Σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και του φυσικού αερίου αναμένεται να φέρει από την 1η Ιανουαρίου 2027 ο νέος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, που εντάσσεται στο σχέδιο Fit for 55. Ο λεγόμενος «φόρος άνθρακα» αφορά κυρίως τις οδικές μεταφορές, τα κτήρια και τις μικρές βιομηχανίες, τομείς που έως τώρα εξαιρούνταν από το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (ETS).
Πόση θα είναι η επιβάρυνση στα καύσιμα
Με βάση τις τρέχουσες τιμές των δικαιωμάτων ρύπων, εκτιμάται ότι η επιβάρυνση στα καύσιμα θα διαμορφωθεί ως εξής:
- +10,2 λεπτά/λίτρο στη βενζίνη
- +11,3 λεπτά/λίτρο στο πετρέλαιο κίνησης
- +14 λεπτά/λίτρο στο μαζούτ
Αν δεν αλλάξουν οι σημερινές συνήθειες κατανάλωσης, το μέτρο ενδέχεται να οδηγήσει σε ετήσιο κόστος έως 800 εκατ. ευρώ για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, που πλέον θα επιβαρύνονται άμεσα.
Αντιδράσεις από την αγορά και τις επιχειρήσεις
Ο νέος μηχανισμός προκαλεί ήδη αντιδράσεις, ιδιαίτερα από τον επιχειρηματικό και τον ενεργειακό τομέα. Ο Γιάννης Αληγιζάκης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΙΝ και πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, προειδοποιεί για τον αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές, αλλά και για το αν οι καταναλωτές θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις επιβαρύνσεις.
«Η πράσινη μετάβαση πρέπει να γίνει με ρεαλισμό και μέριμνα για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τι προβλέπεται για την προστασία των πιο ευάλωτων
Για τη μείωση των επιπτώσεων, η δεξαμενή σκέψης The Green Tank προτείνει ένα πακέτο παρεμβάσεων ύψους 11,9 – 15,5 δισ. ευρώ, αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους και το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:
- Εφάπαξ ενίσχυση για έως 1,17 εκατ. νοικοκυριά
- Επιπλέον στήριξη για περίπου 475.000 μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης
- Αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης με αντλίες θερμότητας
- Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για ιδιοκατανάλωση
- Ενεργειακές ανακαινίσεις κατοικιών
- Ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας
Το κόστος των άμεσων ενισχύσεων εκτιμάται σε 742 εκατ. – 1,42 δισ. ευρώ, δηλαδή έως και το 30% των διαθεσίμων του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα.
Η πρόκληση της ισορροπίας
Ο νέος κανονισμός εντάσσεται στο ευρωπαϊκό σχέδιο για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Ωστόσο, η πρόκληση για την Ελλάδα –όπως και για άλλες χώρες με υψηλό ενεργειακό κόστος και ενεργειακή φτώχεια– είναι η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, χωρίς να υπονομευτεί ο στόχος της πράσινης μετάβασης.
