Την ημέρα που δημοσιεύτηκαν οι νέοι δασμοί που προκαλούν αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο, ο Ντόναλντ Τραμπ προέβη σε δύο ακόμα… μεγάλες δημόσιες ανακοινώσεις. Δύο νέες αίθουσες θα κατασκευαστούν στον Λευκό Οίκο, μία για χορό και μία για αθλήματα.
Έχοντας δίπλα του αστέρες του αθλητισμού ο Τραμπ αναφέρθηκε παρεμπιπτόντως στους δασμούς λέγοντας ότι «κάναμε πολλές συμφωνίες, κάναμε μερικές άλλες πριν από λίγο καιρό – δεν ξέρω αν θα σας ενδιέφερε αυτή τη στιγμή. Δεν θα μπω καν στον κόπο να σας πω».
Η επίδειξη αδιαφορίας φάνηκε να ήταν σχεδιασμένη για να «πικάρει» εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς, και βασικούς συμμάχους όπως η Ταϊβάν και η Ινδία, που προσπαθούσαν να κλείσουν συμφωνία για χαμηλότερους δασμούς αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Οι αξιωματούχοι του προέδρου δεν μπόρεσαν επίσης να πουν σε ποιες συμφωνίες αναφερόταν ο Τραμπ, και τα αντιφατικά μηνύματα που εξέπεμπε για ακόμα μία φορά ο Λευκός Οίκος αντανακλούσαν σύμφωνα με τους Financial Times τις πολλές εσωτερικές συζητήσεις μέχρι την τελευταία στιγμή μεταξύ των συμβούλων του προέδρου.
Μέχρι και λίγες ώρες πριν τη δημοσίευση του εκτελεστικού διατάγματος για τους δασμούς, αξιωματούχοι ανέφεραν ότι ο πρόεδρος δεν είχε ακόμα αποφασίσει ποιους να «ανταμείψει» και ποιους να «τιμωρήσει».
Καθώς πλησίαζε η προθεσμία, συγκέντρωσε τους κορυφαίους συμβούλους του: ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ και ο εμπορικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ πέρασαν ώρες στο Οβάλ Γραφείο, συζητώντας τα τελικά σχέδια.
Οι ανακοινώσεις βέβαια προκάλεσαν έκπληξη και άφησαν συμμάχους των ΗΠΑ απογοητευμένους. Το κριτήριο επιβολής δασμών φάνηκε ότι δεν ήταν αποκλειστικά οικονομικό αλλά σε κάποιες περιπτώσεις πρωτίστως πολιτικό.
Η Βραζιλία – που δεν κατατάσσεται στις συμμαχικές κυβερνήσεις- το ανακάλυψε αυτό όταν ο Τραμπ επέβαλε ξαφνικά στη χώρα έναν επιπλέον δασμό 40% λόγω της δίωξης που υφίσταται ο ακροδεξιός πρώην ηγέτης της χώρας, Ζαΐρ Μπολσονάρου, για απόπειρα πραξικοπήματος.
Άλλες χώρες βρέθηκαν ριγμένες παρά τις προσπάθειες που έκαναν για να πείσουν τον αμερικανό ηγέτη ότι έχουν τις καλύτερες των προθέσεων.
Η Ταϊβάν, ο σημαντικότερος εξαγωγέας ημιαγωγών στον κόσμο, είχε φτάσει κοντά στην επίτευξη συμφωνίας πριν από σχεδόν ένα μήνα, ανέφεραν στους FT πηγές με γνώση των συνομιλίων.
Ωστόσο ο Λευκός Οίκος δεν έλαβε υπόψη την προσφορά της Ταϊπέι καθώς δεν ήθελε να ρισκάρει τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με την Κίνα και μία πιθανή συνάντηση του Τραμπ με τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Έτσι ο Λευκός Οίκος επέβαλε 20% δασμό στα προϊόντα της Ταϊβάν, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει τον ρόλο «προστάτη» της χώρας απέναντι στις «επεκτατικές βλέψεις» της Κίνας.
Η Ινδία έμεινε επίσης άναυδη. Προσέλαβε τον Τζέισον Μίλερ, κεντρικό σύμβουλο της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ πέρυσι, για να προσπαθήσει να κερδίσει την προσοχή του προέδρου. Αλλά το Νέο Δελχί δυσκολεύτηκε να τον πείσει ότι έκανε αρκετά για να ανοίξει τις αγορές του στους Αμερικανούς εξαγωγείς.
Κάθε φορά που ο Λούτνικ παρουσίαζε στον Τραμπ μια νέα ινδική πρόταση, ο πρόεδρος τον έστελνε πίσω για να διαπραγματευτεί πιο σκληρά, ανέφεραν άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Καθώς ο χρόνος τελείωνε, ο Τραμπ επιτίθετο στην «νεκρή» οικονομία της Ινδίας και την προειδοποιούσε για περαιτέρω κυρώσεις για τις σχέσεις με τη Ρωσία.
