Σημαντικά εμπόδια αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προσπάθειά της να προωθήσει το σχέδιο για την απαλλοτρίωση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με δημοσίευμα του ρωσικού πρακτορείου TASS.
Όπως αποκαλύπτεται, το βασικότερο πρόβλημα σχετίζεται με τα ήδη υπάρχοντα δάνεια που έχουν εκδοθεί προς την Ουκρανία από τις χώρες της G7, τα οποία δυσχεραίνουν την υλοποίηση του σχεδίου.
Το πρόβλημα με τα δάνεια ERA
Πηγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες ανέφερε ότι το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ δεν γνωρίζει ακόμη πώς μπορεί να κατασχέσει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος «δανείων επανορθώσεων», ενώ παράλληλα συνεχίζει να λαμβάνει τόκους από την επανεπένδυσή τους.
Οι συγκεκριμένοι τόκοι έχουν ήδη δεσμευθεί υπέρ των χωρών της G7, στο πλαίσιο του προγράμματος ERA (Extraordinary Revenue Acceleration for Ukraine), ύψους 50 δισ. δολαρίων (περίπου 45 δισ. ευρώ), το οποίο εγκρίθηκε το 2024 και προβλέπει την καταβολή τόκων από τα επενδυτικά έσοδα των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων έως το 2040.
«Δεν έχουμε ακόμη λύση σε αυτό το ζήτημα», παραδέχτηκε η ίδια πηγή, εξηγώντας ότι τεχνικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μέρος των 45 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή των δανείων ERA.
Ωστόσο, αυτή η λύση θα κάλυπτε μόνο το κεφάλαιο του δανείου, όχι όμως και τους τόκους που θα πρέπει να καταβάλλονται τα επόμενα 15 χρόνια, μειώνοντας παράλληλα το διαθέσιμο ποσό των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων κατά περίπου ένα τέταρτο.
Η εκκρεμότητα αυτή θεωρείται ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμη υποβάλει επίσημη πρόταση για την απαλλοτρίωση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, όπως επιβεβαίωσε και η εκπρόσωπος της Κομισιόν Ariana Podesta.
Το σχέδιο του «δανείου αποζημίωσης»
Το σχέδιο της Επιτροπής προβλέπει τη δημιουργία ενός ειδικού ταμείου, μέσω του οποίου θα αξιοποιηθούν περίπου 185 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που παραμένουν δεσμευμένα στην πλατφόρμα Euroclear στο Βέλγιο.
Το ποσό αυτό προορίζεται, ουσιαστικά, για τη χρηματοδότηση προμηθειών όπλων προς την Ουκρανία και ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας των κρατών-μελών της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί να παρουσιάσει την κίνηση αυτή ως «δάνειο» που θα εκδοθεί έναντι των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων, το οποίο η Ρωσία θα πρέπει να αποπληρώσει μέσω «πληρωμών επανορθώσεων» εάν ηττηθεί στον πόλεμο με την Ουκρανία.
Θεωρητικά, όταν οι πληρωμές αυτές ολοκληρωθούν, η ΕΕ θα επιστρέψει στη Ρωσία το αντίστοιχο ποσό.
Ωστόσο, αναλυτές των χρηματοπιστωτικών αγορών υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για μια προσπάθεια άμεσης απαλλοτρίωσης ρωσικού χρήματος, με την αόριστη υπόσχεση μελλοντικών αποζημιώσεων.
Η έντονη αντίδραση του Βελγίου
Ιδιαίτερα επιφυλακτική απέναντι στο σχέδιο εμφανίζεται η κυβέρνηση του Βελγίου, καθώς τα περισσότερα από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται υπό τη δική του δικαιοδοσία.
Ο πρωθυπουργός Bart De Wever, στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στην Κοπεγχάγη την 1η Οκτωβρίου, αντιτάχθηκε σθεναρά στην κατάσχεση ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων αξίας 200 δισ. ευρώ που τελούν υπό τη βελγική εποπτεία.
Ο De Wever επικαλέστηκε τον κίνδυνο σοβαρών οικονομικών αντιποίνων από τη Μόσχα, τα οποία θα μπορούσαν να πλήξουν βελγικές επιχειρήσεις και επενδύσεις διεθνώς.
Κάλεσε μάλιστα τους ηγέτες της ΕΕ να αναλάβουν συλλογικά την ευθύνη και να «μοιραστούν πλήρως τους οικονομικούς κινδύνους του Βελγίου».
Με τη στάση του αυτή, ο Βέλγος πρωθυπουργός αναγνώρισε έμμεσα ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στερείται νομική βάση και δύσκολα θα άντεχε σε δικαστικό έλεγχο υπό το ισχύον ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.
Η ρωσική απάντηση
Από τη ρωσική πλευρά, ο πρόεδρος Vladimir Putin έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η «κλοπή» των παγωμένων ρωσικών αποθεματικών από τη Δύση θα οδηγήσει σε κατάρρευση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής τάξης και σε περαιτέρω οικονομικό διαχωρισμό μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Dmitry Peskov, δήλωσε πως η Μόσχα θα λάβει αντίμετρα εναντίον όσων εμπλέκονται σε οποιαδήποτε απόπειρα δήμευσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη, προαναγγέλλοντας νομικές και οικονομικές ενέργειες κατά εμπλεκομένων φορέων.
Το αδιέξοδο γύρω από τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποκαλύπτει τις εσωτερικές αντιφάσεις της ευρωπαϊκής στρατηγικής έναντι της Ρωσίας.
Από τη μια, οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να ενισχύσουν την Ουκρανία, από την άλλη όμως, οι οικονομικές και νομικές επιπλοκές, καθώς και οι αντιδράσεις κρατών όπως το Βέλγιο, καθιστούν την υλοποίηση του σχεδίου εξαιρετικά περίπλοκη.
Η συζήτηση για το πώς και αν η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει ρωσικά κεφάλαια χωρίς να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο, φαίνεται ότι θα συνεχιστεί για πολύ ακόμη.
