Οι αλλαγές στην εφηβεία, τα σημάδια ολοκλήρωσης της ανάπτυξης και οι παράγοντες που την επηρεάζουν
Ταχύρρυθμη εκκίνηση: Τα πρώτα χρόνια ζωής
Στα πρώτα χρόνια της ζωής του, ένα παιδί αναπτύσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Το σώμα του ψηλώνει, παίρνει βάρος και αλλάζει εσωτερικά, καθώς τα όργανα και τα υποστηρικτικά του συστήματα ωριμάζουν. Αυτή η ταχεία ανάπτυξη είναι εμφανής ακόμη και στα ρούχα, που συχνά «στενεύουν» γρήγορα.
Η εφηβεία και το αναπτυξιακό «ξεπέταγμα»
Σύμφωνα με τη νεογνολόγο και παιδίατρο δρ. Lyndsey Garbi, η ανάπτυξη στα κορίτσια επιταχύνεται ξανά με την είσοδο στην εφηβεία – η οποία ξεκινά περίπου 1-2 χρόνια πριν την πρώτη έμμηνο ρύση και ολοκληρώνεται, συνήθως, γύρω στα 15-16 έτη.
Το ύψος αυξάνεται πιο γρήγορα λίγο πριν την πρώτη περίοδο, που θεωρείται βασικό ορόσημο στη διαδικασία ανάπτυξης.
Τι αλλάζει στην εφηβεία – Τα βασικά χαρακτηριστικά
-
Απότομη αύξηση ύψους πριν από την πρώτη περίοδο
-
Ανάπτυξη στήθους και αναπαραγωγικών οργάνων
-
Εμφάνιση τριχών στη μασχάλη και την ηβική περιοχή
-
Έντονη εφίδρωση, ακμή και αλλαγή στη σωματική οσμή λόγω ορμονών
-
Εναλλαγές στη διάθεση και ευερεθιστότητα
-
Αλλαγές στα άκρα – πρώιμο σημάδι εφηβείας είναι η αύξηση στο μέγεθος του ποδιού
Η πρώτη περίοδος σηματοδοτεί, συνήθως, την έναρξη του τέλους της ανάπτυξης. Αν και τα κορίτσια συνεχίζουν να ψηλώνουν λίγο ακόμη, ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται σημαντικά.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξη;
Η εφηβεία δεν καθορίζεται αποκλειστικά από τις ορμόνες. Σημαντικό ρόλο παίζουν:
1. Γενετική Προδιάθεση
Το ύψος και το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης επηρεάζονται από το γενετικό υπόβαθρο. Αν οι γονείς δεν είναι ψηλοί, είναι πιθανό και το παιδί να μην έχει μεγάλο αναστημά.
2. Διατροφή
Η ποιότητα και ποσότητα της διατροφής είναι καθοριστική.
-
Υποσιτισμός → επιβράδυνση ανάπτυξης
-
Παχυσαρκία → πιθανή επιτάχυνση εφηβείας
3. Ορμονικές διαταραχές
Ο θυρεοειδής και η υπόφυση παίζουν καθοριστικό ρόλο. Δυσλειτουργίες σε αυτούς τους αδένες μπορούν να επηρεάσουν την ορμονική ισορροπία και, κατ’ επέκταση, την ανάπτυξη.
4. Χρόνιες παθήσεις
Ασθένειες όπως:
-
Νεανική αρθρίτιδα
-
Κυστική ίνωση
-
Σακχαρώδης διαβήτης
-
Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)
μπορούν να εμποδίσουν τη φυσιολογική αναπτυξιακή πορεία.
Πότε καταλαβαίνουμε ότι ένα κορίτσι έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του;
Υπάρχουν μερικές ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι ένα κορίτσι βρίσκεται στο τέλος της αναπτυξιακής του πορείας:
-
Η αύξηση του ύψους έχει σταματήσει ή επιβραδυνθεί σημαντικά για πάνω από ένα έτος
-
Η περίοδος έχει ξεκινήσει εδώ και 1-2 χρόνια
-
Η ανάπτυξη τριχών σε μασχάλες και ηβική περιοχή έχει ολοκληρωθεί
-
Τα σωματικά χαρακτηριστικά μοιάζουν πλέον περισσότερο ενήλικα – στρογγυλεμένοι γοφοί, ανεπτυγμένο στήθος, απουσία παιδικών χαρακτηριστικών
Τι γίνεται αν η ανάπτυξη καθυστερεί;
Αν ένα κορίτσι δεν έχει εμφανίσει σημάδια εφηβείας έως τα 15 έτη, όπως η έμμηνος ρύση, είναι σημαντικό να ζητηθεί ιατρική αξιολόγηση. Πιθανά αίτια περιλαμβάνουν:
-
Ορμονικές διαταραχές
-
Υποσιτισμό
-
Υποκείμενες ιατρικές παθήσεις
Συμπέρασμα: Ανάπτυξη με το δικό της ρολόι
Η ανάπτυξη είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες – βιολογικούς, περιβαλλοντικούς και γενετικούς. Αν και κάθε παιδί μεγαλώνει με τον δικό του ρυθμό, η παρακολούθηση της πορείας του από ειδικό, όταν υπάρχουν ενδείξεις καθυστέρησης, είναι απαραίτητη για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων.
