Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι «κακομαθημένα», ωστόσο το πραγματικό ζήτημα είναι ότι τα παιδιά αυτής της γενιάς δυσκολεύονται να θέσουν όρια και να αντιμετωπίσουν την απογοήτευση, λόγω του υπερβολικού «εξυπηρετισμού» και των ανέσεων που έχουν στη ζωή τους.
Αν και οι γονείς επιθυμούν να προσφέρουν τα πάντα, οι υπερβολικές παραχωρήσεις μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του χαρακτήρα τους. Πολλές φορές η έλλειψη ορίων οδηγεί τα παιδιά σε συμπεριφορές που δεν τους επιτρέπουν να αντιληφθούν την αξία των προσπαθειών και των σχέσεων με τους άλλους.
Σημάδια υπερβολικής εξάρτησης
Τα παιδιά που δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις αρνήσεις και τις απογοητεύσεις, μπορεί να παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:
-
Ξεσπά όταν ακούει «όχι»: Δυσκολεύονται να δεχτούν την άρνηση και το εκφράζουν έντονα.
-
Δεν είναι ποτέ ικανοποιημένα: Ακόμα κι αν έχουν πολλά, συνεχίζουν να ζητούν περισσότερα.
-
Έχουν εγωκεντρική συμπεριφορά: Δεν νοιάζονται για τους άλλους και βλέπουν τον κόσμο μόνο μέσα από τον δικό τους φακό.
-
Δεν έχουν υπομονή: Θέλουν να παίρνουν αμέσως ό,τι ζητούν.
-
Δεν αποδέχονται την ήττα: Δυσκολεύονται να δεχτούν την απογοήτευση όταν χάνουν.
-
Επιμένουν μέχρι να πετύχουν τον στόχο τους: Χρησιμοποιούν συχνά εκβιασμούς ή χειρισμούς για να επιτύχουν αυτό που θέλουν.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν ισχυρό χαρακτήρα και ισορροπημένη συμπεριφορά, οι γονείς χρειάζονται συνέπεια και υπομονή.
-
Θέστε ξεκάθαρα όρια: Τα παιδιά χρειάζονται όρια για να κατανοήσουν ότι δεν μπορούν να τα έχουν όλα άμεσα. Είναι σημαντικό να λέμε «όχι» χωρίς ενοχές και να εξηγούμε γιατί αυτό είναι αναγκαίο.
- Ενισχύστε την υπομονή και την ευγνωμοσύνη: Βοηθήστε τα να εκτιμούν όσα έχουν και να νιώθουν ευγνωμοσύνη για τα μικρά πράγματα της καθημερινότητας. Μπορείτε να πείτε στο παιδί: «Είναι απογοητευτικό να μην μπορείς να έχεις το νέο παιχνίδι που ήθελες, αλλά θυμήσου τα όρια που έχουμε θέσει. Εάν δεν ακολουθήσεις τους κανόνες, μπορεί να υπάρξουν συνέπειες, όπως να μην έχεις τα παιχνίδια που έχεις ήδη για κάποιον καιρό, ή να περάσεις λίγο χρόνο μακριά από τους φίλους σου. Όμως, έχεις ήδη υπέροχα παιχνίδια και φίλους που είναι δίπλα σου για να περάσεις καλά (εναλλακτική κάλυψη των αναγκών του παιδιού). Αντί να επικεντρώνεσαι σε αυτό που δεν έχεις, δες όλα όσα μπορείς να απολαύσεις τώρα – και αυτό είναι που κάνει τη διαφορά στην καθημερινότητά σου!». Θα μπορούσε ακόμη, να τα χρησιμοποιήσει για να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό (αντί να παίξει με τις πλαστελίνες του και να κάνει τα συνηθισμένα σχήματα και να βαριέται, δείξτε του μια εικόνα ή ένα βίντεο με ασφαλείς προκλήσεις [challenges] από το διαδίκτυο και διδάξτε το να κάνει κάτι παρόμοιο.).
-
Διδάξτε την αξία της συνεργασίας και της γενναιοδωρίας: Μάθετε στα παιδιά να σκέφτονται και τους άλλους, να μοιράζονται και να εκτιμούν τα απλά πράγματα στη ζωή.
-
Διαχείριση απογοήτευσης και ήττας: Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αποδέχονται την ήττα ως μέρος της διαδικασίας μάθησης. Η απογοήτευση μπορεί να γίνει αφορμή για να μάθουν τη σημασία της επιμονής.
Παράδειγμα διαχείρισης απογοήτευσης:
Ο Κωνσταντίνος, 9 χρονών, παίζει ποδόσφαιρο και χάνει την μπάλα στο τελευταίο λεπτό του αγώνα. Η ομάδα του χάνει και εκείνος νιώθει απογοητευμένος. Αρχικά σκέφτεται, «Φταίω εγώ που χάσαμε, όλοι με κοιτάνε στραβά». Στη συνέχεια όμως, αρχίζει να αναρωτιέται: «Μήπως έκανα λάθος που πίεσα για να σκοράρω όταν ήμουν μόνος μου; Θα μπορούσα να περάσω την μπάλα στους συμπαίκτες μου που ήταν σε καλύτερη θέση».
Αυτή η διαδικασία ανασκόπησης (introspection) βοηθά τον Κωνσταντίνο να καταλάβει ότι το να κατηγορεί τον εαυτό του ή να σκέφτεται υπερβολικά μπορεί να μην είναι χρήσιμο.
Αντί να επικεντρώνεται στο «φαίνεσθαι» ή στο λάθος του, σκέφτεται πώς θα μπορούσε να συνεργαστεί καλύτερα με την ομάδα την επόμενη φορά, εξετάζοντας το κόστος, το ρίσκο και το όφελος κάθε απόφασης! Συνειδητοποιεί ότι η σωστή επιλογή είναι να στηρίζεται στους συμπαίκτες του και να μην αναλαμβάνει όλα τα ρίσκα μόνος του.
Έτσι, αντί να συνεχίζει να κατηγορεί τον εαυτό του ή τους άλλους (όπως θα έκανε με σκέψεις τύπου «είμαι άχρηστος» ή «φταίνε οι συμπαίκτες μου»), αναλύει τις επιλογές του και μαθαίνει να αποδέχεται την ήττα, χωρίς να τη φορτίζει υπερβολικά συναισθηματικά.
