Παγιδευμένες στη φτώχεια, εγκλωβισμένες ανάμεσα στην παράδοση και την ανυπαρξία εκπαίδευσης, ανήλικες στα Σκόπια συνάπτουν γάμους που συχνά εξυπηρετούν αποκλειστικά τα οικονομικά συμφέροντα των οικογενειών τους. Μια πραγματικότητα που συγκλονίζει και αποκαλύπτει μια σύγχρονη μορφή δουλείας στην καρδιά των Βαλκανίων.
Δεκαεπτά θύματα σε πέντε χρόνια
Η διευθύντρια προγράμματος του συλλόγου Open Porta La Strada, Μαρίγια Τοντόροφσκα, αποκαλύπτει ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν εντοπιστεί 17 περιπτώσεις εμπορίας παιδιών με σκοπό τον αναγκαστικό γάμο, όπου είναι εμφανείς μορφές οικονομικού καταναγκασμού, συναισθηματικής και ψυχολογικής βίας, καθώς και σωματικής κακοποίησης.
«Πρόκειται για μια μορφή σκληρής εκμετάλλευσης», εξηγεί η Τοντόροφσκα στο Radio Free Europe, προσθέτοντας ότι το φαινόμενο έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία πενταετία.
Θύματα από 11 έως 14 ετών
Τα κορίτσια που παντρεύονται με αυτόν τον τρόπο είναι μεταξύ 12 και 14 ετών, αν και έχει καταγραφεί περίπτωση θύματος μόλις 11 ετών. Σύμφωνα με την Τοντόροφσκα, αυτά τα παιδιά δεν βρίσκονται σε ηλικία που να μπορούν να συναινέσουν σε γάμο, καθώς εξακολουθούν να εξαρτώνται πλήρως από τους γονείς τους.
Όταν παντρεύονται, εγκαταλείπουν το σχολείο για πάντα – πολλά από αυτά δεν φοίτησαν ποτέ. Σε μια τόσο πρόωρα τερματισμένη παιδική ηλικία, γεμάτη χρόνιο άγχος, έρχεται η εγκυμοσύνη, η οποία ενισχύει ακόμη περισσότερο την οικονομική εξάρτηση και την παγίδευση.
Ανατριχιαστικά στατιστικά
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2021, το 1,9% των κοριτσιών ηλικίας 15 έως 19 ετών έχουν ήδη γεννήσει ένα παιδί – το 76% αυτών έχει ένα παιδί, το 19,5% έχει δύο και ένας μικρός αριθμός έχει τρία ή περισσότερα.
Οι γεννήσεις παιδιών σε εφηβική ηλικία είναι ιδιαίτερα συχνές μεταξύ των κοριτσιών Ρομά: 13,1% σε σύγκριση με 5,7% μεταξύ των κοριτσιών με τουρκική καταγωγή και μόνο 0,6% μεταξύ των κοριτσιών με σλαβική καταγωγή.
Τρομακτικές ιστορίες βασανισμού
Ανάμεσα στις καταγεγραμμένες περιπτώσεις είναι ένα κορίτσι από την κοινότητα των Ρομά που μέχρι την ηλικία των 15 ετών είχε υποστεί τρεις απόπειρες αναγκαστικού γάμου. Το κορίτσι τοποθετήθηκε σε καταφύγιο, αλλά μετά από τρεις μήνες επέστρεψε στο ίδιο επικίνδυνο περιβάλλον.
Μια άλλη 14χρονη Ρομά υποβλήθηκε σε δύο αναγκαστικούς γάμους που οργανώθηκαν από τη μητέρα και τον πατριό της. Κάηκε με τσιγάρα, κλειδώθηκε σε δωμάτια, στερήθηκε τροφή και νερό και της απαγορεύτηκε η επικοινωνία με την οικογένειά της. Και οι δύο γάμοι συνάφθηκαν στο εξωτερικό.
Παρόλο που το κορίτσι κατάφερε να δραπετεύσει και να καταγγείλει την κατάσταση στην αστυνομία, τελικά επέστρεψε στο βίαιο περιβάλλον. Ούτε αυτή η υπόθεση έλαβε νομικό επίλογο και οι δράστες πέρασαν χωρίς να τους απαγγελθούν ποινικές κατηγορίες.
Η νομοθεσία των Σκοπίων δεν απαγορεύει πλήρως τη σύναψη γάμων μεταξύ ανηλίκων. Ο Οικογενειακός Νόμος επιτρέπει γάμο σε άτομα που έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον έχουν την άδεια του αρμόδιου δικαστηρίου.
Από το 2021 έως το 2023, υποβλήθηκαν συνολικά 205 αιτήματα για γάμο ανηλίκων που έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους. Τα περισσότερα – 39 αιτήματα – υποβλήθηκαν στην περιοχή Πελαγονία.
Η εκπρόσωπος της UNICEF, Πατρίσια ΝτιΤζοβάνι, έχει ζητήσει -όπως μεταφράζει το Echedoros.blog- να ληφθούν περισσότερα μέτρα για τον τερματισμό του γάμου ανηλίκων, μοιραζόμενη ανησυχητικά στοιχεία: «Το 45% των γυναικών Ρομά ηλικίας μεταξύ 20 και 24 ετών στη χώρα παντρεύτηκαν ή συζούσαν πριν από την ηλικία των 18 ετών, ενώ το 15% παντρεύτηκαν ή είχαν σχέση πριν από την ηλικία των 15 ετών».
