Σφοδρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει η υπόθεση της 74χρονης Ρόουζ Ντόχερτι, η οποία συνελήφθη έξω από κλινική αμβλώσεων στη Γλασκώβη, επειδή κρατούσε ένα πλακάτ που έγραφε: «Ο εξαναγκασμός είναι έγκλημα. Είμαι εδώ για να μιλήσουμε, μόνο αν το θέλεις.» Η Ντόχερτι είναι η πρώτη πολίτης που διώκεται ποινικά βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου για τις λεγόμενες «ζώνες ασφαλείας» γύρω από δομές υγειονομικής περίθαλψης.
Ο νόμος για τις Ζώνες Ασφαλούς Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Αμβλώσεων απαγορεύει κάθε μορφή διαμαρτυρίας ή αγρυπνίας εντός ακτίνας 200 μέτρων από 30 εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών άμβλωσης στη Σκωτία. Το μέτρο επιτρέπει μάλιστα την επέκταση της ζώνης εφόσον κριθεί αναγκαίο από τις αρμόδιες αρχές.
«Δεν μετανιώνω»: Η στάση της Ρόουζ Ντόχερτι
Μιλώντας στο Scotcast του BBC Σκωτίας, η Ντόχερτι υπερασπίστηκε τη στάση της, δηλώνοντας πως διάβασε προσεκτικά τον νόμο και θεώρησε ότι της επιτρεπόταν να προσφέρει διάλογο, όχι να διαμαρτυρηθεί. Εξήγησε ότι ο σκοπός της δεν ήταν να επιβληθεί, αλλά να είναι διαθέσιμη για όσους ήθελαν να μιλήσουν.
«Δεν έχει σημασία αν στεκόμαστε στα 201 ή 500 μέτρα. Φαίνεται ότι οι αρχές είναι διατεθειμένες να καταστείλουν αυστηρά και άδικα οποιονδήποτε έχει διαφορετική άποψη. Αυτό είναι άδικο. Οφείλουμε να καταδικάζουμε την παρενόχληση, αλλά η σιωπηλή προσφορά συνομιλίας έξω από ένα νοσοκομείο δεν συνιστά έγκλημα», ανέφερε σε δήλωσή της μέσω της νομικής οργάνωσης ADF International.
Η ίδια δήλωσε αποφασισμένη να αντιμετωπίσει ακόμη και το ενδεχόμενο φυλάκισης για την πράξη της.
Βίντεο καταγράφει τη σύλληψη
Βίντεο από το περιστατικό δείχνει την αστυνομία να πλησιάζει την 74χρονη καθώς στεκόταν μόνη της δίπλα σε έναν φράκτη, κρατώντας το πλακάτ της. Οι αστυνομικοί τη ρώτησαν μερικά πράγματα, την πέρασαν χειροπέδες και την οδήγησαν σε περιπολικό.
Η σύλληψή της πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού Αντιπροέδρου JD Vance, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει τέτοιους νόμους στο Ηνωμένο Βασίλειο ως παραδείγματα της «υποχώρησης της ελευθερίας λόγου» στην Ευρώπη.
Αντιδράσεις και πολιτική αντιπαράθεση
Ο νόμος έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από υπερασπιστές της ελευθερίας του λόγου και θρησκευτικούς κύκλους, καθώς επιτρέπει – σύμφωνα με τους επικριτές του – ακόμη και τη σύλληψη ανθρώπων που σιωπηλά προσεύχονται κοντά σε κλινικές αμβλώσεων. Το πλαίσιο προβλέπει πρόστιμα έως και 10.000 λίρες ή ακόμη και απεριόριστα πρόστιμα σε σοβαρές περιπτώσεις, εάν η συμπεριφορά κριθεί ότι προκαλεί «φόβο, παρενόχληση ή αναστάτωση».
Η σύλληψή της Ντόχερτι έγινε τρεις μήνες αφότου ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς προειδοποίησε για τους «νόμους περί εγκλημάτων σκέψης» στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατά τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, στις 21 Φεβουραρίου. Στην ομιλία του, στοχοποίησε τους νόμους για τις ρυθμιστικές ζώνες στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέροντάς τους ως απόδειξη ότι η ελευθερία του λόγου «υποχωρεί» στην Ευρώπη.
Η λεγόμενη νομοθεσία «buffer zone» καθιστά ποινικό αδίκημα την προσπάθεια επηρεασμού γυναικών να μην κάνουν έκτρωση εκτός κλινικών, με πρόστιμα έως και 10.000 λίρες ή δυνητικά απεριόριστα πρόστιμα σε υποτιθέμενες σοβαρές περιπτώσεις. Είναι επίσης αδίκημα να «παρεμποδίζεται η πρόσβασή τους- ή να προκαλείται με άλλο τρόπο συναγερμός, παρενόχληση ή αγωνία».
Η ευρεία διατύπωση του νόμου φαίνεται να επιτρέπει στην αστυνομία να συλλαμβάνει ανθρώπους που προσεύχονται σιωπηλά έξω από τις κλινικές, κάτι που οι υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου και οι θρησκευτικοί παρατηρητές έχουν καταγγείλει ότι μοιάζει με «έγκλημα σκέψης».
Η εμπνευστής του νόμου, βουλευτής των Πρασίνων, Γκίλιαν Μακέι, κατηγόρησε τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ για «παραπληροφόρηση» και «επικίνδυνη κινδυνολογία».
Παρότι η κυβέρνηση αρνήθηκε ότι απέστειλε επιστολές προς κατοίκους για απαγόρευση προσευχής εντός σπιτιών κοντά σε κλινικές, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι όντως στάλθηκαν επιστολές με τις οποίες προειδοποιούνταν οι πολίτες πως δραστηριότητες εντός ιδιωτικών χώρων μπορεί να θεωρηθούν παραβίαση του νόμου, εφόσον είναι ορατές ή ακουστές εντός της ζώνης.
Το ευρύτερο πλαίσιο: αύξηση των αμβλώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο
Το 2020, σύμφωνα με το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Σκωτίας, καταγράφηκε το υψηλότερο ποσοστό αμβλώσεων από το 1968. Η αύξηση αποδόθηκε κυρίως στις κατ’ οίκον φαρμακευτικές αμβλώσεις. Στην Αγγλία και την Ουαλία, το 25% των κυήσεων κατέληξε σε άμβλωση, σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Εθνικής Στατιστικής.
Η συζήτηση για τα όρια της ελευθερίας λόγου, της θρησκευτικής έκφρασης και της προστασίας της ιδιωτικότητας των γυναικών συνεχίζεται, με τον νόμο για τις «ζώνες ασφαλείας» να αποτελεί πεδίο έντονης πολιτικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης.
