Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που διαρκεί από το 2000 από το Κέντρο Mesulam για τη Γνωστική Νευρολογία και τη Νόσο Αλτσχάιμερ του Northwestern University έχει στρέψει την προσοχή στους «SuperAgers», ηλικιωμένα άτομα που έχουν διατηρήσει την εξαιρετική τους μνήμη, σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά ανθρώπων 30 χρόνια νεότερων. Οι «SuperAgers» είναι άτομα που, παρά την ηλικία τους, δεν παρουσιάζουν τις τυπικές γνωστικές διαταραχές που συνοδεύουν τη γήρανση, όπως η μνήμη ή η σκέψη.
Η μελέτη, που παρακολουθεί 290 άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω, έχει φέρει στο φως μοναδικά χαρακτηριστικά αυτών των ατόμων, τα οποία συμβάλλουν στην εξαιρετική τους εγκεφαλική υγεία. Παρά την παραδοχή ότι η γήρανση συνοδεύεται από εξασθένηση της μνήμης, οι «SuperAgers» αμφισβητούν αυτήν την πεποίθηση, αποδεικνύοντας ότι η διατήρηση της μνήμης σε προχωρημένη ηλικία είναι εφικτή.
Μια σειρά από εντυπωσιακά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι οι «SuperAgers» παρουσιάζουν συγκεκριμένα βιολογικά και νευρολογικά χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να διατηρούν την εγκεφαλική τους λειτουργία σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με την Δρ. Sandra Weintraub, καθηγήτρια στο Northwestern, αυτά τα χαρακτηριστικά δείχνουν ότι οι εγκεφαλικές διεργασίες αυτών των ατόμων είναι διαφορετικές από εκείνες των υπολοίπων ηλικιωμένων, καθιστώντας τους εξαιρετικά ανθεκτικούς στην άνοια και άλλες γνωστικές διαταραχές.
Αντίσταση και ανθεκτικότητα
Η έρευνα προσδιόρισε δύο βασικούς μηχανισμούς που καθορίζουν την «super aging». Ο πρώτος είναι η αντίσταση: οι εγκέφαλοι των «SuperAgers» δεν δημιουργούν τα γνωστά αμυλοειδή πλακίδια και κόμβους που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ ο δεύτερος είναι η ανθεκτικότητα: ακόμα και αν αυτά τα πλακίδια και κόμβοι σχηματιστούν, δεν φαίνεται να επηρεάζουν τις γνωστικές τους ικανότητες.
Οι «SuperAgers» έχουν επίσης σημαντικά πλεονεκτήματα στην εγκεφαλική τους δομή. Ο εγκέφαλός τους δεν εμφανίζει τη λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού, η οποία είναι συνήθης στους ηλικιωμένους. Αντίθετα, ο πρόσθιος προσαγωγός φλοιός τους, μια περιοχή που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων, τα συναισθήματα και τα κίνητρα, είναι παχύτερος ακόμα και από τον εγκέφαλο νεότερων ενηλίκων.
Η σημασία της κοινωνικότητας
Άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα δείχνουν ότι οι «SuperAgers» είναι συνήθως πολύ κοινωνικοί και διατηρούν ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις, γεγονός που ενδέχεται να συντελεί στην προστασία της γνωστικής τους υγείας. Εντυπωσιακή είναι και η παρουσία περισσότερων νευρικών κυττάρων τύπου von Economo, τα οποία σχετίζονται με κοινωνικές συμπεριφορές και τη μνήμη.
Μια από τις πιο πολύτιμες συμβολές αυτών των ατόμων στην επιστήμη είναι η δωρεά του εγκεφάλου τους μετά το θάνατο. Ο Δρ. Tamar Gefen, συν-συγγραφέας της μελέτης, αναφέρει ότι η ανάλυση των εγκεφάλων τους έχει οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις που προσφέρουν «επιστημονική αθανασία», δίνοντας νέα ελπίδα στην κατανόηση της γνωστικής ανθεκτικότητας και της πρόληψης ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.
Αντί να προτείνουν τρόπο και ποιότητα ζωής, συνιστούν δωρεά εγκεφάλου.