Ομολογία σοκ από το Ισραήλ – «Σκοτώνει» το αποτυχημένο Iron Dome, επιστρατεύει το Aegis των ΗΠΑ κατά των ιρανικών πυραύλων

Μετά την κατάπαυση του πυρός στις 24 Ιουνίου, που έθεσε τέλος στις εχθροπραξίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ έντεκα ημέρες αφότου το Ισραήλ εξαπέλυσε μεγάλης κλίμακας επιθέσεις σε ιρανικούς στόχους, έχουν ανακύψει σημαντικά ερωτήματα για το πώς οι δύο χώρες της Μέσης Ανατολής θα ενισχύσουν την άμυνά τους ενόψει πιθανών μελλοντικών περιόδων ανοιχτής σύγκρουσης.
Οι Israel Defence Forces προετοιμάζονται εδώ και δεκαετίες για ενδεχόμενη πλήρους κλίμακας σύγκρουση με το Ιράν, πραγματοποιώντας επενδύσεις σε εξειδικευμένα μαχητικά πέμπτης γενιάς τύπου F-35, σε μεγάλα αποθέματα εγχώριας κατασκευής πυραύλων cruise και βαλλιστικών πυραύλων, και πιο πρόσφατα στην απόκτηση βαρέων μαχητικών F-15EX, ιδανικών για επιχειρήσεις μεγάλου βεληνεκούς.
Όλες αυτές οι κινήσεις υπαγορεύονται από τις προκλήσεις που αναμένεται να θέσει η εμπλοκή με τις Ιρανικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Οι βαλλιστικές δυνατότητες του Ιράν τρομάζουν το Ισραήλ

Κυρίαρχο πρόβλημα σε περίπτωση νέας ανοιχτής σύρραξης με το Ιράν παραμένει η βαλλιστική ικανότητα κρούσης των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν.
Παρότι εδώ και καιρό θεωρείτο ικανή να επιφέρει καταστροφικά πλήγματα σε στόχους εντός του Ισραήλ, αποδείχθηκε ότι ανταποκρίνεται πλήρως στις προσδοκίες, παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε περιορισμένα στις πρόσφατες συγκρούσεις.
Λιγότερο από μία εβδομάδα μετά την έναρξη των εχθροπραξιών, δυτικές πηγές —συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών αξιωματούχων— έσπευσαν να επισημάνουν τις αυξανόμενες ελλείψεις σε πυραύλους εδάφους-αέρος για τα συστήματα αεράμυνας του Ισραήλ, ειδικά για το αντιβαλλιστικό σύστημα Arrow, αλλά και για τα David’s Sling και Barak 8.

Οι ανησυχίες εντάθηκαν όταν το Ιράν, στα τελικά στάδια της σύγκρουσης, άρχισε να εκτοξεύει βαλλιστικούς πυραύλους με πολλαπλές κεφαλές, οι οποίοι δημιουργούν σημαντικές νέες προκλήσεις και απαιτούν πολλαπλάσιους αναχαιτιστές για την εξουδετέρωσή τους.

