Η Σουηδία θα πρέπει να απαγορεύσει τις υιοθεσίες παιδιών από το εξωτερικό και να ζητήσει συγγνώμη για την παράνομη και ανήθικη απομάκρυνση χιλιάδων παιδιών από τις χώρες καταγωγής τους. Σύμφωνα με έρευνα δημόσιου φορέας, τα παιδιά αυτά προέρχονταν από χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Κολομβία, η Κίνας και η Σρι Λάνκα. Οι παράνομες υιοθεσίες που εξετάστηκαν είχαν γίνει σε διάστημα αρκετών δεκαετιών.
Η έρευνα διήρκεσε τέσσερα χρόνια και σύμφωνα με την επικεφαλής, Άνα Σίνγκερ, το σουηδικό κράτος «παραβίασε ανθρώπινα δικαιώματα», καταγγέλλοντας ακόμη και περιπτώσεις εμπορίας παιδιών από τη δεκαετία του 1970 έως τη δεκαετία του 2000.
Ορισμένα παιδιά υιοθετήθηκαν χωρίς τη συναίνεση των γονέων, χιλιάδες άλλα μεταφέρθηκαν στη Σουηδία με πλαστά έγγραφα. Συχνά, οι αρχές δεν είχαν υπογεγραμμένα έγγραφα που να αποδεικνύουν τη συναίνεση των βιολογικών γονέων, ακόμη και αν οι ταυτότητές τους ήταν γνωστές.
60.000 υιοθεσίες από το 1950
Οι υιοθεσίες παιδιών από το εξωτερικό ξεκίνησαν στη Σουηδία τη δεκαετία του 1950 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Έκτοτε έχουν υιοθετηθεί περισσότερα από 60.000 παιδιά έχουν υιοθετηθεί από χώρες σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ αυτών και η Χιλή, η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ, η Πολωνία, η Αιθιοπία και η Ρωσία.
Στο αποκορύφωμα των υιοθεσιών από το εξωτερικό, το 1977, 1.776 παιδιά πήγαν σε οικογένειες στη Σουηδία. Αν και ο αριθμός έχει μειωθεί έκτοτε, οι διεθνείς υιοθεσίες συνεχίζονται. Το 2024 54 παιδιά υιοθετήθηκαν διεθνώς μέσω ενός εξουσιοδοτημένου οργανισμού.
Σύμφωνα με την Άνα Σίνγκερ, «υπάρχουν παρατυπίες στις διεθνείς υιοθεσίες στη Σουηδία. Υπάρχουν επιβεβαιωμένες περιπτώσεις εμπορίας παιδιών κατά τη διάρκεια κάθε δεκαετίας από τη δεκαετία του 1970 έως τη δεκαετία του 2000, κυρίως σε ατομικές και ιδιωτικές υιοθεσίες. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά έχουν επίσης υιοθετηθεί χωρίς την εθελοντική και ενημερωμένη συγκατάθεση των γονέων τους».
Ορισμένα από αυτά τα είχαν κηρυχθεί ψευδώς νεκρά, ώστε να δοθούν σε οικογένειες στη Σουηδία, ενώ άλλα παραδόθηκαν για υιοθεσία από άτομα που δεν ήταν οι γονείς τους. Επίσης, ορισμένοι γονείς δεν καταλάβαιναν την έννοια της συναίνεσης για υιοθεσία στο εξωτερικό.
«Το κράτος πρέπει να αναγνωρίσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν συμβεί στη διαδικασία διεθνούς υιοθεσίας και τις συνέπειες που είχε για τα υιοθετημένα άτομα και τις οικογένειές τους, και να ζητήσει συγχώρεση», είπε η Άνα Σίνγκερ. Όπως διαπιστώθηκε από την έρευνα, η κυβέρνηση είχε προηγουμένως ενημερωθεί για παρατυπίες στις διεθνείς υιοθεσίες.
Η επικεφαλής της έρευνας δήλωσε ότι, με βάση τα ευρήματά της, η Σουηδία θα πρέπει να σταματήσει τις διεθνείς υιοθεσίες.
