Η επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τη γεωπολιτική ισορροπία της Ευρώπης – όχι με δηλώσεις, αλλά με πραγματικά στρατιωτικά σχέδια.
Σύμφωνα με το Euractiv, Ευρωπαίοι διπλωμάτες επιβεβαιώνουν πως η Ουάσινγκτον ετοιμάζεται να αποσύρει έως και 20.000 στρατιώτες από την ευρωπαϊκή ήπειρο, προκαλώντας σοκ στο ΝΑΤΟ και ανησυχία σε πρωτεύουσες της ΕΕ που για δεκαετίες στηρίζονταν στην αμερικανική ασπίδα.
Το τέλος της αμερικανικής ασφάλειας στην Ευρώπη;
Ο Donald Trump δεν κρύβει τις προθέσεις του: θεωρεί την Ευρώπη «επιδοτούμενη» από τις ΗΠΑ και έχει κατ’ επανάληψη καταγγείλει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ για «ανισόρροπη κατανομή βαρών».
Η απόφαση για επανεξέταση της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη έρχεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή:
• Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με υψηλό κόστος και ζοφερή έκβαση.
• Η Ευρώπη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, χωρίς να διαθέτει πλήρη αυτονομία άμυνας.
• Η πιθανή αποχώρηση χιλιάδων στρατιωτών σημαίνει κενό ισχύος σε στρατηγικά σημεία όπως η Γερμανία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αντί για ενίσχυση, όπως πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες ανέμεναν, το ΝΑΤΟ μπορεί σύντομα να κληθεί να υποκαταστήσει την Αμερικανική παρουσία — κάτι για το οποίο δεν είναι ακόμη έτοιμο.
Η μετατόπιση της στρατηγικής προτεραιότητας των ΗΠΑ
Η σκέψη του Trump δεν είναι απλώς τιμωρητική προς την Ευρώπη — είναι αναπροσανατολιστική. Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, προετοιμάζονται να μεταφέρουν:
• Μέρος των δυνάμεων προς την Ασία, όπου ο στρατηγικός ανταγωνισμός με την Κίνα κλιμακώνεται.
• Ή εναλλακτικά, να ενισχύσουν τη Μέση Ανατολή, αν ο πόλεμος Ισραήλ–Ιράν γενικευτεί.
Αυτό σημαίνει ότι η παγκόσμια προτεραιότητα της Ουάσινγκτον μετατοπίζεται και η Ευρώπη — για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο — παύει να αποτελεί το κέντρο της γεωπολιτικής προσοχής των ΗΠΑ.
Το ΝΑΤΟ σε σταυροδρόμι: Ευρωπαϊκή αυτάρκεια ή αποδιοργάνωση;
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που μόλις στο τέλος Ιουνίου συμφώνησαν σε αύξηση αμυντικών δαπανών ώστε να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις Τrump αιφνιδιάστηκαν. Παρά τις διαβεβαιώσεις για «συντονισμό», καμία λεπτομερής ενημέρωση για τα σχέδια απόσυρσης δεν έχει παραδοθεί στους συμμάχους.
Αυτό εγείρει σοβαρά ερωτήματα:
• Είναι οι ΗΠΑ ακόμη δεσμευμένες στον Άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας;
• Μπορεί η Ευρώπη να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία, όπως οραματίστηκε ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron;
• Θα καταρρεύσει το ΝΑΤΟ εκ των έσω, αν η αμερικανική συνεισφορά αποδυναμωθεί;
Αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν μερικώς ή ολικώς, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία) θα κληθούν να αναλάβουν το κόστος και τη διοίκηση της κοινής άμυνας.
Αυτό μπορεί να σημάνει είτε ισχυροποίηση της ΕΕ ως γεωπολιτικού παίκτη, είτε κατάρρευση του ευρωατλαντικού δεσμού.
Η Ευρώπη στο κατώφλι μιας ιστορικής ευθύνης
Η ενδεχόμενη αποχώρηση 10.000–20.000 Αμερικανών στρατιωτών δεν είναι απλώς μια τακτική αναδιάταξη, αλλά μια στρατηγική ρήξη με τις σταθερές της μεταπολεμικής εποχής.
Ο Τrump είτε από ιδεολογία είτε από υπολογισμό, αναγκάζει την Ευρώπη να ωριμάσει αμυντικά και στρατηγικά.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν ο Trump θα τολμήσει — είναι αν η Ευρώπη είναι έτοιμη.