Οι δασμοί ως εκβιασμός στη γεωπολιτική σκακιέρα
Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, ο οποίος κέρδισε πρόσφατα τις εκλογές υποσχόμενος ότι θα συγκρατούσε τον Τραμπ, είχε στείλει μια ομάδα στην Ουάσιγκτον για συνομιλίες προκειμένου να κλείσουν μια συμφωνία. Όταν απέτυχε, προσπάθησε να τηλεφωνήσει στον πρόεδρο. Οι κλήσεις του όμως έμειναν αναπάντητες.
Ο Τραμπ φρόντισε να απειλήσει δημόσια τον Καναδά ότι θα τιμωρηθεί με υψηλό δασμό μετά την ανακοίνωση της Οτάβα ότι σκοπεύει να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος, όπως και έγινε.
Ο τρόπος που μεταχειρίζεται ο Τραμπ τους στενούς συμμάχους των ΗΠΑ δέχτηκε επικρίσεις από τους Δημοκρατικούς.
Ο Ρον Γουάιντεν, ο κορυφαίος Δημοκρατικός στην επιτροπή της Γερουσίας που επιβλέπει το εμπόριο, τον κατηγόρησε ότι διασπείρει «χάος» και «συρρικνώνει την οικονομία».
«Το μόνο που έχει επιφέρει ο Τραμπ είναι πολύ υψηλότεροι φόροι σε βασικά προϊόντα που αγοράζουν οι Αμερικανοί από άλλες χώρες», είπε.
Από τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τον εμπορικό πόλεμο της «Ημέρας της Απελευθέρωσης», η προσέγγισή του έγινε αντικείμενο μελέτης της ασταθούς συμπεριφοράς, σχολιάζουν οι FT.
Επέβαλε τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς, προκαλώντας τρικυμία στις παγκόσμιες αγορές και στη συνέχεια τους σταμάτησε. Κλιμάκωσε έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα τόσο γρήγορα που οι οικονομολόγοι προειδοποίησαν για παγκόσμια ύφεση και στη συνέχεια συμφώνησε σε εκεχειρία, ωθώντας τους επικριτές του να του δώσουν το παρατσούκλι Taco (Trump Always Chicken Out): «Ο Τραμπ πάντα διστάζει».
Επέβαλε δασμούς στο Μεξικό και τον Καναδά, αλλά στη συνέχεια εξαίρεσε τα περισσότερα προϊόντα. Υποσχέθηκε να συνάψει 90 εμπορικές συμφωνίες εντός 90 ημερών, αλλά εξασφάλισε πολύ λιγότερες.
Το επιτελείο που χειρίζεται τις διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες βρίσκονται τρεις άνδρες με εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες και υπόβαθρα: ο Λούτνικ, ο Γκριρ, και ο Μπέσεντ έπρεπε να βρουν μία κοινή φόρμουλα μεταξύ τους που στη συνέχεια γνώριζαν ότι μπορεί να ακυρωθεί από τον Τραμπ.
Ο ίδιος ο πρόεδρος φαίνεται πως παρενέβη προσωπικά σε κάποιες συμφωνίες.
Οι δύο κατηγορίες
Οι συμφωνίες που έχει εγκρίνει ο Τραμπ ποικίλλουν σε στυλ και ουσία, αλλά εμπίπτουν σε δύο ευρείες κατηγορίες, σύμφωνα με έναν Αμερικανό αξιωματούχο.
Οι χώρες είτε έπρεπε να μειώσουν τα περισσότερα από αυτά που οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν μη δασμολογικά εμπόδια, όπως οι κανόνες ασφάλειας των αυτοκινήτων ή τα πρότυπα για τα φάρμακα, είτε έπρεπε να «αγοράσουν» έκπτωση στους δασμούς με δεσμεύσεις για μεγάλες επενδύσεις στις ΗΠΑ.
Αυτό έκανε και η ΕΕ με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συναντά τον πρόεδρο των ΗΠΑ στο σπίτι του στη Σκωτία που είχε πάει για να παίξει γκολφ, μία κίνηση που δέχτηκε επικρίσεις από Ευρωπαίους ηγέτες όπως εξάλλου και το περιεχόμενο της συμφωνίας που παραχωρεί πολύ περισσότερα στις ΗΠΑ από αυτά που θα ήθελε η Ένωση.
Τα τελευταία μέτρα που ανακοίνωσε ο Τραμπ είναι λιγότερο ακραία από αυτά που πρότεινε αρχικά τον Απρίλιο, αλλά θα αυξήσουν τον μέσο δασμολογικό συντελεστή περίπου στο 17%, από λιγότερο από 2,5% στην αρχή του έτους.
Επίσης πολλές ξένες πρωτεύουσες είναι πλέον δεσμευμένες σε υψηλότερους δασμούς μέσω των συμφωνιών τους με την Ουάσιγκτον.
Άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς, εντείνουν τώρα τις προσπάθειές τους για τη μείωση των επιπλέον δασμών που ανακοινώθηκαν την Πέμπτη, διαπραγματευόμενες από μια πιο αδύναμη θέση.
Ο Μάιρον Μπρίλιαντ, ανώτερος σύμβουλος στην DGA-Albright Stonebridge Group, δήλωσε ότι ο Τραμπ έπαιζε «ρωσική ρουλέτα» με την παγκόσμια οικονομία, αλλά ότι η αποφασιστικότητά του να επιβάλει δασμούς φαίνεται σταθερή.
