Μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου – τη Δευτέρα του Πάσχα 21 Απριλίου 2025 – καθολικοί σε όλο τον κόσμο θρήνησαν την απώλεια του αγαπημένου Ποντίφικα, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πήγαν στη Ρώμη – ανάμεσά τους και παγκόσμιοι ηγέτες – για την κηδεία του. Τώρα, η Καθολική Εκκλησία πρέπει να αποφασίσει ποιος θα είναι ο διάδοχός του στο Βατικανό, ο επόμενος Πάπας.
Η εκλογή του νέου Πάπα, είναι μία από τις πιο μυστικές και καθοριστικές διαδικασίες στο Βατικανό. Το απόγευμα της 7ης Μαΐου, οι καρδινάλιοι θα μπούν στην Καπέλα Σιστίνα για να εκλέξουν τον επόμενο ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας. Συνολικά 133 καρδινάλιοι θα λάβουν μέρος στην άκρως μυστική ψηφοφορία – γνωστή ως κονκλάβιο – με απαιτούμενη πλειοψηφία τα 2/3.
Από κονκλάβια που διήρκεσαν τρία χρόνια, μέχρι αυστηρές δίαιτες για αποτροπή μυστικών μηνυμάτων και την εμβληματική καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα, ακολουθούν 10 στοιχεία για την πιο μυστική – και συνάμα συναρπαστική – εκλογική διαδικασία στον κόσμο που ίσως δεν γνωρίζατε.
1. Το μακροβιότερο κονκλάβιο διήρκεσε σχεδόν τρία χρόνια
Δεν υπάρχει χρονικό όριο για το πόσο μπορεί να διαρκέσει ένα κονκλάβιο. Την πρώτη ημέρα γίνεται μία ψηφοφορία. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τις επόμενες δύο ημέρες γίνονται δύο ψηφοφορίες το πρωί και δύο το απόγευμα.
Αν μετά από τρεις ημέρες δεν υπάρχει ακόμα αποτέλεσμα, επιτρέπεται μία ημέρα παύσης για προσευχή και συζητήσεις – και αυτό το μοτίβο μπορεί να συνεχιστεί μέχρι οι καρδινάλιοι καταλήξουν σε ένα όνομα.
Το μακροβιότερο κονκλάβιο συνέβη το 1268, μετά τον θάνατο του Πάπα Κλήμη Δ’, και διήρκεσε 1.006 ημέρες. Πολιτικές, θρησκευτικές και οικογενειακές διαφωνίες εμπόδιζαν την πλειοψηφία.
Τελικά, η πλήρης απομόνωση των καρδιναλίων έφερε αποτέλεσμα το 1271 με την εκλογή του Πάπα Γρηγόριου Ι’. Από εκεί ξεκίνησε και η αυστηρή διαδικασία που γνωρίζουμε σήμερα.
2. Οι καρδινάλιοι σε αυστηρή δίαιτα για να αποτραπούν κρυφά μηνύματα μέσω των πιάτων
Στο παρελθόν, υπήρξαν προσπάθειες επικοινωνίας με τους καρδινάλιους μέσω φαγητού – κρυμμένα μηνύματα μέσα σε πίτες ή κοτόπουλα. Γι’ αυτό απαγορεύονται πλέον τέτοια φαγητά καθώς και μεταλλικά σκεύη.
Ακολουθώντας την παράδοση, μοναχές ετοιμάζουν απλά, τοπικά φαγητά όπως σουβλάκια από αρνί, μακαρόνια και βραστά λαχανικά.
3. Ο καπνός ενημερώνει τον κόσμο για την εκλογή νέου Πάπα
Μετά από κάθε ψηφοφορία, τα ψηφοδέλτια καίγονται. Αν έχει εκλεγεί Πάπας, λευκός καπνός αναδύεται από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα. Αν όχι, προστίθεται ένα μείγμα χημικών για να παραχθεί μαύρος καπνός. Αντιθέτως, λευκός καπνός δημιουργείται με άλλο μείγμα, σηματοδοτώντας την εκλογή.
