Στην καρδιά της Αφρικής, το Σουδάν βυθίζεται στη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση της σύγχρονης ιστορίας του.
Από τον Απρίλιο του 2023, η χώρα σπαράσσεται από μια ανελέητη σύγκρουση ανάμεσα στον στρατό (SAF) του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν και τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) του Μοχάμεντ Χάμνταν Νταγκαλό, γνωστού ως Χεμεντί.
Το άλλοτε ακμαίο Χαρτούμ έχει μετατραπεί σε φάντασμα – μια πρωτεύουσα που αντηχεί μόνο από εκρήξεις και πυροβολισμούς. Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ πάνω από 15.000 έχουν χάσει τη ζωή τους. Ο ΟΗΕ προειδοποιεί για μια ανθρωπιστική καταστροφή με χαρακτηριστικά γενοκτονίας, ιδιαίτερα στο Νταρφούρ, όπου μαρτυρίες μιλούν για μαζικούς βιασμούς, επιθέσεις σε χωριά και στοχευμένες δολοφονίες μη αραβικών πληθυσμών.
Από την πτώση του Μπασίρ στο κενό εξουσίας
Η σημερινή τραγωδία έχει τις ρίζες της στο 2019, όταν ο δικτάτορας Ομάρ αλ Μπασίρ έπεσε ύστερα από 30 χρόνια αυταρχισμού. Οι δρόμοι του Χαρτούμ τότε γέμισαν με συνθήματα για ελευθερία, ειρήνη και δικαιοσύνη. Όμως οι στρατηγοί που υποσχέθηκαν τη μετάβαση στη δημοκρατία κράτησαν για τους εαυτούς τους τα κλειδιά της εξουσίας.
Ο Μπουρχάν και ο Χεμεντί, άλλοτε σύμμαχοι σε αιματηρές εκστρατείες στο Νταρφούρ και στην Υεμένη, έγιναν αντίπαλοι θανάσιμων φιλοδοξιών. Η προσωρινή συμφωνία με τις πολιτικές δυνάμεις κατέρρευσε το 2021, όταν ο στρατός ανέτρεψε την κυβέρνηση. Από τότε, το Σουδάν ζει χωρίς κέντρο, χωρίς κράτος, χωρίς προοπτική.
Διεθνές παιχνίδι σκιών
Πίσω από τον πόλεμο, διαφαίνονται συμφέροντα που ξεπερνούν τα σύνορα. Η Αίγυπτος στηρίζει τον Μπουρχάν. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φέρονται να εξοπλίζουν τον RSF μέσω Λιβύης. Η Ρωσία επιδιώκει πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να διατηρήσει ισορροπίες.
Το αποτέλεσμα; Ένας πόλεμος δι’ αντιπροσώπων, σε μια χώρα που κρατά στα σπλάχνα της χρυσό, πετρέλαιο και στρατηγική θέση.
Χωρίς αύριο
Σήμερα, το Σουδάν είναι ουσιαστικά κομμένο στα δύο: ο Μπουρχάν ελέγχει τον βορρά και τα παράλια, ενώ ο RSF έχει κυριαρχία στο Νταρφούρ και σε μεγάλο μέρος του νότου. Η κρατική διοίκηση έχει παραλύσει, τα νοσοκομεία λειτουργούν χωρίς ρεύμα και τα σχολεία έχουν σιγήσει.
Ο ΟΗΕ προειδοποιεί: αν δεν υπάρξει πολιτική λύση, το Σουδάν θα γίνει “νέα Σομαλία”.
Κι ενώ ο κόσμος έχει στραμμένο το βλέμμα του στην Ουκρανία και τη Γάζα, ένας ολόκληρος λαός βυθίζεται στη λήθη.
Η ιστορία του Σουδάν δεν είναι μόνο ιστορία ενός πολέμου. Είναι η αποτυχία μιας επανάστασης που ζητούσε αξιοπρέπεια — και βρήκε μπροστά της τα ίδια όπλα που ήθελε να σπάσει.
