Οι Πανελλαδικές τελείωσαν… Μπορεί στους περισσότερους να ακούγεται σαν κάτι απλό… Κι όμως για τους περισσότερους μαθητές, η φράση αυτή κουβαλάει μήνες – ίσως και χρόνια – άγχους, πίεσης και προσδοκιών.
Για μήνες – ίσως και χρόνια – ο κόσμος ενός μαθητή περιστρεφόταν γύρω από ώρες διαβάσματος, επιδόσεις και βαθμούς και ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε κατά κύριο λόγο μελέτη, φροντιστήριο, ύπνο και επαναλήψεις. Τώρα, ξαφνικά το πρόγραμμα αυτό… δεν υπάρχει.
Για πρώτη φορά μετά από μήνες, δεν υπάρχει «ύλη», δεν υπάρχει «επόμενο διαγώνισμα», δεν υπάρχει «πρέπει». Κι όμως, αντί για ανακούφιση, σε πολλούς απλώνεται ένα απροσδιόριστο κενό. Όχι από άγχος για το «αν διάβασα αρκετά», αλλά από εκείνη την παράξενη αίσθηση του κενού που αφήνει μια μάχη που μόλις τελείωσε.
Ξαφνικά η μέρα δεν έχει σκοπό. Και αυτό το συναίσθημα δεν είναι τεμπελιά – είναι συναισθηματική κόπωση. Είναι το σώμα και ο νους που απαιτούν ανάπαυση.
Οι ειδικοί το αποκαλούμε «post-exam blues». Αποτελεί μια πολύ συνηθισμένη εμπειρία, ειδικά μετά από μεγάλες περιόδους έντασης, άγχους και προσδοκιών που μπορεί να περιλαμβάνει αίσθημα κενού ή απώλειας σκοπού, κόπωση ή συναισθηματική εξάντληση, άγχος για τα αποτελέσματα, ακόμα και αν τελείωσαν όλα ή ακόμα και ελαφριά απογοήτευση, παρά το γεγονός ότι οι εξετάσεις μπορεί να πήγαν καλά.
Αυτό συμβαίνει γιατί, όταν το σώμα και το μυαλό βρίσκονται σε υπερένταση για μεγάλο χρονικό διάστημα (όπως συμβαίνει στην περίοδο εξετάσεων), απελευθερώνονται συνεχώς ορμόνες του στρες, όπως κορτιζόλη και αδρεναλίνη. Όταν ξαφνικά τελειώνουν όλα, το σύστημα «πέφτει» απότομα. Είναι μια απόλυτα φυσιολογική αντίδραση. Δεν σημαίνει ότι κάτι πάει στραβά. Δεν είναι αδυναμία. Είναι η φυσική απόσυρση μετά από μια μάχη που δόθηκε με όλες τις δυνάμεις. Κι αυτό μπορεί να αποτελέσει και το πρώτο βήμα ανάκαμψης.
Οδηγός ανάκαμψης για μαθητές
Μετά από τόσο κόπο και πίεση, χρειάζεσαι χρόνο και φροντίδα για να ανακάμψεις ψυχικά, σωματικά και συναισθηματικά. Είναι φυσιολογικό να νιώθεις κούραση, κενό ή ακόμα και συναισθηματική σύγχυση.
Είναι επίσης, απολύτα φυσιολογικό να αναρωτιέσαι, να νιώθεις πίεση ή να αγχώνεσαι για το μηχανογραφικό, για τη σχολή, για την πόλη που ίσως βρεθείς, για το μέλλον σου γενικότερα. Όμως, δεν χρειάζεται να έχεις όλες τις απαντήσεις σήμερα. Αυτό που πραγματικά χρειάζεσαι αυτή τη στιγμή, είναι να δώσεις χρόνο στον εαυτό σου. Χρόνο για να αναπνεύσεις, να ηρεμήσεις, να κοιμηθείς και να ξεκουραστείς χωρίς ενοχές. Το μυαλό και το σώμα σου έχουν περάσει μια δύσκολη και απαιτητική περίοδο. Δούλεψαν σκληρά, πάλεψαν, άντεξαν — και τώρα αξίζουν ένα διάλειμμα.
Ένα δεύτερο σημαντικό βήμα είναι να αναγνωρίσεις την προσπάθειά σου και να μην κρίνεις τον εαυτό σου μόνο από τα αποτελέσματα. Η αξία σου δεν μετριέται με βαθμούς. Το σημαντικό είναι ό,τι έκανες το καλύτερο που μπορούσες. Και αυτό μετράει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Εξίσου σημαντικό είναι να εκφράσεις και να μιλήσεις για όσα νιώθεις, καθώς πολλοί μαθητές νιώθουν «περίεργα» μετά τις εξετάσεις. Μίλα με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, με φίλους που σε καταλαβαίνουν, ακόμα και με ειδικό, αν νιώθεις πως σε έχει καταβάλλει το το στρες και το άγχος. Μοιράζοντας τα συναισθήματά σου, ελαφραίνεις το βάρος μέσα σου. Μπορείς, επίσης να ξεκινήσεις να καταγράφεις τις σκέψεις σου, τα όνειρά σου, ακόμα και τις ανησυχίες σε ένα ημερολόγιο, καθώς το γράψιμο μπορεί να σε βοηθήσει να ξεμπλοκάρεις το συναίσθημά σου.
