Το κρατικό επενδυτικό ταμείο στην Τουρκία (TMSF) – με πρόσχημα την αντιμετώπιση της διαφθοράς – έθεσε υπό τον έλεγχό πάνω από 1.000 ιδιωτικές εταιρείες, με πολλούς να εκφράζουν φόβους για ένα πολιτικό σχέδιο δήμευσης περιουσιών.
Επισημαίνεται πως στη συντριπτική πλειονότητα πρόκειται για κατασχέσεις περιουσιών πολιτικών αντιπάλων, καθώς πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των ερευνών κατά αξιωματούχων και μελών της αντιπολίτευσης για διαφθορά.
Στους κύκλους μεγάλων επιχειρηματιών εκφράζονται έντονες ανησυχίες για πραγματικά κίνητρα των αρχών. Εξάλλου το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει και στο παρελθόν χρησιμοποιήσει το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων (TMSF) για να κατασχέσει τα περιουσιακά στοιχεία πολιτικών αντιπάλων στην Τουρκία.
Μέσα σε μόλις 12 μήνες, ο αριθμός των επιχειρήσεων υπό τον έλεγχο του TMSF έχει αυξηθεί ραγδαία. Το TMSF, που λειτουργεί ως διαχειριστής για εταιρείες κατά τη διάρκεια των ερευνών, ελέγχει επί του παρόντος 1.056 κατασχεμένες επιχειρήσεις, σε σύγκριση με 675 πριν από έναν χρόνο. Οι επιχειρήσεις καλύπτουν όλο το φάσμα της τουρκικής οικονομίας, από τα μέσα ενημέρωσης, τα χρηματοοικονομικά και την ενέργεια έως την ποδοσφαιρική ομάδα Κασίμπασα.
«Τα παίρνεις από αντιπάλους, τα δίνεις σε “πιστά χέρια”»
«Το AKP χρησιμοποιεί εδώ και καιρό το TMSF ως εργαλείο τόσο για τη ρύθμιση της οικονομίας όσο και για τη διοχέτευση πόρων προς εταιρείες φιλικές προς το κόμμα, παραγκωνίζοντας εκείνες που θεωρεί ανταγωνιστικές», δήλωσε στους Financial Times ο Μπερκ Εσέν, επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Sabancı της Κωνσταντινούπολης. Η κυβέρνηση μπορεί τώρα να προσπαθεί «να αναμορφώσει το ποιος ελέγχει την οικονομία και να αναδιατάξει τη δομή της τουρκικής επιχειρηματικής τάξης», πρόσθεσε.
Σημειώνεται πως ένα σημαντικό ποσοστό του μεγάλου κεφαλαίου στην Τουρκία πρόσκειται διαχρονικά στο κεμαλικό αντιπολιτευόμενο κόμμα CHP. Η καταστολή κατά του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, ξεκίνησε τον Μάρτιο με τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης και ηγέτη του CHP, Εκρέμ Ιμάμογλου, με κατηγορίες για διαφθορά. Ακολούθως στο στόχαστρο των τουρκικών αρχών βρέθηκαν κι άλλα στελέχη, απλά μέλη αλλά και επιχειρηματίες που συνδέονται με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα.
Το καθεστώς του Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να δείξει προς την τουρκική κοινή γνώμη πως δεν πρόκειται για πολιτικές διώξεις, πως οι αρχές είναι ανεξάρτητες και πως η κυβέρνηση είναι αμείλικτη απέναντι σε κάθε μορφή διαφθοράς και εγκληματικότητας, πρόσφατα προχώρησε και στην προφυλάκιση 19 διάσημων της τουρκικής σόουμπιζ με κατηγορίες για χρήση ναρκωτικών.
Αναλυτές έκαναν λόγο για ένα «θέατρο καταστολής», καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών, μεγάλα ονόματα της τουρκικής βιομηχανίας θεάματος, τραγουδιστές και ηθοποιοί, αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς κατηγορίες. Επίσης δεν είναι λίγοι αυτοί που επισημαίνουν πως η μακροχρόνια κρίση της τουρκικής οικονομίας έχει αυξήσει την ανάγκη του κυβερνώντος κόμματος να ενισχύσει τα πελατειακά του δίκτυα ενόψει των επόμενων εκλογών, του 2028.
«Ο ανείπωτος φόβος της επιχειρηματικής κοινότητας είναι ότι αυτές οι έρευνες δεν είναι μια “επιχείρηση καθαρών χεριών”, αλλά μια πλήρης επίθεση στον επιχειρηματικό τομέα», δήλωσε στους Financial Times ο Ατίλα Γεσιλάδα της GlobalSource Partners. Ο Ερντογάν, πρόσθεσε, «ίσως προσπαθεί είτε να διοχετεύσει κεφάλαια απευθείας στο Δημόσιο μέσω του TMSF είτε να μεταφέρει τον έλεγχο του κεφαλαίου από τους παλιούς επιχειρηματίες σε “πιστά χέρια”».
