Καθώς οι εντάσεις στην Ανατολική Ευρώπη κλιμακώνονται, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αυξάνει την πίεση στην περιοχή. Η Μαύρη Θάλασσα έχει μετατραπεί σε κρίσιμο σημείο σύγκρουσης, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρά σε στρατηγικές κινήσεις για να αντισταθμίσει τις ρωσικές επιθέσεις.
Η ΕΕ έχει αναπτύξει ένα σχέδιο που παραπέμπει σε στρατιωτική απόβαση, περιλαμβάνοντας επενδύσεις σε υποδομές, ανάπτυξη δικτύων επιτήρησης και δημιουργία νέων συμμαχιών. Σκοπός αυτού του σχεδίου είναι η ενίσχυση της ασφάλειας της ανατολικής πύλης της ΕΕ και η αποστολή ενός σαφούς μηνύματος αποτροπής προς το Κρεμλίνο.
Στην προσπάθειά της να επιδείξει γεωπολιτική αποφασιστικότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο για τη Μαύρη Θάλασσα. Ο κύριος στόχος αυτού του σχεδίου είναι να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη μεταφορά βαρέως στρατιωτικού εξοπλισμού στην περιοχή, καθώς και να ενισχυθεί η παρουσία της ΕΕ απέναντι στις αυξανόμενες ρωσικές απειλές.
«Η ασφάλεια στη Μαύρη Θάλασσα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής ασφάλειας» δήλωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, τονίζοντας ότι η περιοχή βρίσκεται στο στόχαστρο του Κρεμλίνου, τόσο μέσω της πολεμικής του εκστρατείας στην Ουκρανία όσο και με υβριδικές επιθέσεις σε κρίσιμες θαλάσσιες υποδομές.
Αντίβαρο στον ρωσικό αναθεωρητισμό
Η νέα στρατηγική δεν είναι απλώς αμυντική: είναι ένα γεωπολιτικό εργαλείο, σχεδιασμένο να απαντήσει στον κόσμο των «οπλοποιημένων εξαρτήσεων», όπως το έθεσε η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Μάρτα Κος. Ο Εύξεινος Πόντος αποτελεί για την Ένωση πύλη προς τον Νότιο Καύκασο και την Κεντρική Ασία, αλλά και κόμβο για την παγκόσμια διακίνηση ενέργειας και τροφίμων.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει αποσταθεροποιήσει την περιοχή, προκαλώντας καθυστερήσεις και αποκλεισμούς στη ροή εμπορευμάτων, λόγω ναρκοθετήσεων και στρατιωτικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ζητούν ενίσχυση της άμυνάς τους, φοβούμενες ότι η Ουκρανία δεν θα είναι ο τελευταίος στόχος του Κρεμλίνου.
Επενδυτική «απόβαση» σε λιμάνια και δίκτυα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει μαζικές επενδύσεις σε στρατηγικές υποδομές σε Ρουμανία και Βουλγαρία, που έχουν ακτογραμμή στον Εύξεινο Πόντο. Στο σχέδιο περιλαμβάνονται η αναβάθμιση λιμανιών, σιδηροδρομικών γραμμών και αεροδρομίων, ώστε να μπορούν να υποδέχονται και να διακινούν βαρύ στρατιωτικό εξοπλισμό σε περίπτωση κρίσης.
«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα στρατεύματά μας μπορούν να φτάνουν εκεί που χρειάζονται, όταν χρειάζονται» είπε χαρακτηριστικά η Κάλας. Ο Επίτροπος Μεταφορών, Απόστολος Τζιτζικώστας, έχει δηλώσει ότι για τον εκσυγχρονισμό των στρατηγικών υποδομών μεταφορών απαιτούνται περίπου 75 δισ. ευρώ σε όλη την Ευρώπη.
Νέος ναυτικός κόμβος επιτήρησης και έλεγχος κρίσιμων εγκαταστάσεων
Κλείσιμο
Κρίσιμο στοιχείο του σχεδίου είναι η ίδρυση ενός Κέντρου Ναυτικής Ασφάλειας Μαύρης Θάλασσας, που θα λειτουργεί ως «μάτι της Ευρώπης» στην περιοχή. Θα προσφέρει έγκαιρη προειδοποίηση, ενίσχυση της επιχειρησιακής επίγνωσης και προστασία κρίσιμων υποδομών.
Αν και η τοποθεσία, το μοντέλο λειτουργίας και το κόστος δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί, η Κάλας ξεκαθάρισε πως θα αποτελέσει κεντρικό εργαλείο στη στρατηγική της Ένωσης. Επιπλέον, σχεδιάζεται αυστηρότερη παρακολούθηση της ξένης ιδιοκτησίας σε λιμάνια και κρίσιμες εγκαταστάσεις, με στόχο την πρόληψη παρεμβάσεων τρίτων κρατών.
Ενεργειακή και ψηφιακή θωράκιση της παράκτιας ζώνης
Στο εμπορικό σκέλος της στρατηγικής, η ΕΕ θα επεκτείνει τους ενεργειακούς διαδρόμους και τις ψηφιακές υποδομές σε συνεργασία με χώρες της περιοχής. Θα επενδύσει επίσης στην ανθεκτικότητα των παράκτιων κοινοτήτων, ώστε να αντιμετωπίζουν τις περιβαλλοντικές συνέπειες του πολέμου και τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Στον σημερινό κόσμο, οι χώρες αναζητούν αξιόπιστους και προβλέψιμους εταίρους -και η ΕΕ είναι ένας από αυτούς» τόνισε η Κος. «Μέσα από τέτοιες συνεργασίες ενισχύουμε τη συλλογική μας ασφάλεια και δημιουργούμε ευκαιρίες για όλους».
Η στρατηγική της ΕΕ περιλαμβάνει και ενεργή διπλωματία με έξι περιφερειακούς εταίρους: Ουκρανία, Μολδαβία, Γεωργία, Τουρκία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν. Η Κομισιόν επιδιώκει στενότερους πολιτικούς, στρατηγικούς και οικονομικούς δεσμούς με τις χώρες αυτές, ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ασφαλείας και επιρροής στην ευρύτερη περιοχή του Ευξείνου Πόντου.