Πεπερασμένοι και ελλιπείς οι αναχαιτιστές της ισραηλινής αεράμυνας

Οι ελλείψεις αναχαιτιστών στο Ισραήλ επιδεινώνονται από την εξάρτησή του από εγχώρια συστήματα αεράμυνας, τα οποία είναι μοναδικά και δεν μπορούν να αναπληρωθούν από στρατηγικούς εταίρους στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής έντασης.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα αμερικανικά συστήματα κατά πυραύλων, όπως τα Patriot, THAAD και AEGIS, για τα οποία οι χειριστές μπορούν να δουν τα αποθέματά τους να ανανεώνονται άμεσα εις βάρος των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ ή άλλων πελατών. Έτσι, παρόλο που τα συστήματα THAAD του Αμερικανικού στρατού και τα AEGIS destroyers του Αμερικανικού Ναυτικού αναπτύχθηκαν για να ενισχύσουν την ισραηλινή αντιπυραυλική άμυνα, και τα συστήματα Patriot χρησιμοποιήθηκαν για την άμυνα έναντι ιρανικών επιθέσεων στη βάση Al Udeid στο Κατάρ, όλα μπορούν να ανεφοδιαστούν από παγκόσμια αποθέματα πυραύλων εδάφους-αέρος και από πολύ μεγαλύτερες γραμμές παραγωγής.
Αντίθετα, η αναπλήρωση των ισραηλινών αποθεμάτων παραμένει πολύ πιο δύσκολη.
Οι δυσκολίες του Ισραήλ να δημιουργήσει αποθέματα αντιβαλλιστικών πυραύλων και να ανανεώσει εξαντλημένες αποθήκες ενδέχεται να επιδεινωθούν σε περίπτωση μελλοντικών επιθέσεων σε εγκαταστάσεις παραγωγής αυτών των πυραύλων ή σε εκτοξευτές, όπως συνέβη σε πολλές αναφερόμενες επιτυχημένες επιχειρήσεις της λιβανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Hezbollah το 2024.
Δεδομένης της έκτασης της εξάρτησης του Ιράν από τους βαλλιστικούς πυραύλους για την άμυνά του, η ισραηλινή προσέγγιση της σχεδόν αποκλειστικής χρήσης εγχώριων συστημάτων έχει τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση.
Έχουν διατυπωθεί ισχυρά επιχειρήματα υπέρ της προμήθειας συστημάτων που χρησιμοποιούν κοινούς αναχαιτιστές με τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ.

Σε προβληματισμό το Ισραήλ αλλά καταλήγει στο… αμερικανικό AEGIS

Αν και το σύστημα Patriot έχει επανειλημμένα επιδείξει σοβαρές αδυναμίες στο παρελθόν, ενώ το σύστημα THAAD έχει περιορισμούς στην ευελιξία του και χρησιμοποιείται σε πολύ μικρούς αριθμούς από τον Αμερικανικό στρατό, το σύστημα AEGIS Ashore φαίνεται να αποτελεί μια πολύ πιο ελκυστική εναλλακτική.
Παρότι το Ισραήλ επιδιώκει να προβάλει εαυτόν ως ηγέτη στις τεχνολογίες αντιπυραυλικής άμυνας —με σκοπό και την εξαγωγή των εγχώριων συστημάτων του σε αυξανόμενο αριθμό πελατών— η προμήθεια του αμερικανικού συστήματος μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για την εθνική του ασφάλεια.
Το σύστημα AEGIS είναι σήμερα ενσωματωμένο σε περισσότερα από 110 αντιτορπιλικά και καταδρομικά παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων 74 Arleigh Burke Class destroyers του U.S. Navy, δύο Zumwalt Class destroyers και 9 Ticonderoga Class cruisers, καθώς και αρκετών ιαπωνικών και νοτιοκορεατικών αντιτορπιλικών που διαθέτουν συστήματα για βαλλιστική άμυνα.
Συγκριτικά, ο αμερικανικός στρατός διαθέτει μόλις επτά συστήματα THAAD, με ένα ακόμη να βρίσκεται σε υπηρεσία στο εξωτερικό.

