλήρου στην Ευρώπη, ενώ ένα μεγάλο μέρος των κερδών από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα καταλήγει στις ΗΠΑ.
Η σύνθεση της αμερικανικής και ουκρανικής πλευράς
Τις ΗΠΑ στη Γενεύη θα εκπροσωπήσει ο υπουργός εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, μαζί με τον ειδικό απεσταλμένο του Λευκού Οίκου Στιβ Γουίτκοφ και τον υπουργό στρατού Νταν Ντρίσκολ. Οι δύο τελευταίοι είχαν συναντήσει τον Ζελένσκι την Πέμπτη στο Κίεβο, παρουσιάζοντάς του το πλήρες ειρηνευτικό πλαίσιο.
Ο Ζελένσκι όρισε τον επικεφαλής του γραφείου του, Αντρίι Γερμάκ, ως επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας. Στην ομάδα συμμετέχει και ο σύμβουλος Ρουστέμ Ουμέροφ, που διαπραγματεύτηκε το σχέδιο το προηγούμενο Σαββατοκύριακο με τους Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ.
Το κλίμα στις πρωτεύουσες της Ευρώπης
Το Σάββατο, ο ουκρανός πρόεδρος ενημέρωσε ευρωπαίους ηγέτες για τη θέση του Κιέβου. «Όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι σοκαρισμένοι αλλά υποστηρικτικοί», είπε ουκρανός αξιωματούχος μετά τις συνομιλίες. Στις διαπραγματεύσεις αναμένεται να συμμετάσχουν και οι σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ηνωμένου Βασιλείου, δείχνοντας το εύρος της ευρωπαϊκής εμπλοκής.
Αμερικανός αξιωματούχος σημείωσε ότι οι λεπτομέρειες του σχεδίου ενδέχεται να μεταβληθούν. «Γι’ αυτό γίνονται οι συζητήσεις. Αυτό είναι ο ορισμός της διαπραγμάτευσης», είπε χαρακτηριστικά. Ένας δεύτερος αξιωματούχος τόνισε ότι όσοι υποστηρίζουν πως η κυβέρνηση Τραμπ δεν εμπλέκεται ενεργά στη διαδικασία «κάνουν λάθος».
Το «αντι-σχέδιο» των Ευρωπαίων
Εκεί αναμένεται να ξεδιπλωθεί το δεύτερο μέρος της ευρωπαϊκής προσπάθειας: η κατάθεση ενός αντι-σχεδίου που θα επιτρέπει στο Κίεβο να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις χωρίς να υποκύψει στην πίεση της Ουάσιγκτον. Όπως λένε πηγές με γνώση των συζητήσεων, το πιο «σκληρό» ζήτημα για την Ευρώπη δεν είναι καν τα εδαφικά. Είναι ο περιορισμός της ουκρανικής στρατιωτικής ισχύος. Στο Παρίσι, στο Βερολίνο και στο Λονδίνο έκριναν πως μια τέτοια ρήτρα θα καθιστούσε την Ουκρανία ευάλωτη για δεκαετίες.
Την ίδια ώρα, γίνεται όλο και πιο καθαρό πώς συντάχθηκε το σχέδιο Τραμπ. Το προσχέδιο δημιουργήθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον ρώσο μεσολαβητή Κιρίλ Ντμίτριεφ, χωρίς ουσιαστική συμμετοχή του αμερικανικού συστήματος ασφαλείας. Η παρουσία του υπουργού στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, ως «εκτελεστή» της γραμμής Τραμπ, ενίσχυσε την αίσθηση ότι η διαδικασία ήταν στενά ελεγχόμενη από την ίδια την προεδρία.
Το Κίεβο, πάντως, ετοιμάζεται. Ο Ρουστέμ Ουμέροφ ανακοίνωσε ότι η ουκρανική πλευρά είναι έτοιμη για «ουσιαστικές συνομιλίες». Ο Ζελένσκι ζήτησε ταυτόχρονα ελέγχους σε κρατικές αμυντικές εταιρείες και ενεργειακά συμβόλαια, μια κίνηση που όσοι γνωρίζουν το εσωτερικό κλίμα βλέπουν ως προσπάθεια να βελτιώσει τη διαπραγματευτική του θέση πριν από την Ελβετία.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενες ημέρες θα καθορίσουν αν το σχέδιο Τραμπ για την Ουκρανία θα εξελιχθεί σε διπλωματική αναμέτρηση ΗΠΑ-Ευρώπης ή αν θα βρεθεί ένα ενδιάμεσο σημείο.