Ακόμα, η πίεση των εξετάσεων μπορεί να σε έχει απομακρύνει από όσα αγαπάς ή σε εκφράζουν. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να αφουγκραστείς ξανά τον εαυτό σου.
Να βρεις τι σε γεμίζει, τι σε εμπνέει, τι σε ηρεμεί. Κάνε πράγματα που αγαπάς, που σε γεμίζουν, που σε ευχαριστούν και σου φέρνουν χαμόγελο και ευεξία. Για παράδειγμα, περπάτησε στη φύση, πήγαινε γυμναστήριο, δες ταινίες, ζωγράφισε, άκου μουσική, διάβασε βιβλία που σου αρέσουν, ξεκίνα και πάλι τα χόμπυ που σταμάτησες.
Να θυμάσαι: οι εξετάσεις είναι απλώς ένας σταθμός στη διαδρομή σου. Δεν σε καθορίζουν, δεν περιγράφουν το ποιος/α είσαι. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι να συνεχίζεις να προχωράς με σεβασμό προς τον εαυτό σου και πίστη στη δύναμή σου για τη ζωή που θέλεις να χτίσεις.
Οδηγός ανάκαμψης για γονείς μετά τις εξετάσεις
Η περίοδος των εξετάσεων δεν είναι δύσκολη μόνο για τους μαθητές. Είναι συχνά εξαντλητική και για τους γονείς, που αγωνιούν, στηρίζουν, ενθαρρύνουν και κρατούν την ισορροπία σε μια καθημερινότητα γεμάτη άγχος και προσδοκίες. Τώρα που όλα τελείωσαν, είναι σημαντικό και εσείς να πάρετε μια ανάσα, να φροντίσετε τον εαυτό σας και να διαχειριστείτε συναισθήματα που μπορεί να έχουν συσσωρευτεί.
Μπορεί να νιώθετε ανακούφιση, αγωνία για τα αποτελέσματα ή ακόμα και ενοχές για στιγμές έντασης. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά. Ακριβώς όπως το παιδί σας χρειάζεται αποφόρτιση, το ίδιο ισχύει και για εσάς. Αφήστε για λίγο τις συγκρίσεις και τις μεγάλες συζητήσεις στην άκρη και εστιάστε στην αποκατάσταση της σχέσης, της ηρεμίας και της ισορροπίας στο σπίτι και στην καθημερινότητα.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε την προσπάθεια του παιδιού σας ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ουσιαστικό από την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού σας και τη σύνδεση μαζί του.
Και κυρίως, θυμηθείτε να φροντίσετε τον εαυτό σας. Αν ζήσατε μια περίοδο έντασης, άγχους ή υπερπροσπάθειας για να στηρίξετε το παιδί σας, επιτρέψτε και σε εσάς να ξεκουραστείτε και να ανακάμψετε. Η δική σας ψυχική ανθεκτικότητα είναι πολύτιμη — όχι μόνο για την προσωπική σας ευημερία, αλλά και γιατί λειτουργεί ως πρότυπο για το παιδί σας. Πηγαίνετε τις βόλτες και τα ταξίδια που στερηθήκατε. Μιλήστε με τους τους φίλους σας ή με άλλους γονείς για όσα νιώθετε. Η φροντίδα προς τους άλλους ξεκινά πάντοτε από τη φροντίδα του εαυτού μας. Όταν είμαστε καλά, μπορούμε να σταθούμε με αγάπη, ηρεμία και δύναμη δίπλα σε όσους αγαπάμε.
Συνοψίζοντας, οι εξετάσεις ήταν απλώς ένα πέρασμα, όχι ο τελικός προορισμός. Οι Πανελλαδικές δεν καθορίζουν το τέλος της διαδρομής, αλλά είναι μία από τις πολλές επιλογές που θα συναντήσει κάθε άτομο στη ζωή του. Το μέλλον χτίζεται μέσα από τις αποφάσεις που θα πάρει, τις ευκαιρίες που θα αξιοποιήσει και τη συνέπεια με την οποία θα προσεγγίσει τους στόχους του. Και όχι μόνο από ένα εξεταστικό σύστημα…
Μαθητές και γονείς περάσατε μαζί μια απαιτητική διαδρομή. Τώρα αξίζετε να σταθείτε λίγο πιο ήσυχα, να κοιτάξετε ο ένας τον άλλον ως άνθρωποι που προσπάθησαν, αγχώθηκαν, κουράστηκαν και συνέχισαν. Να ξαναβρείτε τους ρυθμούς σας και να ξαναθυμηθείτε πως πάνω από κάθε επίδοση, μετράει η σχέση. Και αυτή χτίζεται καθημερινά… μέσα από την αγάπη, την κατανόηση, την αποδοχή και τη στήριξη.