To σύστημα αεράμυνας με τους πιο προηγμένους πυραύλους παγκοσμίως

Το AEGIS ενσωματώνει τους πυραύλους SM-3 και τους νεότερους SM-6, που θεωρούνται από τους πιο προηγμένους παγκοσμίως, και έχουν παρουσιάσει σαφώς πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα σε δοκιμές σε σύγκριση με τα Patriot και THAAD.
Μια επίγεια εκδοχή του συστήματος, το AEGIS Ashore, αναπτύχθηκε με το deckhouse, το ραντάρ AN/SPY-1 και το Mark 41 Vertical Launching System που φέρουν τα Arleigh Burke Class destroyers, επιτρέποντας σε χώρες χωρίς στόλους αντιτορπιλικών να διαθέτουν τους SM-3 και SM-6 για αντιπυραυλική άμυνα.
Παρότι στερείται της κινητικότητας των πλοίων, το επίγειο σύστημα μπορεί να είναι ιδανικό για το Ισραήλ λόγω του μικρού μεγέθους της επικράτειάς του και της απουσίας δυνατότητας να προβάλει ισχύ στη θάλασσα.
Με την προμήθεια του AEGIS Ashore, το Ισραήλ θα μπορούσε να αναπληρώνει τα αποθέματά του σε αντιβαλλιστικούς πυραύλους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και πιθανόν και από την Ανατολική Ασία, εξασφαλίζοντας ένα πολύ πιο σταθερό απόθεμα για την αποφυγή εξάρτησης αποκλειστικά από συστήματα εγχώριας ανάπτυξης.

To Ισραήλ προσπαθεί να βρει λύσεις απέναντι στους πανίσχυρους… ιρανικούς Oreshnik

Ένα δευτερεύον, αλλά εξίσου σημαντικό όφελος από την ενδεχόμενη προμήθεια του συστήματος AEGIS Ashore είναι ότι οι ισραηλινές πυραυλικές άμυνες θα μπορέσουν να επωφεληθούν πιο άμεσα από νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση νέων ειδών πυραυλικών απειλών — με τα υπερηχητικά ολισθαίνοντα οχήματα (hypersonic glide vehicles) να αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Η απειλή που συνιστούν τα εν λόγω συστήματα υπογραμμίστηκε όταν το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το υπερηχητικό βαλλιστικό βλήμα πρώτης γενιάς Fattah για να πλήξει ισραηλινούς στόχους τις πρώτες πρωινές ώρες της 18ης Ιουνίου.
Αν και εκτιμάται ότι το Ιράν έχει διαμορφώσει μόνο ένα μικρό ποσοστό του οπλοστασίου του με πυραύλους Fattah και ότι περιόρισε τη χρήση τους σύμφωνα με τη συνολικά συγκρατημένη κλίμακα των εχθροπραξιών, ο αριθμός αυτών των πυραύλων αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται.
Υπάρχει επίσης υψηλή πιθανότητα ότι υπερηχητικές τεχνολογίες ολίσθησης θα ενσωματωθούν σε περισσότερους τύπους βαλλιστικών πυραύλων στο μέλλον — συμπεριλαμβανομένων πυραύλων ικανών να μεταφέρουν πολλαπλά glide vehicles, όπως ο νέος ρωσικός Oreshnik.

Παρόλο που τα ισραηλινά και τα αμερικανικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένου του AEGIS Ashore, είναι απίθανο να ενσωματώσουν στο άμεσο μέλλον νέους αναχαιτιστές που να μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά επιθέσεις με υπερηχητικούς πυραύλους, σε περίπτωση που μια τέτοια κατηγορία αναχαιτιστών αναπτυχθεί, είναι πολύ πιθανό —με βάση την πολύ μεγαλύτερη κλίμακα έρευνας και ανάπτυξης που πραγματοποιείται στις Ηνωμένες Πολιτείες— να είναι αρχικά διαθέσιμη για τα αμερικανικά συστήματα.
Η προμήθεια του AEGIS Ashore θα μπορούσε επομένως να επιτρέψει στις Israel Defence Forces να επωφεληθούν από τις νέες αμερικανικές τεχνολογίες πυραυλικής άμυνας πιο γρήγορα και χωρίς δυσκολίες, αποφεύγοντας τις περίπλοκες διαπραγματεύσεις για μεταφορά τεχνογνωσίας.
Αυτό ενδέχεται να αποδειχθεί ιδιαίτερα κρίσιμο, υπό το πρίσμα των σοβαρών περιορισμών που παρουσίασαν πρόσφατα τα υφιστάμενα ισραηλινά συστήματα έναντι των ιρανικών επιθέσεων.