Ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα για τη δημιουργία των βασικών δομικών στοιχείων της ανθρώπινης ζωής ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλώντας έντονη ανησυχία στην επιστημονική και κοινωνική κοινότητα.
Μέχρι πρόσφατα, η ιδέα της σύνθεσης ανθρώπινου DNA θεωρούνταν υπερβολικά ριψοκίνδυνη, καθώς ενδεχομένως να οδηγούσε σε γενετικά προκαθορισμένα βρέφη ή σε ανεξέλεγκτες συνέπειες για τις επόμενες γενιές.
Για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο, το φιλανθρωπικό ίδρυμα Wellcome Trust ενέκρινε αρχική χρηματοδότηση ύψους 10 εκατομμυρίων λιρών για την εκκίνηση του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος, όπως μεταφέρει η εφημερίδα The Independent.
Οι επιστήμονες δηλώνουν ότι το πρόγραμμα έχει τη δυνατότητα…
– να επαναπροσδιορίσει πλήρως την κατανόησή μας για την ανθρώπινη υγεία,
– να ανοίξει νέους δρόμους για τη θεραπεία ανίατων νόσων και,
– να ενισχύσει την ανάπτυξη γεωργικών καλλιεργειών με αυξημένη ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.
Synthetic Human Genome
«Το DNA καθορίζει ποιοι είμαστε και πώς λειτουργεί το σώμα μας», ανέφερε ο Michael Dunn, διευθυντής ερευνών στο Wellcome.
«Αναπτύσσοντας τα απαραίτητα εργαλεία και τεχνικές για τη σύνθεση ανθρώπινου γονιδιώματος, μπορούμε να απαντήσουμε σε ερωτήματα που σήμερα είναι αδιανόητα. Θα επαναπροσδιορίσουμε την κατανόηση της ζωής και της ευημερίας».
Το νέο Synthetic Human Genome Project φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα πλήρες τεχνητό ανθρώπινο χρωμόσωμα εντός της επόμενης πενταετίας ή δεκαετίας.
Κάθε ανθρώπινο κύτταρο περιέχει DNA – ένα μόριο που φέρει τις γενετικές πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες του οργανισμού.
Το πρόγραμμα επιτρέπει στους ερευνητές όχι μόνο να διαβάζουν το DNA, αλλά και να το συνθέτουν.
Η πρώτη φάση επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μεθόδων για την κατασκευή ολοένα μεγαλύτερων τμημάτων ανθρώπινου DNA, με στόχο τη δημιουργία ενός πλήρους χρωμοσώματος – το οποίο περιλαμβάνει γονίδια ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη, επιδιόρθωση και διατήρηση του οργανισμού.
Στη συνέχεια, τα συνθετικά αυτά τμήματα θα μελετηθούν για να διαπιστωθεί πώς τα γονίδια επηρεάζουν τις λειτουργίες του σώματος.
Επικεφαλής του έργου είναι ο Professor Jason Chin από το Ellison Institute of Technology και το University of Oxford, σε συνεργασία με επιστήμονες από τα University of Cambridge, University of Kent, University of Manchester, Imperial College London και άλλους κορυφαίους φορείς.
«Η ικανότητα σύνθεσης μεγάλων γονιδιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που σχετίζονται με ανθρώπινα κύτταρα, ενδέχεται να αλλάξει εκ θεμελίων την κατανόησή μας για τη γονιδιωματική βιολογία και να μεταμορφώσει τη βιοτεχνολογία και την ιατρική», δήλωσε ο Chin.
Οι ανησυχίες και οι επικριτές: «Ο δρόμος για ενισχυμένους ανθρώπους και βιολογικά όπλα έχει ανοίξει»
Αν και το πρόγραμμα περιορίζεται αποκλειστικά σε εργαστηριακά περιβάλλοντα, χωρίς καμία πρόθεση δημιουργίας ζωντανού οργανισμού, οι επικριτές προειδοποιούν ότι ανοίγει επικίνδυνα μονοπάτια.
Ο καθηγητής Bill Earnshaw, γενετιστής στο University of Edinburgh, που έχει αναπτύξει τεχνολογία για τεχνητά ανθρώπινα χρωμοσώματα, προειδοποιεί ότι η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία βιολογικών όπλων, τροποποιημένων ανθρώπων ή ακόμη και «πλασμάτων» με ανθρώπινο γενετικό υλικό.
«Το τζίνι έχει ήδη βγει από το λυχνάρι», δήλωσε στο BBC.
«Ίσως υπάρχουν περιορισμοί προς το παρόν, αλλά αν ένας φορέας με τους απαραίτητους πόρους αποφασίσει να ξεκινήσει τη σύνθεση οποιουδήποτε τύπου ζωής, δεν θα μπορέσει κανείς να τον σταματήσει».
Παράλληλα, θα λειτουργήσει ένα παράλληλο ερευνητικό πρόγραμμα κοινωνικών επιστημών, υπό την καθοδήγηση της Καθηγήτριας Joy Zhang, κοινωνιολόγου στο University of Kent.
Στόχος του είναι να διερευνήσει πώς αντιλαμβάνεται το κοινό και οι κοινωνικοί επιστήμονες την τεχνολογία αυτή.
«Μας ενδιαφέρει να ακούσουμε τη φωνή του κοινού.
Τι πιστεύει για αυτή την τεχνολογία, πώς μπορεί να ωφεληθεί – αλλά κυρίως, τι ανησυχίες και ερωτήματα έχει», τόνισε η Zhang.
