Η προσπάθεια του Καζακστάν να επαναδιαπραγματευτεί παλαιά και αδιαφανή πετρελαϊκά συμβόλαια στο κοίτασμα Kashagan προκαλεί εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η κυβέρνηση της χώρας αμφισβητεί τα προνόμια ξένων πετρελαϊκών κολοσσών και επαναφέρει στο προσκήνιο ζητήματα διαφάνειας, κυριαρχίας και ελέγχου των εθνικών πόρων.
Όπως μεταδίδει η Euractiv, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), το 98% των εσόδων από το υπεράκτιο κοίτασμα Kashagan στην Κασπία Θάλασσα —το σημαντικότερο ενεργειακό εύρημα του Καζακστάν τις τελευταίες δεκαετίες— κατευθύνεται σε ξένες εταιρείες, αφήνοντας στη χώρα μόλις το 2%.
Το έργο διαχειρίζεται η North Caspian Operating Company (NCOC), στην οποία συμμετέχουν ευρωπαϊκοί ενεργειακοί κολοσσοί όπως οι Shell (Ην. Βασίλειο), Eni (Ιταλία) και TotalEnergies (Γαλλία), καθεμία με ποσοστό 16,8%.
Οι συμφωνίες υπογράφηκαν το 1997, λίγο μετά την ανεξαρτησία του Καζακστάν, με όρους εξαιρετικά ευνοϊκούς για τις πολυεθνικές — και παραμένουν μη δημοσιευμένες έως σήμερα.
Ο πρόεδρος Kassym Zhomart Tokayev ανακοίνωσε στις αρχές του έτους ότι θα επιδιώξει την αναθεώρηση των συμβάσεων υπό νέους, πιο επωφελείς όρους.
Παρότι οι υφιστάμενες συμβάσεις λήγουν το 2037, το Καζακστάν έχει ήδη προσφύγει σε διεθνή διαιτησία διεκδικώντας 160 δισ. δολάρια, επικαλούμενο παραβιάσεις διαδικασιών και περιβαλλοντικούς όρους.
«Αυτές οι συμβάσεις είναι “παγωμένες” εδώ και 30 χρόνια! Τέτοιο καθεστώς δεν υπάρχει πουθενά αλλού», δήλωσε ο Olzhas Baidildinov, πρώην σύμβουλος του Υπουργείου Ενέργειας.
