Από την έκθεση της 4ης Νοεμβρίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απευθύνει μια σαφή και εκκωφαντική προειδοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση: τα επίπεδα χρέους των κρατών-μελών «κινδυνεύουν να γίνουν εκρηκτικά» εάν δεν υλοποιηθούν άμεσα και ριζικές μεταρρυθμίσεις σε επιχειρήσεις, αγορά εργασίας και δημόσιες δαπάνες.
Η έκθεση τονίζει ότι η δημοσιονομική βιωσιμότητα της Ευρώπης πλέον συνδέεται με την επανεξέταση του κοινωνικού συμβολαίου—υπονοώντας έμμεσα ότι το σύγχρονο κράτος πρόνοιας βρίσκεται υπό ριζική αναθεώρηση.
Οι βασικές επισημάνσεις
Η Ένωση έχει διοχετεύσει τεράστιους πόρους στην Ουκρανία, ενώ παράλληλα η αύξηση των τιμών ενέργειας μετά τον αποκλεισμό των ρωσικών εισαγωγών επιβάρυνε σημαντικά τις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Η αποβιομηχάνιση που τις ακολούθησε, σε συνδυασμό με τα αυξημένα δημοσιονομικά ελλείμματα, δημιουργεί τώρα έναν οξύ «λογαριασμό». Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το κράτος πρόνοιας βρίσκεται —όπως διαμηνύεται— «ένα βήμα πριν την αποδόμηση».
Οι προβολές της έκθεσης δείχνουν ότι, χωρίς δράση, το δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών κρατών-μελών θα μπορούσε να διπλασιαστεί, φθάνοντας κατά μέσο όρο το 130% του ΑΕΠ έως το 2040.
Οι προτεινόμενες λύσεις – και οι υπό-ήως «κατεδαφιστικές» συνέπειες
Το ΔΝΤ προτείνει ότι, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, είναι απαραίτητος ο περιορισμός των κοινωνικών δαπανών και η αναθεώρηση βασικών δημόσιων υπηρεσιών. Μεταξύ άλλων:
Διαφοροποίηση μεταξύ «βασικών» και «premium» υπηρεσιών στους τομείς της σύνταξης, της εκπαίδευσης και της υγείας — δηλαδή, μόνο οι βασικές να παραμείνουν πλήρως δημόσιες, οι υπόλοιπες να περιοριστούν ή να ιδιωτικοποιηθούν.
Χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ισπανία, αναφέρονται ρητά ότι «πρέπει να θυσιάσουν τα πάντα στο όνομα της δημοσιονομικής ορθότητας».
Ποιος αναλαμβάνει το βάρος;
Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., η Germany, «βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των πιέσεων». Το Βερολίνο, όπως επισημαίνεται, υποστηρίζει περικοπές κοινωνικών παροχών ως αναγκαίο μέτρο προσαρμογής για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Τι μέλλει γενέσθαι;
Το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες ακόμη δεν έχουν δώσει ουσιαστική απάντηση στις επισημάνσεις του ΔΝΤ — ενώ τα κονδύλια για την ενεργειακή επιβάρυνση και την Ουκρανία φαίνεται να συνεχίζονται έως το 2026 — εντείνει τις ανησυχίες για το αν η Ευρώπη οδεύει σε μια νέα εποχή δημοσιονομικής πειθαρχίας με σημαντικό κοινωνικό κόστος.