Και έκανε μια σειρά από συστάσεις. Αυτές περιλαμβάνουν:
Να δημιουργηθεί ένα εθνικό κέντρο πόρων για υιοθετημένα άτομα και ζητήματα υιοθεσίας που να προσφέρει υποστήριξη
Να εγκριθεί ένα ταξιδιωτικό επίδομα ύψους 15.000 σουηδικών κορόνων (περίπου 1.200 ευρώ) για τα θύματα, ώστε να ταξιδέψουν στη χώρα καταγωγής τους.
Η Άνα Σίνγκερ συνέστησε επίσης η διασυνοριακή υιοθεσία να επιτρέπεται μόνο όταν υπάρχει προσωπική σχέση μεταξύ του αιτούντος και του παιδιού. «Το κράτος θα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για να διασφαλίσει ότι η υιοθεσία είναι προς το συμφέρον του παιδιού και ότι η διαδικασία είναι νομικά ασφαλής», επισημαίνει η έκθεση.
Η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη δηλώσει εάν προτίθεται να υιοθετήσει τις συστάσεις.
Επιτροπή Υιοθεσιών
Η Επιτροπή Υιοθεσιών υπό την Άνα Σίνγκερ διορίστηκε τον Οκτώβριο του 2021 από την τότε υπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων, Λένα Χάλενγκρεν. Αφορμή ήταν δημοσιογραφική έρευνα της εφημερίδας Dagens Nyheter (DN) που αποκάλυψε ότι παιδιά από φτωχές οικογένειες σε άλλες χώρες είχαν κλαπεί από τους βιολογικούς τους γονείς για να υιοθετηθούν στη Σουηδία.
Η Ματίλντε Χάνσον, αναπληρώτρια διευθύντρια σύνταξης της εφημερίδας DN, η οποία ηγήθηκε της έρευνας της εφημερίδας το 2021, μίλησε στον Guardian. Είπε ότι η Σουηδία είχε «συστημικά εγκρίνει υιοθεσίες, βασισμένη σε παραποιημένα έγγραφα από δικτατορίες σε όλο τον κόσμο».
«Ανακαλύψαμε απαγωγές παιδιών, ανακαλύψαμε απάτες, ανακαλύψαμε πολιτικούς που γνώριζαν ή λάμβαναν προειδοποιήσεις όλα αυτά τα χρόνια και δεν ενεργούσαν σύμφωνα με αυτές», είπε. Επισήμανε ότι η σουηδική κοινωνία πρέπει να αναγνωρίσει τι είχε συμβεί και να ζητήσει συγγνώμη. Επίσης, ότι πολλά από τα θύματα αυτών των παράνομων πρακτικών πιστεύουν ότι θα έπρεπε να υπάρξουν αποζημιώσεις, ώστε να μπορέσουν να βρουν τους βιολογικούς τους γονείς και να διερευνήσουν το ιστορικό τους: «Πολλές από τις πηγές μας λένε ότι αυτό θα σήμαινε πολλά γι’ αυτούς».
Αλλού στην Ευρώπη, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Δανία έχουν σταματήσει ή περιορίσει τις διεθνείς υιοθεσίες. Η υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων της Σουηδίας, Καμίλα Βάλτερσον Γκρένβαλ, χαρακτήρισε τα ευρήματα «φρικτά».
«Για πολύ καιρό, παιδιά και γονείς -τόσο εδώ στη Σουηδία όσο και σε άλλα μέρη του κόσμου- έχουν εκτεθεί σε σοβαρά λάθη στο πλαίσιο της διεθνούς υιοθεσίας», είπε στον Guardian. «Πρόκειται για ζωές που σημαδεύτηκαν από προδοσία. Kαταλαβαίνω ότι αυτές οι πληροφορίες προκαλούν έντονα συναισθήματα σε πολλούς.
»Η κυβέρνηση λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τα συμπεράσματα και τις κριτικές που έχουν γίνει. Τώρα θα αναλύσουμε διεξοδικά την έρευνα για να μπορέσουμε να λάβουμε τεκμηριωμένες και υπεύθυνες αποφάσεις για το πώς να προχωρήσουμε».