Στις 2 Μαΐου, πυροσβέστες τοποθέτησαν την ειδική καμινάδα για την έναρξη του κονκλαβίου.
4. Το κονκλάβιο προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες
Η Ρώμη αναμένεται να δεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες που περιμένουν να δουν τον καπνό από την καμινάδα.
Σύμφωνα με το Forbes, οι αναζητήσεις πτήσεων από ΗΠΑ προς Ρώμη αυξήθηκαν κατά 345%, ενώ από το Μεξικό κατά 1000%.
Στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου στις 26 Απριλίου παρευρέθηκαν περίπου 400.000 άτομα. Πάνω από 100.000 βρέθηκαν στο κονκλάβιο του 2013, όταν εξελέγη ο Πάπας Φραγκίσκος.
5. Ο επόμενος Πάπας δεν χρειάζεται να είναι καρδινάλιος
Αν και όλοι οι Πάπες τα τελευταία χρόνια ήταν καρδινάλιοι, αυτό δεν είναι απαραίτητο.
Ο τελευταίος που εξελέγη χωρίς να είναι καρδινάλιος ήταν ο Ουρβανός ΣΤ’ το 1378. Πρακτικά, οποιοσδήποτε βαφτισμένος Καθολικός άνδρας μπορεί να γίνει Πάπας.
6. Η λέξη Κονκλάβιο προέρχεται από τα λατινικά
Το κονκλάβιο του 1268–71 οδήγησε τον Πάπα Γρηγόριο Ι’ να καθιερώσει το 1274 τους αυστηρούς κανόνες απομόνωσης. Η λέξη προέρχεται από τη φράση cum clave (με κλειδί), δηλαδή οι καρδινάλιοι κλείνονται μέσα, αποκομμένοι από κάθε εξωτερική επιρροή.
7. Το κονκλάβιο δεν γινόταν πάντα στην Καπέλα Σιστίνα
Αν και από το 1878 όλα τα κονκλάβια γίνονται εκεί, αυτό δεν ήταν πάντα ο κανόνας. Το πρώτο έγινε εκεί το 1492.
Στο παρελθόν, υπήρξαν 15 κονκλάβια εκτός Ρώμης, ακόμη και εκτός Ιταλίας – π.χ. στη Γαλλία (1314–16) και στη Γερμανία (1415–17).
8. Μόνο καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών ψηφίζουν
Από τους 252 καρδινάλιους, μόνο 135 είναι κάτω των 80 και δικαιούνται να συμμετάσχουν. Ο κανόνας αυτός καθιερώθηκε το 1970 από τον Πάπα Παύλο ΣΤ’. Το ιδανικό είναι να μην ξεπερνούν τους 120 εκλέκτορες. Στις 7 Μαΐου 2025, 133 καρδινάλιοι θα ψηφίσουν.
9. Οι εκλέκτορες μπορούν να αρνηθούν τη συμμετοχή
Αν και 76 ετών και κάτω του ορίου, ο καρδινάλιος Άντζελο Μπέτσιου παραιτήθηκε από το δικαίωμα συμμετοχής στις 29 Απριλίου, «για το καλό της Εκκλησίας».
Είχε καταδικαστεί το 2023 για υπεξαίρεση, ο ίδιος δηλώνει αθώος. Το 2020, ο Πάπας Φραγκίσκος τον είχε αποπέμψει από τη θέση του.
10. Τα κονκλάβια έχουν εμπνεύσει βιβλία και ταινίες
Η ταινία Conclave του 2024, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του 2016, γνώρισε μεγάλη επιτυχία μετά τον θάνατο του Φραγκίσκου, με αύξηση 283% στις προβολές. Επίσης κέρδισε Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.
Το The Two Popes (2019) που αναφέρεται στη μετάβαση από τον Πάπα Βενέδικτο στον Φραγκίσκο, παρουσίασε αύξηση 417% στις θεάσεις.
